Het aantal geboorten in de Europese Unie daalt tot een nieuw dieptepunt

Het aantal baby’s dat in de Europese Unie wordt geboren, bereikte vorig jaar een laagterecord. Het dalende aantal kinderen in Europa zal naar verwachting de staatsfinanciën onder druk zetten.

Het aantal baby’s dat in de Europese Unie wordt geboren, bereikte vorig jaar een laagterecord. Het aantal geboortes in de 27 lidstaten daalde in 2023 tot 3,665 miljoen, blijkt uit cijfers van het statistisch bureau Eurostat, die vorige maand zijn bijgewerkt. Dat is het laagste aantal sinds 1961, het begin van de tellingen, en een daling met 5,5 procent in vergelijking met 2022, de grootste jaardaling ooit.

Het geboortecijfer in de landen die nu deel uitmaken van de Europese Unie bereikte zijn piek van bijna 7 miljoen geboorten in het midden van de jaren zestig. Intussen is dat cijfer dus gehalveerd, tot ongeveer hetzelfde niveau als in de Verenigde Staten.

Onzekerheden

Het dalende aantal kinderen in Europa zal naar verwachting de staatsfinanciën onder druk zetten, aangezien de bevolking die op arbeidsleeftijd is krimpt en de kosten voor gezondheidszorg en pensioenen stijgen. Experts in demografie zijn van mening dat de al lang bestaande trend dat Europeanen steeds minder baby’s krijgen, mogelijk is verergerd door zorgen over de klimaatverandering, de pandemie en de ergste stijging van de inflatie in een generatie.

“Het is mogelijk dat zaken zoals de werkonzekerheid, de toenemende kosten van levensonderhoud, de stijgende huizenprijzen en meerdere wereldwijde crisissen – waaronder de pandemie, geopolitieke spanningen en de klimaatverandering – een invloed hebben op de beslissing om kinderen te krijgen”, zegt VN-functionaris Guangyu Zhang.

Maria Rita Testa, hoogleraar demografie aan de Luiss Universiteit in Rome, bevestigt het verband met politieke en economische “spanningen op internationaal niveau”, evenals “de bezorgdheid over de klimaatverandering”.

“Jongeren hebben het moeilijker dan vroeger om aan de bak te komen op de arbeidsmarkt, de woningmarkt en misschien ook op de datingmarkt”, zegt Willem Adema, senior econoom bij de denktank OESO.

Koppels stellen het ouderschap uit, waardoor vrouwen in de Europese Unie op latere leeftijd kinderen krijgen. Uit cijfers van Eurostat van dit jaar blijkt dat de gemiddelde leeftijd van vrouwen bij de geboorte van hun eerste kind is gestegen tot bijna dertig jaar in 2022. In 2013 was dat nog 28,8 jaar. Dat weerspiegelt zich ook in het aandeel van de geboortes waar de moeder tussen 40 en 49 jaar is (zie grafiek). Dat aandeel is de afgelopen tien jaar meer dan verdubbeld: van 2,5 naar 6 procent. Veel vrouwen in die leeftijdsgroep blijken bovendien dichter bij de bovengrens van 49 jaar te liggen.

De trend dat mensen minder kinderen krijgen, is het sterkst in Italië, Spanje, Griekenland, Polen, Finland en de Baltische staten, waar het aantal geboorten de afgelopen tien jaar met minstens een kwart is gedaald.

Jongeren ondersteunen

Adema stelt dat overheden zich moeten voorbereiden op een toekomst met een lage vruchtbaarheid onder de bevolking. Ze moeten overwegen immigratie, de productiviteit en de arbeidsparticipatie te stimuleren, met name onder vrouwen.

Testa dringt er bij regeringen op aan jongeren te ondersteunen. Ze roept op “jonge mannen en vrouwen te helpen in verschillende levensdomeinen: in het onderwijs, op de arbeidsmarkt, in de geestelijke gezondheid en bij het verkrijgen van toegang tot betaalbare huisvesting”.