Is minister van Onderwijs Marleen Vanderpoorten (VLD) trouw aan haar liberale gedachtegoed? Eerste antwoord: ja. Ze bindt de strijd aan met het corporatisme van de onderwijsvakbonden en is er niet echt voor te vinden om zomaar een loonsverhoging toe te staan.
Tweede antwoord: neen. Vanderpoorten weigert de redenering van de onderwijsbonden op een consequente manier door te trekken. Die willen een verloning in overeenstemming met de privé-sector. Akkoord: maar dan moet het loon gekoppeld worden aan een prestatiemeting. Hoe beter de leraar, hoe voller het loonzakje.
Vanderpoorten zou zelfs nog verder kunnen gaan door schoolcheques of vouchers in te voeren, maar daaraan durft de onderwijsminister al helemaal niet te denken. Dát zou inderdaad pas een revolutionaire maatregel zijn: in plaats van het onderwijs te subsidiëren, geeft de Staat jaarlijks aan de ouders per leerplichtig kind een cheque, die de kosten van het onderwijs dekt en waarmee de ouders de onderwijsinstelling van hun keuze kunnen betalen. Dat betekent een toenemende concurrentie tussen de scholen en dus een grotere responsabilisering om kwaliteitsvol onderwijs aan te bieden.
Bij onderwijscheques zijn het niet langer de onderwijsaanbieders die gefinancierd worden door de overheid, maar de gebruikers. De oplossing voor het onderwijsprobleem is vergelijkbaar met dat van de NMBS: subsidieer niet langer de producenten want dat leidt tot inefficiëntie. Kies voor de consumenten.
Maar zodra er over schoolcheques wordt gesproken, gaan de ideologische scherpslijpers pas echt door het lint. Vakbonden vinden het systeem asociaal. Onderwijs is een publieke dienst en mag dus nooit onderhevig worden gemaakt aan de wetten van de markt, luidt het. Vanderpoorten en Co. zeggen als verdedigers van het gemeenschapsonderwijs ook njet. Vouchers bevoordelen immers het vrije onderwijs.
Sommige staten van de VS hebben het systeem ingevoerd om kinderen uit de slechte public schools te laten overstappen naar kwaliteitsvollere (vooral vrije) scholen. Ook daar zijn vouchers nog altijd een vies woord. Nieuwbakken president George W. Bush maakte vorige week zijn plannen voor een onderwijshervorming bekend. De kwaliteit van het onderwijs kan volgens hem onder meer verbeterd worden door controle op de prestaties van de leerkrachten. Bush weigert echter zijn plannen voor een veralgemeende invoering van schoolcheques door te zetten uit vrees voor het verzet van de onderwijsvakbonden.
Nochtans geldt ook voor het onderwijs de gulden regel dat iets maximaal rendeert wanneer het vrij is en minimaal wanneer het is opgelegd. Concurrentie zal leiden tot toenemende kwaliteit, hogere productiviteit en… meer respect voor het beroep van leraar. Zijzelf zullen dan niet langer jaloers moeten kijken naar hun collega’s die naar de privé zijn overgestapt. Wanneer staken de leerkrachten voor meer markt?
Alain Mouton
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier