De Europese strafmaatregelen tegen de Russische staatsbanken kunnen de Russische economie nog verder de dieperik induwen.
Sedert begin deze maand mogen Russische staatsbanken geen nieuwe aandelen, obligaties of andere effecten verkopen in de Europese Unie. Het is een onderdeel van een breder Europees sanctiepakket, dat ook de Russische energie- en defensiesector treft.
De strafmaatregelen tegen de staatsbanken zouden op termijn weleens het grootste effect kunnen hebben op de Russische economie. Sinds de start van de financiële crisis in 2008 is de Europese kapitaalmarkt een erg belangrijke geldbron voor Russische banken en bedrijven. De Russische staatsbanken bijvoorbeeld gaven vorig jaar 47 procent van hun nieuwe obligaties uit in de Europese Unie, aldus de Britse en pro-Europese denktank Open Europe.
Ook de Verenigde Staten hebben een aantal Russische staatsbanken op de zwarte lijst gezet. Dat maakt dat ze hun geldhonger buiten het Westen moeten stillen. Sommige doen dat vandaag al in China en Singapore. De vraag is of de kapitaalmarkten van die landen voldoende ontwikkeld zijn om de rol van de Europese Unie en de Verenigde Staten over te nemen.
Financiële kussen
De kwestie is geen akkefietje. De Russische staatsbanken wegen zwaar op de Russische economie. Sberbank is zelfs de belangrijkste bank van Rusland, met ruim 40 procent van de particuliere deposito’s en een derde van de gezins- en bedrijfsleningen.
Vers geld ophalen bij de Russische burger is niet echt een optie voor de staatsbanken, gezien de stagnerende Russische economie. Misschien kunnen ze terecht bij de centrale bank van Rusland, opperen enkele analisten, al zullen ze daar een flink hogere rente moeten betalen. Anderen wijzen naar het financiële kussen waarover het Kremlin beschikt, in de vorm van 478 miljard dollar aan internationale reserves. Al zijn die relatief. In de eerste jaarhelft is 74,6 miljard dollar aan kapitaal het land uit gevlucht, volgens cijfers van de Russische centrale bank.
De hele toestand kan uitdraaien op hogere financieringskosten en slinkende cashvoorraden bij de banken, wat de Russische economie nog verder de dieperik zal induwen. Dat heeft niet alleen gevolgen voor de oligarchen uit de entourage van president Vladimir Poetin. Bedrijven die moeten overleven zonder politieke connecties, dreigen het grootste slachtoffer te worden.
Volgens Open Europe zullen westerse bedrijven en geldschieters aarzelen om zaken te blijven doen met Rusland. Alleen al in de rest van 2014 moeten de Russische bedrijven voor 85,4 miljard dollar aan buitenlandse leningen zien te herfinancieren. Als ook de buitenlandse beleggers hun 114 miljard dollar aan deposito’s weghalen uit de Russische banken, kan dat uitmonden in een serieus tekort aan kapitaal en liquiditeiten.
Duitsland
Een verder verzwakkende Russische economie is ook slecht nieuws voor een reeks Europese bedrijven. In de eerste jaarhelft zag Renault zijn verkoop in Rusland met 8 procent dalen. De Franse autoproducent heeft, samen met zijn Japanse partner Nissan, de controle over Avtovaz, de grootste autoverkoper in Rusland.
De Europese economieën zullen ook de gevolgen van de Russische tegenmaatregelen moeten slikken. Vorige week stelde Rusland een boycot tegen westerse voedingsproducten in, een maatregel die ook de Vlaamse boeren en tuinbouwers zullen voelen. Mocht het tot een handelsoorlog komen, dan zal de directe impact op de Europese export beperkt blijven. Volgens Eurostat exporteerde de Europese Unie voor 123,4 miljard euro goederen naar Rusland in 2012, goed voor slechts 7,3 procent van de totale Europese goederenuitvoer in dat jaar.
Van alle EU-lidstaten exporteert Duitsland veruit het meest naar Rusland. In de eerste negen maanden van 2013 voerden de Duitsers voor 27,4 miljard goederen uit naar Rusland, of 30 procent van de totale EU-goederenexport naar het land. Gaat het tussen de Europese Unie en Rusland verder de slechte kant uit, dan wordt de Duitse economie het meest op de proef gesteld.
JOZEF VANGELDER
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier