Van de steenkoolmijnen of van Philips en Ford zal het niet meer komen. Limburg heeft geleerd zelf te ondernemen. “Het familiale kapitaal is hier in volle ontwikkeling”, zegt Stijn Bijnens, de CEO van de Limburgse investeringsmaatschappij LRM. De overheid moet zich daar niet te veel mee bemoeien.
Een jaar na de sluiting van Ford Genk doet Limburg met Punch Powertrain, de producent van automatische versnellingsbakken in Sint-Truiden, weer zaken in de autosector. Zes jaar geleden leek het bedrijf nog een vogel voor de kat. De Limburgse investeringsmaatschappij LRM stak haar nek uit en stapte in het kapitaal. Later volgden ook de investeringsfondsen Gimv en PMV, en de durfkapitalist Capricorn Ventures. De voormalige internetondernemer Stijn Bijnens was toen nog geen twee jaar CEO van LRM. “Niemand geloofde nog in de autosector. Punch Powertrain had geen klanten meer. Maar CEO Cor van Otterloo wist de technologie te slijten aan China, dat zelf auto’s wilde bouwen.” Zes jaar later verkopen de aandeelhouders Punch Powertrain aan een Chinese groep voor 1 miljard euro.
Daarvan zou LRM 240 miljoen euro opstrijken.
STIJN BIJNENS. “LRM heeft een eigen vermogen van 250 miljoen euro. Ik verwacht dat we dat bijna verdubbelen als de transactie wordt afgerond. Ik zie het niet veel investeringsmaatschappijen nadoen. De raad van bestuur en onze aandeelhouder, de Vlaamse overheid, moeten beslissen wat met die 240 miljoen euro moet gebeuren. Zo’n bedrag maakt een groot verschil voor een kleine regio als Limburg.”
Geeft dat succes u geen zin om opnieuw een onderneming te beginnen, zoals Ubizen destijds?
BIJNENS. “Ik voel me nog altijd ondernemer. Want LRM is een onderneming als een ander, ze moet winst maken. Het verschil is dat het dividend niet op mijn bankrekening komt, maar daar lig ik niet wakker van. Ik heb een direct zichtbare impact op de Limburgse economie. Op onze bedrijvencampus in Hasselt (de Corda Campus, op de voormalige Philips-site, nvdr) zijn 90 ondernemingen actief, goed voor 3000 werknemers. Dat is meer volk dan er voor Philips werkte, toen dat bedrijf hier in 2002 de deuren sloot. Wat sommigen ook mogen denken van LRM als overheidsfonds, dit is geen politiek nest. Sinds ik op deze stoel zit, was er nooit politieke inmenging.”
Heeft Limburg de sluiting van Ford Genk verteerd?
BIJNENS. “In februari bedroeg de Limburgse werkloosheidsgraad 8,1 procent. Dat is nog geen half procentpunt boven het Vlaamse gemiddelde. Bij de sluiting van Ford Genk had niemand daarvoor durven te tekenen. Als ik zie wat hier allemaal gebeurt, zal de Limburgse werkloosheid tegen 2019 zijn gedaald tot het Vlaamse niveau. Een aantal projecten van het SALK (Strategisch Actieplan Limburg in het Kwadraat, dat de gevolgen van de sluiting van Ford moet opvangen, nvdr) is nog niet eens op snelheid gekomen. Dat belooft.”
Zijn de Limburgers verlost van hun steenkool? Of moeten ze nog leren om zelf bedrijven uit de grond te stampen, zoals de West-Vlaamse vlasboeren destijds?
BIJNENS. “Er is geen familiaal kapitaal in Limburg. Nog niet, want dat is aan het veranderen. West-Vlaanderen is net zoals Limburg een perifere regio, maar het grote verschil is het familiale kapitaal dat van generatie op generatie is opgebouwd. In Limburg zitten we nog maar aan de eerste generatie, met mensen als Urbain Vandeurzen, Roland Duchâtelet en Jos Vaessen. Ik denk ook aan Frank Bekkers, die de mobieletelefoonoperator Mobile Vikings heeft verkocht en het geld zal herinvesteren in de lokale economie. Het familiale kapitaal is hier in volle ontwikkeling. In afwachting daarvan speelt LRM de rol van katalysator.”
LRM verschaft risicokapitaal, bouwt bedrijvencampussen, runt incubatoren voor starters en ontwikkelt oude mijnterreinen. Krijgt u het allemaal nog rond?
BIJNENS. “Management is niet het probleem. Voor LRM luidt de vraag: heeft Limburg voldoende economisch vermogen om de campussen en de incubatoren te vullen? Het modewoord is tegenwoordig ‘slimme specialisatie’: een regio moet inzetten op een sector, biotech bijvoorbeeld, en concurreren op wereldniveau. LRM ziet dat anders. Wij mikken op alles: biotech, cleantech, ICT, slimme maakindustrie, energienetwerken, zelfs fietstechnologie. We proberen die domeinen te verbinden en zo tot innovatie te komen.”
Krijg je geen betere resultaten als je focust?
BIJNENS. “Het is niet aan de overheid om een sector te kiezen. Dat moet de ondernemer doen. Of Limburg nu een topregio wordt in biotech, nanotech of gaming, hangt af van Charles Darwin en zijn natuurlijke selectie. Ergens zal een ondernemer met de juiste mengeling van DNA, talent en goesting een wereldbedrijf uitbouwen. Dat is toeval. Dat toeval moet je laten spelen.
“Laat de ondernemers ondernemen. Laat Charles Darwin zijn werk doen in Limburg. Wij moeten zorgen voor de randvoorwaarden, zoals goede bedrijfsgebouwen, coaching voor jonge ondernemers en eventueel risicokapitaal.”
Hoe zit het met de bezettingsgraad van al die campussen en incubatoren?
BIJNENS. “De Corda Incubator in Hasselt is een jaar open en zit aan 74 starters. Met 20 was ik al tevreden geweest. De meeste van onze incubatoren zitten voor 70 à 80 procent vol. Elke incubator werkt met een budget voor vijf jaar. Ze zitten allemaal redelijk op koers.”
Moet LRM mikken op de kampioenen van de toekomst of op bedrijven die banen opleveren?
BIJNENS. “Beide. Limburg blijft kampen met een probleem van laaggeschoolden. Daarom moeten we nadenken over onze sterktes: ruimte en ligging. Limburg ligt centraler in West-Europa dan Brussel. Met het Albertkanaal hebben we een verbinding met de haven van Antwerpen. En we hebben ruimte. Ik kan 800 hectare aan bedrijventerreinen aanbieden. Dat biedt mogelijkheden voor distributiecentra. Door onze hoge loonkosten trokken bedrijven voor dat soort investeringen naar Nederlands Limburg, maar ik ga ervan uit dat de regeringsmaatregelen daar verandering in brengen.
“Ook de vrijetijdseconomie biedt banen voor laaggeschoolden. Vroeger gingen mensen elk jaar twee weken op vakantie naar Spanje, en daar bleef het bij. Nu gaan ze jaarlijks vijf of zes keer op vakantie, ook dicht bij huis. Terhills, op de voormalige mijnsite van Eisden, wordt een prachtig vakantiepark. Het is alsof je aan de Noorse fjorden zit. Terhills is nog niet bekend, maar dat komt. In een straal van twee uur rijden wonen 40 miljoen mensen met veel koopkracht.”
Waarom heeft een regio in het hart van het kapitaalkrachtige Europa een overheidsfonds nodig?
BIJNENS. “Antwerpen heeft zijn haven, Vlaams-Brabant heeft de KU Leuven en het onderzoekscentrum imec. Limburg heeft dat allemaal niet. De katalysator voor de Limburgse economie is LRM, geboren uit de reconversie na de mijnsluitingen. Wij hebben intussen een belangrijke impact. Wij zijn een deel van de geschiedenis.
“Er blijven problemen, zoals de scholings- en de taalachterstand van de Limburgse jongeren, en de hoge werkloosheid in het Maasland, waar er 31,5 werkzoekenden zijn voor één vacature. Het zou mooi zijn als Limburg over 25 jaar een topregio is zoals Leuven, Eindhoven en Aken. Wij liggen midden in die driehoek. We moeten samenwerken. Conferenties en diners zijn er al genoeg. Samenwerking tussen bedrijven is er veel te weinig.”
Jozef Vangelder
“Er is geen familiaal kapitaal in Limburg. Nog niet, want dat is aan het veranderen”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier