Wie slim is, studeert voor ingenieur

Terwijl de vloed aan geneeskundestudenten nauwelijks te stelpen is, schreeuwt de industrie om ingenieurs. Fabrimetal-Vlaanderen waarschuwt voor onze concurrentiepositie, voor delokalisatie van innoverende activiteiten, kortom, voor onze welvaart.

Bruto-aanvangssalarissen van 90.000 frank plus wagen, studenten die nog vóór afstuderen verschillende jobaanbiedingen krijgen, sollicitatiegesprekken in autoshowrooms waaruit de sollicitant – als hij tekent – een wagen mag kiezen… Nog steeds vechten bedrijven om een ingenieur te bemachtigen. Philips in Hasselt loofde zelfs een premie uit van 25.000 frank voor werknemers die een ingenieur vinden die effectief in het bedrijf komt werken. “Ondernemers vertellen mij dat het tekort aan ingenieurs hun concurrentiepositie begint aan te vreten,” zegt Wilson De Pril, directeur-generaal van de werkgeversorganisatie Fabrimetal-Vlaanderen. “Grote ondernemingen als Barco, Philips of Alcatel Bell kunnen bij hun zoektocht nog profiteren van hun naamsbekendheid, kleinere bedrijven hebben het veel zwaarder. Headhunters snoepen steeds vaker ingenieurs weg. Zoiets kost enorm veel geld. Een groot bedrijf kan daar tegen, een kleinere bloedt daardoor.”

Nochtans begint het aantal eerstejaars ingenieursstudenten te stijgen (zie kader: Eindelijk hoop?). “Te weinig om de nood te lenigen, en bovendien studeren zij pas over vier à vijf jaar af,” zegt De Pril. Conclusie: Fabrimetal-Vlaanderen zet zijn sensibiliseringscampagne Engineering the Future, die zij al sedert 1996 voert, onversaagd verder. Fabrimetal krijgt nu trouwens het gezelschap van de werkgeversorganisatie Febeltex-Vlaanderen en het blad Vacature. De campagne biedt voor elk wat wils: 70.000 brochures, een wedstrijd die tieners warm moet maken voor technologische vakken, bedrijfsopendeurdagen voor scholieren enzovoort.

De economie verbetert, de industrie haalt hoge bezettingsgraden. Minder gekende oorzaak van het ingenieurstekort is de reconversie van het industrieel apparaat, volgens De Pril: “Er is een afbouw en delokalisatie van activiteiten met te hoge loonkosten – zoals Renault in Vilvoorde – of met te lage toegevoegde waarde. Tegelijk is er een opbouw van een nieuwe industrie. Het gaat niet alleen om nieuwe bedrijven, zoals Lernout & Hauspie, maar ook omschakeling binnen bestaande ondernemingen. Zo werd Philips Hasselt het kenniscentrum van de groep voor optische elektronica en digitale signaalverwerking. Bedrijven als Telindus, Egemin of Barco hebben allang geen bandwerkers meer. Je ziet er nu gespecialiseerde mensen voor computerschermen zitten. Die transitie naar hogere toegevoegde waarde creëert welvaart, maar om dat zo te houden, hebben we ingenieurs nodig.”

Verontrustend is hoe ondernemingen taken uitbesteden aan het buitenland – softwareontwikkeling aan India bijvoorbeeld – of vormen van delokalisatie overwegen. “Wat vertrekt, keert niet meer terug. Nochtans leggen kennisintensieve activiteiten de basis voor de jobs van de volgende decennia. Een verhuis van zuivere O&O zal niet zo vlug gebeuren, wel het opzetten in het buitenland van innovatieve activiteiten en daaraan verbonden nieuwe productielijnen. Vergeet niet dat 75% van de tewerkstelling in de Fabrimetal-sectoren zit in ondernemingen met buitenlands kapitaal: die groepen hebben heel wat vestigingsmogelijkheden buiten België.”

STATUS.

Waarom laten jongeren technische studies links liggen? “In een welvaartsmaatschappij als de onze is de nood om een studie te kiezen met goede kans op tewerkstelling kleiner,” zegt De Pril. “Bovendien schrikt de moeilijkheidsgraad van de studie af. Waarom zouden we jaren hard studeren, de industrie wordt toch afgebroken? De afbouw van onze traditionele bedrijfstakken haalt vaak de pers, de transitie naar nieuwe industrieën gebeurt veel stiller, met resultaten die vaak nog onzichtbaar zijn. Ten slotte, in Duitsland of Zwitserland hebben technisch geschoolden een hoge status, in België niet. Nog niet zo lang geleden sprak men hier over vakschool als iets wat je deed als niks anders lukte. Gelukkig is dat nu aan het kantelen: het succes van een industrieel bedrijf hangt grotendeels af van zijn technici.”

JVG