Machtswissel in Singapore: waarom is het Aziatische land zo aantrekkelijk voor starters?

Op 15 mei komt er een machtswissel in Singapore, maar allicht geen grote beleidswissel. Daarvoor boert het rijke eilandje te goed. Intussen hebben buitenlandse ondernemers het er erg naar hun zin. Maar dat heeft een prijs, aldus Olivier Vijverman van de lokale Belgisch-Luxemburgse Kamer van Koophandel. “Singapore is de duurste stad ter wereld.”

Woensdag treedt in Singapore een nieuwe premier aan. Voor ons lijkt dat niks bijzonders, voor de Singaporezen is het dat wel. Sinds zijn onafhankelijkheid in 1965 telde de stadstaat slechts drie regeringsleiders. Lawrence Wong, de huidige minister van Financiën, wordt nummer vier, en net als zijn voorgangers lid van de People’s Action Party (PAP), die de eilandstaat al die tijd strak in de teugels hield. De combinatie van technocratisch bestuur, geopolitieke neutraliteit en vrijhandel maakte van Singapore een van de rijkste landen ter wereld, met in 2023 een bruto binnenlands product (bbp) per hoofd van de bevolking van 128.000 dollar tegen koopkrachtpariteit, bijna het dubbele van België.

Leven in Singapore

Hoe is het leven in Singapore? De Vlaming Olivier Vijverman woont er nu anderhalf jaar. Hij is bestuurslid van de Belgisch-Luxemburgse Kamer van Koophandel in Singapore. Professioneel is hij verantwoordelijk voor de Aziatische markt bij Zingametall, de Oost-Vlaamse producent van anti-corrosiemiddelen. “Wij beschermen stalen structuren – denk aan boorplatformen of windturbines op zee – met een deklaag van zink. De sporen van de Singaporese metro bijvoorbeeld zijn bedekt met onze producten.”

Waarom kiezen zoveel westerse bedrijven Singapore als uitvalbasis voor de Aziatische markt?

OLIVIER VIJVERMAN. “Singapore is een geopolitiek neutraal land met een stabiele munt. Belangrijk voor Zingametall is het Singaporese intellectuele eigendomsrecht, dat het sterkste ter wereld is. Knowhow is nergens beter beschermd dan hier. Bovendien is er geen taalbarrière. Engels is de voertaal, ook in het justitieapparaat. Heb je informatie van de overheid nodig, dan heb je maar één Google-zoekopdracht nodig. Voor vragen als ‘hoe start ik in Singapore een bedrijf’ of ‘hoeveel belasting moet ik op dit soort van inkomsten betalen’ vind je meteen de juiste webpagina, met alle mogelijke informatie, in begrijpelijke taal. In België moet een ondernemer zich doorheen een kluwen werken om antwoorden te vinden bij de overheid.”

Blijkbaar trekt Singapore ook veel starters aan?

VIJVERMAN. “Inderdaad. Singapore doet heel veel voor starters. Er zijn veel incubatoren met uitgebreide netwerken waar starters kunnen pitchen (hun bedrijfsproject voorstellen om geldschieters te overtuigen, nvdr). Ben je een beginnende ondernemer zonder enige ervaring, dan is Singapore een uitstekende eerste stap. Maar ook voor ervaren ondernemers zijn er argumenten genoeg, zoals de investeringssubsidies. Bovendien kun je hier heel gemakkelijk netwerken en toplui van andere bedrijven spreken, ook al sta je zelf nog niet hoog in de rangorde.”

Heeft Singapore ook keerzijden voor buitenlandse ondernemers?

VIJVERMAN. “Singapore is extreem duur. Het is de duurste stad ter wereld. Zo zijn de vastgoedprijzen fenomenaal. Tussen 2022 en 2023 is de huurprijs van veel appartementen in privébezit verdubbeld. Mensen die 2.000 Singaporese dollar (1.380 euro, nvdr) per maand betaalden, ontvingen opeens een mailtje met de melding dat het huurgeld voortaan 4.000 Singaporese dollar bedroeg. Overigens hebben de Singaporezen zelf veel minder last van de vastgoedduurte. 78 procent van hen leeft in een woning die ze kochten van de Housing & Development Board, een overheidsorgaan dat voorziet in betaalbare huisvesting, en waarop alleen Singaporese burgers recht hebben.”

Is de vastgoedduurte voor buitenlanders niet mee te danken aan de vlucht uit Hongkong na de Chinese machtsgreep daar?

VIJVERMAN. “Zeker. Ook de strenge coronalockdowns in Hongkong speelden mee. Vele bemiddelde inwoners van Hongkong wilden dat geen tweede keer meemaken en huren nu een appartement in Singapore als uitwijkmogelijkheid. Die verhuurde appartementen blijven meestal leeg, en drijven zo de privéhuurprijzen nog verder de hoogte in, omdat de vraag enorm is gestegen.”

Is ook het dagelijkse leven in Singapore duur? Hoeveel kost een biertje bijvoorbeeld?

VIJVERMAN. “Vrijdag was ik in een café waar ze die avond een ‘special price’ hadden voor bier: drie pintjes voor omgerekend 36 euro. Inclusief taksen en dienst komt de eindafrekening neer op 15 euro per pintje. Voor een gewone doktersconsultatie betaal ik als buitenlander 900 Singaporese dollar, omgerekend 621 euro. Dat hoge tarief ligt aan het feit dat ik als buitenlander – in tegenstelling tot Singaporese burgers – geen sociale bijdragen hoef te betalen op mijn loon. Om gezondheidszorg betaalbaar te houden moet ik op eigen initiatief een medische verzekering afsluiten. Een auto kopen zit er niet in. De autobelastingen zijn loodzwaar.”

Heb je een cijfervoorbeeld?

VIJVERMAN. “Op een auto van omgerekend 30.000 euro betaal je een inschrijvingstaks van 26.800 euro. Voor een auto van 50.000 euro wordt dat meer dan 70.000 euro. Dan zwijg ik nog over de Additional Registration Fee en andere belastingen. En dan is het nog niet gedaan. Je moet via een soort biedingssysteem een Certificate of Entitlement kopen dat tien jaar geldig blijft. De prijs varieert tussen omgerekend 75.000 en 100.000 euro. Hier rijden dus weinig auto’s rond. Dat is maar goed ook. Singapore telt bijna 6 miljoen inwoners. Beeld je in dat miljoenen wagens zouden rondrijden op een oppervlakte van zowat een kwart van de provincie Antwerpen. Het strenge autoregime maakt wel een openbaar vervoer van topkwaliteit mogelijk. Omdat files bijna onbestaande zijn, brengt de bus je vlot ter plekke.”

Is het openbaar vervoer duur?

VIJVERMAN. “Neen, het is spotgoedkoop. Een ritje met de bus kost omgerekend gemiddeld 70 eurocent. Alle bussen én treinen rijden op tijd, elke tien minuten. Checken wanneer je bus of trein eraan komt, hoeft dus niet. En ze brengen je overal rond op het eiland. Openbaar vervoer is een voorbeeld van een dienst waar buitenlanders en Singaporezen dezelfde prijs betalen. Maar in een museum bijvoorbeeld is het goed mogelijk dat buitenlanders 25 Singaporese dollar betalen en Singaporezen slechts 5 dollar. Singapore doet alles voor de lokale bevolking. Ik vermeldde al de goedkope huisvesting via de Housing & Development Board. Maar Singaporezen hebben bijvoorbeeld ook recht op betaalbare gezondheidszorg.”

En wat met voeding, is dat betaalbaar?

VIJVERMAN. “In de supermarkt is alles erg duur. Een fles wijn waarvoor je in België 4 euro zou betalen, kost hier gemakkelijk het tienvoudige. Gelukkig heeft Singapore talrijke zogenoemde Hawker Centres, plekken waar eetkraampjes goedkope keuken aanbieden, toegankelijk voor Singaporezen én buitenlanders. Een Hawker Centre telt zowat 20 tot 100 kraampjes. Een schotel rijst en kip met een sausje kost pakweg 3 à 4 Singaporese dollar. Zo zorgt de overheid voor betaalbare voeding. En het is nog lekker ook.”

Nooit maag- of darmklachten gehad?

VIJVERMAN. “Ik ga erg vaak eten in een Hawker Centre. In anderhalf jaar ben ik nog nooit ziek geworden. Ik ken ook niemand die ziek geworden is. Misschien hebben wij, Europeanen, te veel smetvrees. Singapore is overigens erg hygiënisch. In een Hawker Centre bijvoorbeeld worden de eetkraampjes ingedeeld in hygiënecategorieën. Categorie A is superhygiënisch en geliefd bij buitenlanders, in categorie C en D zal je eerder Singaporezen aantreffen.”

Iets helemaal anders. Mogen we Singapore nu een democratie noemen?

VIJVERMAN. “Dat is moeilijk. Je leest vaak dat Singapore autocratische trekken heeft, maar daar gaan de Singaporezen helemaal niet mee akkoord. Zij noemen hun land een democratie, want ze stemmen voor wie ze willen (in de verkiezingen van 2020 slaagde de Workers’ Party erin 10 van de 93 parlementszetels te veroveren, het hoogste aantal ooit gewonnen door een andere partij dan de PAP, nvdr). Er zijn ook veel minder partijen dan in België. Dat laat Singapore toe om een rechttoe-rechtaan beleid te voeren. Wat niet wil zeggen dat de regering niet naar de bevolking luistert. Vaak worden nieuwe beleidsplannen eerst via de pers gelanceerd, om te zien hoe de bevolking reageert. Is de reactie overwegend negatief, dan wordt het plan geschrapt. Maar Singapore heeft altijd een plan, voor de komende vijf, tien of twintig jaar. Dat is het grootste verschil met België, waar de politiek vaak de feiten achterna holt. In Singapore is alles doordacht. De overheid houdt met alles en iedereen rekening, en regelt alles op een logische manier. Dat heeft ook met de kwaliteit van de politici te maken. Met 2,2 miljoen Singaporese dollar behoort het jaarsalaris van de Singaporese premier tot de hoogste van de wereld voor een eerste minister. Dat soort salarissen trekt the best of the best aan. Overigens meent bijna niemand hier dat dat salaris te hoog is.”

Singapore wordt ook wel eens een politiestaat genoemd.

VIJVERMAN. “Nergens in de wereld voel ik mij zo veilig als hier. Ik weet waarover ik spreek, ik moet veel reizen voor mijn werk. Als mijn vrouw ’s avonds laat gaat joggen – overdag is het hier 35 graden – dan kan dat zonder problemen overal in Singapore. Er zijn heel veel bewakingscamera’s. Maar in welke grootstad heb je die niet tegenwoordig? Singapore staat er ook om bekend dat op het kleinste vergrijp flinke boetes staan, zoals sigarettenpeuken op straat gooien of het zebrapad oversteken bij rood. Die boetes zijn er niet om mensen angst in te boezemen, wel om ze aan te zetten tot goed gedrag. Als ik hier ’s avonds een pintje ga drinken, heb ik echt niet het gevoel dat big brother mij in de gaten houdt.”

Lees verder onder deze artikelteaser

Het beeld van de hypergecontroleerde Singaporese maatschappij is dus overtrokken.

VIJVERMAN. “Aan gesprekken met vrienden en familie in België merk ik hoe vertekend het beeld over Singapore daaromtrent is. Zijn er in België dan geen boetes op het oversteken van een zebrapad bij rood? Het zou me trouwens niet verwonderen dat boetes in België vaker uitgeschreven worden dan in Singapore. Het gevoel van hypercontrole ligt wellicht aan het feit dat de Singaporese overheid alles keurig opvolgt. Bij een straatfeest wordt afval meteen opgeruimd. In België mag je buiten zowat overal roken, in Singapore niet. Parken zijn rookvrij, en op straat moeten rokers terecht in speciale rookruimtes, voorzien van speciale vuilnisbakken voor peuken.”

Straatcriminaliteit is allicht ook geen zorg?

VIJVERMAN. “Mijn vrouw en ik fietsen hier vaak. We hebben twee dure racefietsen. We doen ze nooit op slot. Als we onder het fietsen even halt houden om iets te eten, parkeren we onze fietsen gewoon op straat. Als we een uurtje of twee later onze tocht hervatten, vinden we onze fietsen waar we ze achtergelaten hebben. In een Hawker Centre moet je eerst je tafel reserveren vooraleer aan te schuiven aan het eetkraampje. Je reserveert je tafel door er iets op te leggen, een visitekaartje bijvoorbeeld, maar evengoed een portefeuille, een smartphone of een laptop. Ik leg vaak mijn smartphone. Terwijl ik aanschuif aan het eetkraampje, passeren honderden mensen mijn tafeltje. Als ik terugkom met mijn eten, ligt mijn smartphone nog altijd netjes op het tafeltje. Laatst had ik mijn AirPods gebruikt om mijn tafeltje te reserveren. Uren later, toen ik allang weer thuis was, besefte ik dat ik de AirPods had laten liggen op het tafeltje. Geen nood. Toen ik terugging, lagen de AirPods nog altijd op hun plaats. In België is zoiets ondenkbaar.”

Eén ding moet je wel verdragen in Singapore: de warmte. 35 graden is niet niks.

VIJVERMAN. “Dat ga ik niet ontkennen. Je gaat hier omzeggens van de ene airco naar de andere. Overdag schommelt de temperatuur inderdaad rond 35 graden, ’s nachts gaat het zelden onder 26 graden. En zo het hele jaar door. Zondag laatst liep ik hier een halve marathon. De start was om 4 uur ’s ochtends, door de doenbare temperatuur op dat moment van de dag. Het is dus een beetje aanpassen. Maar als ik dan het Belgische weerbericht lees, prijs ik mij gelukkig.”

Lees ook: