Stevaert lapt de wet aan zijn laars

WorldCom is junk. Telenet moet bedelen. UPC schort intrestbetalingen op. Colt stuurt een tiende van zijn personeel naar huis. KPNQwest hangt over de rand. Carrier 1 Belgium is failliet. Belgacom laat een vijfde van zijn personeel gaan en onderzoekt outsourcing.

En dat allemaal in de sector waarop de informatiemaatschappij van morgen rust.

Wat doet de Vlaamse regering? Ze werkt aan een heffing op gas-, elektriciteits- en telecomleidingen, met ingang van 1 januari. De beslissing voor de gewestwegen is gevallen op 29 maart, die voor de gemeentewegen is op komst. De opbrengst staat nog niet vast omdat de hoogte van de heffing per lopende meter nog niet is bepaald. De eerste raming was 74,8 miljoen euro. Vorige week sprak Vlaams minister van Openbare Werken SteveStevaert ( SP.A) – op wiens kabinet de idee is uitgewerkt – over 12,5 miljoen euro. Onwillekeurig doet het denken aan de UMTS-veilingen.

Hoeveel van dat geld op de telecomsector zou wegen, is onduidelijk. Evenmin hoe die taks efficiënt zal worden beheerd. Het gros van het telecomgedeelte zal in elk geval van Belgacom en Telenet komen. Zij hebben kabels langs elk Vlaams huis, met bovenop nog hun backbone-netwerken – 10.000 kilometer voor Telenet alleen al. Heel wat operatoren hebben zelfs leidingen in de grond waar niet eens kabels doorlopen, gewoon uit vooruitziendheid, om toekomstige graafwerken te vermijden.

Volgens de regering is de heffing geen belasting, maar een retributie, een vergoeding voor een direct voordeel dat door de overheid wordt verschaft. Gas, elektriciteit en telecom zijn niet langer een publieke dienst. De cafébaas die een terras plaatst, moet ook betalen. Bovendien zorgen de leidingen voor overlast bij wegenwerken (Stevaert spreekt over een “ongemakkenretributie”) en verliezen de gemeenten, volgens de studie van de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten, vanaf 2005 jaarlijks zo’n 300 miljoen euro aan inkomsten nu de energiemarkt vrij wordt. Hun monopoliewinsten smelten door de concurrentie weg. Ergens moet dat worden gecompenseerd. En hebben gas- en elektriciteitsdistributeurs geen geld zat?

Telecombedrijven in elk geval niet. Zij weten al wat liberalisering is. En hun bedrijfsplannen zijn gemaakt op basis van artikel 98 2 van de telecomwet van 21 maart 1991, waar onder het hoofdstuk ‘kabels, bovengrondse lijnen en bijbehorende uitrustingen’ letterlijk staat: “de overheid mag voor dat gebruiksrecht [aan de operator van het betrokken openbare telecommunicatienet] geen belasting, taks, cijns, retributie of vergoeding, van welke aard ook, opleggen.” Met in de volgende alinea: “Bovendien bezit [elke operator van een openbaar telecommunicatienet] een kosteloos doorgangsrecht voor de kabels, bovengrondse lijnen en bijbehorende uitrustingen in de openbare of particuliere bouwwerken, die in het openbaar domein worden aangebracht.”

De Vlaamse ‘bittaks’ is dus pertinent in strijd met de nationale telecomwet. Voorstanders zeggen dat de telecomwet ‘slechts’ een Belgische wet is, die door Vlaanderen kan worden betwist. Stevaert heeft de operatoren zelfs al gewaarschuwd zich er niet op te beroepen.

Wat toch wel de omgekeerde wereld is. Het zou voor de Vlaamse regering van deugdelijk bestuur getuigen om eerst zelf deze situatie juridisch uit te klaren en pas dan – eventueel – belastingen te heffen. Als men dan toch niet gevoelig is voor het argument dat men beter kabels kan stimuleren dan snelwegen.

Bruno Leijnse