TEKENEN DES TIJDS

Eén symbool overleefde een bijna-doodervaring, een ander heeft te maken met een Deense koning. Waar komen de lijnen en cirkels op onze computers, smartphones en software vandaan?

De onsterfelijke @

Hoe vaak drukt u op een dag op de @-toets? Het is een van de meest gebruikte symbolen op onze toestellen, want we hebben het nodig voor zowel e-mails als tweets. Toch was het beroemde ‘apenstaartje’, ook wel ‘at-teken’ genoemd, ei zo na in de vergetelheid geraakt. Al in de zesde eeuw werd @ gebruikt om de letters van het Latijnse voorzetsel ad (wat ‘naar’ of ‘tot’ betekent) te combineren in één enkele pennentrek. Mettertijd evolueerde het symbool. In Venetiaanse handelscontracten duidde het een amfoor aan, een kruik die de kooplieden gebruikten als maateenheid. Spaanse kooplieden gebruikten het voor een arroba, eveneens een maateenheid. Uiteindelijk ging het symbool zoveel betekenen als ‘tegen de prijs van’, zoals in 12 perziken @ $1,50 voor een totaal van $18. In 1885 stond @ op de Amerikaanse Underwood-schrijfmachine. Het symbool bleef ook de daaropvolgende eeuw op de klavieren staan, al werd het almaar minder gebruikt. In 1971 haalde Ray Tomlinson het apenstaartje van onder het stof. Hij had van het technologische R&D-bedrijf Bolt, Beranek and Newmande opdracht gekregen een manier te zoeken om via het Arapanet berichten te verzenden van de ene computer naar de andere. Hij besloot voor die voorloper van de e-mail gebruik te maken van @, omdat het symbool ‘naar’ betekent en toch al op de toetsenborden stond. Niemand gebruikte het destijds nog, dus het was beschikbaar voor een nieuwe taak.

Aan-knop

Volgens Gizmodo begonnen ingenieurs tijdens de Tweede Wereldoorlog een binair stelsel te gebruiken om schakelaars te labelen: 1 betekende ‘aan’, 0 stond voor ‘uit’. Dat systeem evolueerde naar dit symbool, dat beide cijfers combineert. Het is een ontwerp van de International Electrotechnical Commission. Aanvankelijk moest het volgens de IEC ‘stand-by’ betekenen, maar later schoof het Institute of Electrical and Electronics Engineers een andere definitie naar voren: ‘stroom’.

Command

Dit symbool voor een snelkoppeling op een MAC-toetsenbord gaat terug op een beslissing van Steve Jobs uit 1983. Tot dan prijkte op de toets een appeltje, maar Jobs vond dat Apple zijn logo te veel gebruikte. De ontwerpers van Apple kozen uit een symbolenwoordenboek dit vierkant met lussen, ook wel de ‘Bowen-knoop’ genoemd. In ver vervlogen tijden zette men dit symbool op huizen en op gereedschap om het kwaad af te weren. In Noord-Europa wordt het nog altijd gebruikt om bezienswaardigheden aan te duiden.

Bluetooth

Het symbool voor een draadloze verbinding op korte afstand is afgeleid van twee runentekens die de initialen vormen van Harald Blauwtand, de koning die in de tiende eeuw heerste over een deel van Denemarken en Noorwegen. Harald Blauwtand slaagde erin de Deense volksstammen te verenigen, zijn technologische tegenhanger Bluetooth laat toestellen via de uitwisseling van signalen met elkaar communiceren.

USB

Dit symbool lijkt in niets op het kluwen van snoeren achter veel van onze computers. Naar verluidt is het gebaseerd op de drietand van Neptunus. De cirkel, de driehoek en het vierkant verwijzen naar diverse types elektronische toestellen die kunnen worden aangesloten.

Firewire

Duidt een standaard aan om snel gegevens te transfereren tussen toestellen. Apple ontwierp het FireWire-symbool in 1995. De drie uitsteeksels staan voor video, audio en gegevens.

Ethernet

Het symbool, bedacht door IBM, stelt drie computers voor die onderling met elkaar verbonden zijn, en dat is precies waar het om gaat. Het was bedoeld om een netwerk met vele toestellen af te beelden.

HARVARD BUSINESS REVIEW/NYT SYNDICATE