Belgisch mosterdmerk Bister teelt mosterdzaad in eigen land

Het Belgische merk Bister, vooral bekend om zijn mosterd in de iconische granaatappelvormige potten, is bijna een eeuw oud. Dat houdt de jonge CEO Arthus de Bousies niet tegen om nieuwe wegen in te slaan. Het bedrijf investeert in een nieuwe fabriek en beijvert zich ervoor dat mosterdzaad weer in eigen land wordt geteeld.

Mosterd is een geliefd ingrediënt in Belgische keuken. Ons land heeft een aantal ambachtelijke mosterdmerken, waarvan één al bijna een eeuw oud is: Bister. Het bedrijf werd opgericht in 1926 en bleef in de familie Bister tot in 2019, toen Arthus de Bousies het merk kocht van Fabienne Bister, een telg van de derde generatie. “Ik had haar gezegd dat als ze geen koper kon vinden, ze aan mij moest denken”, zegt De Bousies. “Dat heeft ze gedaan.”

In 2012 werd De Bousies al CEO van het Belgische Natura, dat gespecialiseerd is in sauzen, en meer bepaald mayonaise. In 2020 fuseerde hij de twee bedrijven tot de groep Bionat. “Op de Belgische markt waren we twee kleine spelers. Door onze krachten te bundelen zijn we sterker geworden”, zegt de jonge CEO. Door die overname kreeg Natura toegang tot de Franse markt, waar Bister aanwezig was met zijn zusteronderneming Bister France, gevestigd in Saint-Thibault in de Champagnestreek. In Frankrijk verkoopt het merk zijn producten onder de naam Bioster.

De mosterdfabriek van Bister heeft zijn volumes sinds de overname vrijwel verdrievoudigd. “In 2019 produceerden we nog tussen 6 en 7 ton mosterd per dag, vandaag bijna 25 ton”, aldus De Bousies. De productie in de Franse vestiging is van 5 naar 15 ton mosterd gesprongen. Sinds kort exporteert het merk via distributiepartners ook naar Canada, Hongkong, Korea en het Midden-Oosten.

De zaken gaan zo goed dat het bedrijf zijn fabriek in juli verplaatst naar het industrieterrein van Suarlée, in de buurt van Namen. Met die verhuizing kan Bionat zijn processen en logistiek optimaliseren. Voorlopig heeft de groep een kantoor in Terhulpen, een productiesite in Achêne, een deelgemeente van Ciney, en twee externe opslagruimtes. “Onze huidige productiesite was aan het verouderen en was eigenlijk nooit echt geschikt om er mosterd te maken”, legt De Bousies uit. De fabriek in Tubize, waar de producten van het merk Natura werden gemaakt, is al gesloten. Bister produceerde aanvankelijk in Jambes, niet ver van de nieuwe site. “In zekere zin keren we dus terug naar onze wortels”, zegt Arthus de Bousies. De investering in de nieuwe fabriek bedraagt 13 miljoen euro.

100 ton per dag

“Het nieuwe gebouw wordt drie keer zo groot als het huidige, waardoor we de ruimte kunnen optimaliseren en nieuwe machines kunnen integreren”, legt De Bousies uit. In de nieuwe fabriek zal de productie verticaal gebeuren, in een toren van 12 meter hoog. “Dat spaart niet alleen ruimte uit, het maakt het werk van de medewerkers ook gemakkelijker. Het doel is de productie op te voeren tot 100 ton per dag.”

Het is ook een kans voor Bister om zijn bedrijfsmuseum te renoveren, waar een deel van de producten wordt verkocht. Dat is de enige business-to-consumeractiviteit van Bister, aangezien het bedrijf geen e-commercesite heeft. Het verkoopt zijn producten vooral in supermarkten, die zorgen voor de helft van de omzet. Alle klassieke ketens – Delhaize, Carrefour en Colruyt, maar ook de harddiscounters Aldi en Lidl – verkopen de mosterd van Bister. Hij is ook beschikbaar in biowinkels. Andere afnemers zijn de horeca en de voedingsindustrie, die de producten toevoegen aan kant-en-klare maaltijden of verwerken in sauzen. In mindere mate produceert Bister ook private labels. “Maar die activiteit zorgt slechts voor 10 procent van de omzet”, zegt Arthus de Bousies. “We hebben niet de ambitie een huismerkspeler te worden. We willen niet te afhankelijk worden van zulke contracten.”

De inflatieopstoot van de afgelopen jaren speelde ook Bister parten. De droogte in Canada en de oorlog in Oekraïne bemoeilijkten de aanvoer van grondstoffen, waardoor de prijs van mosterd met 36 procent is gestegen in 2022. De producenten stonden voor de keuze hun volumes met promoties op peil te houden of het volumeverlies te accepteren, wat iedere keer ten koste van hun marges ging. Bister daarentegen speelde zijn product en de toegevoegde waarde van zijn lokale ingrediënten uit. “Wij richten ons liever op de authenticiteit van onze producten dan op de prijs”, zegt Arthus de Bousies. Het was een winnende gok voor het Belgische bedrijf, want in ons land is Bister het leidende merk in het mosterdsegment, met een aandeel van 25,1 procent in 2023, volgens de cijfers van Nielsen, terwijl de markt voor sauzen voor 90 procent wordt gedomineerd door multinationals als Unilever en Kraft Heinz.

In het verleden produceerde Bister ook sauzen, voor het zich uitsluitend op mosterd toelegde. Arthus de Bousies besloot het merk te herpositioneren met de expertise die hij bij Natura had opgedaan. “Bister had een veel grotere naamsbekendheid dan Natura”, legt de ondernemer uit. Bister breidde zijn productportefeuille uit met 100 procent Belgische mayonaise, mosterdmayonaise, eiermayonaise, citroenmayonaise, andalouse, béarnaise, cocktailsaus en tartaarsaus. “De sauzen van Bister profiteren van de reputatie die het merk met mosterd heeft opgebouwd.” De mosterd en de sauzen, samen een twintigtal producten, worden verkocht in de bekende granaatappelvormige potten van Bister.

Belgische mosterd

“Iedereen vindt het leuk wasabimayonaise te proberen, maar 98 procent van de consumenten wil gewoon een klassieke mayonaise”, weet Arthus de Bousies. Dat is een van de redenen waarom het bedrijf een 100 procent Belgische mosterd en mayonaise op de markt brengt. “We hebben geprobeerd het beste van Natura en het beste van Bister te verbinden om die nieuwe producten te ontwikkelen.”

In samenwerking met de landbouwcoöperatie Farm for Good teelt het Belgische bedrijf mosterdzaad in eigen land. Die kennis was in België in de loop der jaren verloren gegaan. “Ik was ontzet toen ik vaststelde dat we voor mosterdzaad afhankelijk waren van Canada, Oekraïne en Rusland”, zegt Arthus de Bousies. Daarom sloeg hij met Farm For Good de handen in elkaar om de mosterdteelt in België nieuw leven in te blazen. In het eerste jaar, 2020, werd 3,5 ton mosterd geoogst, in 2023 was dat al 85 ton. “Ons doel voor dit jaar is 200 ton te halen”, zegt De Bousies.

Bister werkt samen met 35 boeren om zijn Belgische mosterd te produceren. De prijs wordt vooraf vastgelegd door de drie partijen, om een eerlijke opbrengst voor elke schakel in de keten te garanderen. Bister zet ook een proefboerderij en een agro-ecologische moestuin op in zijn nieuwe fabriek. De ondernemer wil er ook een soort laboratorium onderbrengen om nieuwe mosterdvariëteiten te testen. “We ontwikkelen niet alleen een nieuwe smaak, maar ook een nieuwe toeleveringsketen”, zegt Arthus de Bousies.