Scherprechter over paarsûgroen

Blijft het Riziv in 2002 binnen zijn budget? Als het onderweg misgaat _ en die kans bestaat _, zal de ziekteverzekering scherprechter spelen over paarsûgroen.

Toch kijkt iedereen met argusogen toe. Blijft het Riziv in 2002 binnen zijn budget? Als het onderweg misgaat _ en die kans bestaat _ zal de ziekteverzekering scherprechter spelen over paars-groen. Het budget van minister Vandenbroucke is immers krap. Bij het begin van de legislatuur begon de minister met een eenmalige inhaalbeweging van 1 miljard euro in de ziekteverzekering. Maar dat heeft niet geholpen: het budget stijgt spectaculairder dan ooit. De task force _ inclusief artsen en ziekenfondsen _ die nu onder de paraplu van de commissie- Perl werkt, is niets minder dan paniekvoetbal. Hoe lang zullen de lippen nog stijf op elkaar blijven als straks blijkt dat zelfs de ultieme besparingsmaatregelen niet volstaan?

Regionale doofpot

De geldelijke transfers van Vlaanderen naar Wallonië zijn een eeuwig communautair twistpunt. Dat er manifeste regionale verschillen bestáán, daaraan twijfelt niemand nog. Dat wordt ook openlijk gezegd, maar een exact cijfer ligt moeilijk. En vooral de vraag of die regionale verschillen het gevolg zijn van een therapeutische nood blijft onbeantwoord. Halverwege de jaren negentig begon een werkgroep, bekend als de commissie- Jadot, de verschillen tussen Vlaanderen en Wallonië in de ziekteverzekering nauwkeurig in kaart te brengen. Tegelijk zocht de commissie naar verklaringen voor die verschillen. Na allerlei correctiemechanismen schatte de commissie-Jadot de overdracht op 74 miljoen euro. Een cijfer dat ter discussie staat. Het recentste rapport-Jadot dateert intussen al van 1999, en de commissie zou haar werkzaamheden opschorten.

Het Actiecomité voor de Regionalisering van de Sociale Zekerheid schuift de transfersom van 2,97 miljard euro naar voren. Oorzaak van de overdracht is in hun ogen de ‘overconsumptie’ aan Franstalige kant. Volgens dokter Guy Celen, de voorzitter van het comité, groeit het aantal Vlaamse artsen dat niet langer wil worden bestraft voor de medische praktijk in Wallonië en Brussel. Celen probeert met zijn actiecomité dan ook aan de kar te trekken om een verdere regionalisering van de gezondheidszorg op de politieke agenda te zetten.

De problemen met de ziektekosten zijn overigens een Europees fenomeen. Dat beklemtoont Dany Pieters, volksvertegenwoordiger van de NVA (ontstaan uit de vroegere Volksunie) en professor Europees en vergelijkend sociaalzekerheidsrecht aan de KU Leuven. “Je zou kunnen stellen dat het financiële probleem van de toekomst niet de pensioenen, maar wel de ziekteverzekering wordt,” aldus de specialist. Aan de basis van die stelling ligt een dynamiek die tot voortdurend hogere kosten leidt. In de eerste plaats is er de vergrijzing van de bevolking. Daarnaast is er op medisch vlak steeds meer mogelijk, maar meestal wel tegen een hogere prijs. Bovendien blijkt uit recente onderzoeken dat mensen steeds meer waarde hechten aan een goede gezondheid, en aan een toegankelijke gezondheidszorg.

Zegt Pieters: “Het neemt niet weg dat er in België onverklaarbare kosten zijn. Dus rijst de vraag: wordt het geld eerlijk besteed? Het kan toch niet dat er voor dezelfde ingreep verschillende terugbetalingstarieven zijn naargelang van het ziekenhuis?”

Meten is weten

Er zijn ook stemmen _ onder meer de Christelijke Mutualiteiten _ die erop wijzen dat de scheidingslijn van de regionale verschillen niet alleen over de taalgrens lopen. Ook minister Frank Vandenbroucke beklemtoont dat. Binnen de paars-groene regering bestaat daarom het plan om een nieuw centraal data-instituut op te richten dat het aanbod én de vraag in de gezondheidszorg in kaart moet brengen. Dat voorstel zou toelaten om objectieve richtlijnen op te stellen voor een evidence based medicine. En wie die niet naleeft, kan worden bestraft. Volgens Yolande Avontroodt ( VLD), de voorzitter van de commissie Volksgezondheid en een van de voorvechters van zo’n instituut, kan dit nieuwe orgaan al volgend jaar van start gaan. Maar er is meer nodig om tot een objectievere en doelmatige ziekteverzekering te komen. Zegt Avontroodt: “Er moet ook een instituut voor Health Assesment Technology komen. Daar kan worden afgemeten wat nieuwe technologieën kunnen bijdragen aan de volksgezondheid en dat moet worden afgewogen tegen de kostprijs ervan. In Frankrijk en in Zweden bestaan zulke cellen al.”

Op zich lijken de voorstellen interessant. Maar komen ze niet te laat? Het lijkt er sterk op dat aan Vlaamse kant de druk toeneemt om de regionalisering van de ziekteverzekering opnieuw op de agenda te plaatsen. En niet alleen om budgettaire redenen neemt die druk toe. Zo wil de oppositiepartij CD&V het thema al een hele tijd op de politieke agenda. Luc Goutry, volksvertegenwoordiger en specialist gezondheidszorg van de CD&V: “We zien dat niet als een communautair twistpunt, maar er is nood aan een homogeen beleid. Vandaag is gezondheidszorg een processie van Echternach. De bevoegdheden zijn versplinterd over het regionale en federale niveau.”

Er zijn bovendien duidelijke praktijkverschillen tussen Wallonië en Vlaanderen. Bejaarden komen in het zuiden bijvoorbeeld sneller in het ziekenhuis terecht. Daarom is het volgens Goutry ook logisch om de normen voor een evidence based medicine regionaal te bepalen. De manier waarop een patiënt wordt behandeld, is anders. En terzake is het standpunt van de VLD niet veraf. “We zien een regionalisering om budgettaire redenen niet zitten,” zegt Avontroodt. “Maar voor de homogeniteit van het beleid zou het wel goed zijn als de preventie en het curatieve aspect niet op verschillende niveaus zitten.”

Roeland Byl

De auteur is redacteur bij Trends.

[2002]

Tussen de liberale en socialistische coalitiepartners groeien de meningsverschillen over de ziekteverzekering.