België loopt wereldwijde jobcreatie door buitenlandse investeringen mis

Het aantal nieuwe banen door buitenlandse investeringen steeg vorig jaar wereldwijd met een stevige 10 procent, aldus adviseur PLI. België valt echter compleet uit de gratie. Het aantal banen door buitenlandse investeringen dook 19 procent lager.

De wereldeconomie herleeft, en dus schieten de buitenlandse investeerders in actie. Vorig jaar creëerden ze wereldwijd 1,2 miljoen nieuwe jobs, 10 procent meer dan een jaar eerder. Dat is de sterkste groei in tien jaar tijd, zo schrijft PLI (Plant Location International) in een pas verschenen rapport. PLI, met hoofdzetel in Brussel, is een dochter van het Amerikaanse IBM en helpt bedrijven om een vestigingsplaats te kiezen in de wereld.

België gaat compleet tegen de trend in. Hier is het aantal jobs door buitenlandse investeringen 19 procent lager getuimeld vorig jaar. Op de wereldranglijst zakken we van plaats 37 naar 43. “Het probleem is bekend”, zegt Roel Spee, de directeur van PLI. “België is minder competitief dan andere Europese landen. Onze loonkosten springen er nog altijd uit.”

Het verklaart onder andere de sluiting van de graafmachineproducent Caterpillar in Gosselies. Nochtans draaide die vestiging goed. Maar als zo’n multinational wereldwijd optimaliseert, dan valt België uit de boot. De voorbije jaren was de industrie het grootste slachtoffer, maar nu wordt ook de dienstensector getroffen, met ING als herkenbaar voorbeeld.

Het kan nochtans anders. In een land als Nederland creëerden buitenlandse investeerders vorig jaar 10 procent meer jobs. “Voor onze noorderburen is dat een record”, zegt Spee. “Samen met Londen trekt Nederland heel veel investeringen in de ICT-sector aan. Ook de omvang van de investeringsprojecten gaat er omhoog. Dat toont aan dat de Nederlandse loonmatiging heeft gewerkt.” Andere Europese hoogvliegers zijn Tsjechië en Polen, die het aantal jobs met respectievelijk 20 en 25 procent zien groeien. Frankrijk moet dan weer met 15 procent achteruit.

Wereldwijd spant India de kroon, met 106.000 nieuwe jobs in 2016, goed voor een stijging van 33 procent. De Verenigde Staten, die vier jaar lang aan de leiding stonden, moeten tevreden zijn met de tweede plaats. Het aantal nieuwe jobs door buitenlandse investeringen komt er uit op iets meer dan 100.000, of een terugval van 8 procent. Nummer drie is Mexico, met een recordgroei van 100.000 nieuwe jobs, of een stijging van 25 procent.

Ierland

Het aantal gecreëerde banen zegt veel over het engagement van de buitenlandse investeerders, maar maakt geen onderscheid in de economische waarde ervan. Een verdeelcentrum bijvoorbeeld creëert veel jobs, maar heeft minder economische impact dan een industrieel bedrijf. Daarom rangschikt PLI de buitenlandse investeringen ook volgens kennisintensiteit en toegevoegde waarde per werknemer. In deze lijst staat Ierland aan de top, gevolgd door Denemarken, Singapore en Nederland.

“Ierland scoort al jaren erg goed”, zegt Spee. “Vooral farma- en IT-bedrijven vinden er hun gading.” Ligt dat niet aan het erg voordelige belastingenregime voor bedrijven in Ierland? “Dat speelt mee”, zegt Spee. “Maar ook het onderwijs is een belangrijke verklaring. De Ierse overheid bekijkt samen met de onderwijs- en de bedrijfswereld welk soort jobs nodig zijn in de daaropvolgende jaren, om de opleidingen daaraan te kunnen aanpassen. Het gevolg is dat het Ierse onderwijs altijd de juiste mensen kan leveren. Ook Singapore is daar heel sterk in.”

Trump

Wat brengt de toekomst? Buitenlandse investeerders laten hun beslissingen sterk afhangen van handelsrelaties tussen landen, aldus het PLI-rapport. De jongste dertig jaar werkte de wereld aan een liberalisering van handel en investeringen, maar aan die openheid lijkt nu een einde te komen. Dat zorgt voor onzekerheid bij de investeerders. Vorig jaar kende bijvoorbeeld Groot-Brittannië een daling van de buitenlandse investeringen, allicht een gevolg van de beslissing om uit de Europese Unie te stappen.

Ook in andere delen van de wereld is het internationale economische verkeer bedreigd, aldus het rapport. Zo varen de VS een protectionistischer koers sedert het aantreden van president Donald Trump. Hij besliste onder andere om zijn land terug te trekken uit het Trans-Pacific Partnership, een handelsverdrag tussen een aantal landen rond de Stille Oceaan. “De gevolgen van de Britse en Amerikaanse beslissingen kunnen we al zien in de eerste cijfers van dit jaar”, zegt Spee. “Het wordt afwachten of de buitenlandse investeringen in 2017 even sterk presteren als in 2016.”

Een tweede belangrijke trend is de digitalisering en automatisering, aldus het PLI-rapport. Dat verlicht de druk om in lagelonenlanden te produceren. Spee: “Loonkosten worden minder belangrijk bij investeringsbeslissingen. Bedrijven kunnen zich daarom dichter bij hun klanten vestigen.” Is dat goed nieuws voor België? “Jazeker, hoewel je nog niet meteen effecten zal zien. Maar de beweging is in gang gezet.”