De overheidsparticipatie in Elia: wat zijn de gevolgen voor beleggers en de elektriciteitsfactuur?

De Belgische gemeenten willen de federale en Vlaamse overheid mee aan boord te halen bij stroomnetbeheerder Elia. Dat schrijft De Tijd. Zonder federaal en Vlaams geld zouden de gemeenten, die een minderheidsbelang hebben, dat belang zien verwateren na kapitaalverhogingen. “Het is een belangrijke strategische verankering van Elia in België en ook een goede investering”, vindt Trends-hoofdeconoom Daan Killemaes. Hij beantwoordt vier vragen.

Elia Group moet de komende jaren fors investeren in het stroomnet om de energietransitie in ons land en in Duitsland mogelijk te maken. Tegen 2027 bedraagt het investeringsprogramma 15,9 miljard euro. De gemeenten, die via hun holding Publi-T een belang van 44,8 procent bezitten, hebben een plan om te vermijden dat ze de controle verliezen bij Elia.

Als de gemeenten hun belang willen aan­houden, zouden ze 2 miljard extra op tafel ­moeten leggen, geld dat er niet is. Daarom wordt al langer ge­keken naar financiële partners. De federale investeringsmaatschappij SFPIM (vroeger FPIM) zou bereid zijn een klein minderheidsbelang te nemen in Publi-T.

De Vlaamse investeringsmaatschappij PMV is klaar om in te ­stappen op het niveau daaronder, in de nog op te richten holding met de werknaam New Transco, waarin zes Vlaamse intercommu­nales de krachten zullen bundelen. Daarnaast is een versterkte rol weggelegd voor de Vlaamse Energieholding, waarin behalve intercommunales ook al de financiële partijen Belfius, KBC, Ethias en P&V zitten. Ook die kunnen vers kapitaal bieden, maar hoeveel de overheden precies zullen bijdragen is nog niet bekend. De operatie moet het mogelijk maken dat Elia verankerd blijft in België en dat het belang van Publi-T de komende jaren niet verwatert.

1. Is zo’n investering van de Vlaamse en federale overheid onvermijdelijk?

DAAN KILLEMAES. “Niet onvermijdelijk, maar wel wenselijk. We staan namelijk voor een grote energietransitie. Groene energie komt onder meer van de Noordzee, Denemarken en Noorwegen. Er is nood aan een hogere capaciteit en ons stroomnet moet dat straks ook aankunnen. Elia Group is dus van strategisch belang voor de Belgische economie en biedt aan investeerders een stabiel rendement.

“Stel dat Belgische overheden niet aan deze kapitaalrondes meedoen, dan zal Elia dat kapitaal eventueel bij buitenlandse partijen moeten zoeken. Elia Group zal de volgende jaren in elk geval extra kapitaal en extra leningen moeten ophalen om het investeringsprogramma te financieren. Als we Elia Group willen verankeren, dan zullen de gemeenten de hulp moeten krijgen van andere overheden.

2. Maar Elia is toch niet enkel in België actief, het is ook een speler in de Duitse markt en het zal daar ook geld uitgeven.

KILLEMAES. “Elia Group bestaat enerzijds uit Elia Transmission, de Belgische tak, en 50Hertz, de Duitse activiteiten. Het kapitaal dat de overheden investeren zal Elia inderdaad zowel in België als in Duitsland inzetten. Maar belangrijk is dat het ook gewoon een goede investering is, die zal renderen voor ons land. In België bepaalt de regulator CREG hoe hoog het rendement op de investeringen van Elia mag zijn. In Duitsland doet de Duitse regulator dat, en dat is hoger dan in ons land.

‘Als Elia meer investeert de komende jaren, heeft ook gevolgen voor onze elektriciteitsfactuur’

Daan Killemaes, hoofdeconoom Trends

3. Wat betekent dit voor de kleinere beleggers in Elia? De federale en Vlaamse overheid hebben nu een dubbele rol. Ze hebben belang bij de dienstverlening van Elia en zijn straks ook zelf investeerder.

KILLEMAES. “Zo’n overheidsbelang heeft geen grote gevolgen. Het enige wat misschien positief kan zijn, is dat Elia er nu mogelijk eerder in zal slagen om een hoger rendement in ons land te verkrijgen, dat aangepast is aan de hogere rente. De CREG is in principe onafhankelijk, maar de kans bestaat natuurlijk dat de overheid zichzelf meer uitkeert. In Duitsland mag Elia al meer verdienen op zijn nieuwe investeringen, maar nog niet op bestaande.

“Particuliere aandeelhouders van Elia Group zullen wellicht ook de kans krijgen om in te tekenen op de kapitaalverhogingen. Op korte termijn kan een kapitaalverhoging wegen op de winst per aandeel, maar op langere termijn zal de winst van Elia Group stijgen in het spoor van de uitvoering van het omvangrijke investeringsprogramma. De winst kan een extra zetje krijgen als de regulatoren Elia Group een hoger rendement op eigen vermogen gunnen als reactie op de hogere rente. Omdat het huidige rendement niet aangepast is aan de gestegen rente, kan Elia Group het lastig krijgen om extra kapitaal aan te trekken. Dat je zie je ook aan de beurskoers, die het voorbije jaar sterk gedaald is als gevolg van de hogere langetermijnrente.

4. Heeft dit ook gevolgen voor onze elektriciteitsfactuur?

KILLEMAES. “De energietranstie zal op de elektriciteitsfactuur opduiken. Het omvangrijke investeringsprogramma en een eventueel stijging van de een hogere winstmarge zal zich vertalen in hogere nettarieven.”

Lees ook: