De begeleiding van de werklozen door Actiris wordt onvoldoende gecontroleerd en er is te weinig contact tussen de controleurs en de consulenten die instaan voor de begeleiding van de werkzoekende. Dat stelt het Rekenhof in een audit over de begeleiding door de Brusselse dienst voor Arbeidsbemiddeling. Het Hof doet zeven aanbevelingen. N-VA reageert scherp op de resultaten van de audit en noemt de begeleiding van Actiris “ondermaats”.
Het Rekenhof onderzocht hoe Actiris werkzoekenden begeleidde in de periode 2017-2021. Wat het begeleidingsproces betreft, stelt het Rekenhof dat het tempo en de kwaliteit van de begeleiding, die soms laattijdig van start gaat, van werkzoekende tot werkzoekende varieert. Bovendien wordt de begeleiding van werkzoekenden niet adequaat gecontroleerd, waardoor de doeltreffendheid ervan wordt ingeperkt.
Het Rekenhof stelt voorts een gebrek aan globale visie op de wedertewerkstellingsdienst vast. De controleurs en de referent-consulenten die instaan voor de begeleiding van de werkzoekenden vallen onder afzonderlijke administratieve eenheden en hebben slechts zelden contact. Daardoor dreigt informatie verloren te gaan die nuttig zou kunnen zijn voor de twee functies.
Geen controle en evaluatie
Het Hof betreurt ook dat in de periode 2017-2022 geen verslagen werden opgesteld over de uitvoering van het beheerscontract tussen Actiris en de regering, waardoor het parlement niet de informatie had waarover het wettelijk gezien moest beschikken.
Wat de middelen betreft, meldt het Rekenhof dat er geen algemene budgettaire evaluatie is van de begeleiding van werkzoekenden. Uit de gegevens van Actiris blijkt dat er 72,6 miljoen euro aan is besteed in 2021. Voor datzelfde jaar werden 287,4 VTE rechtstreeks of onrechtstreeks ingezet voor de begeleiding van werkzoekenden. Maar toch konden niet alle werkzoekenden uit de prioritaire doelgroep begeleid worden.
Het Rekenhof stelt ook tekortkomingen vast op het vlak van de interne controle. Door het ontbreken van streefdoelen voor de strategische indicatoren uit het beheerscontract 2017-2022 is de evaluatie ervan onmogelijk.
Zeven aanbevelingen
Het beheer van de begeleiding steunt op tal van gegevens. De verwerking van de gegevens, waarop het beheer van de begeleiding steunt, gebeurt volgens het Hof met een complexe en deels verouderde IT-infrastructuur. De betrouwbaarheid van de gegevens waarop Actiris zijn sturing baseert, is twijfelachtig, besluit het.
Op basis van de audit formuleert het Rekenhof zeven aanbevelingen. Ze beogen een verbetering van het juridische kader, van de evaluatie en van de interne controle waarvan de begeleiding van werkzoekenden het voorwerp is, en de afstemming van het personeel op de behoeften en de integratie van de beschikbaarheidscontrole in de begeleiding van werkzoekenden.
‘Hippe nevenprojecten’
De audit van het Rekenhof over de begeleiding van de werkzoekenden door Actiris bewijst volgens Brussels parlementslid Gilles Verstraeten (N-VA) dat de dienstverlening en begeleiding van de Brusselse arbeidsbemiddelingsdienst ondermaats is, “ondanks de enorme middelen”.
“Deze analyse bevestigt helaas wat wij met onze fractie al lang zeggen en denken: ondanks de enorme middelen die aan Actiris worden besteed – in 2022 was het budget per werkzoekende van Actiris (8.993 euro) 83% of 4.085 euro hoger dan het budget van VDAB (4.908 euro) – is de dienstverlening aan de werkzoekenden én aan de bedrijven en de kwaliteit van de begeleiding ondermaats, wordt er veel te weinig ingezet op de kerntaak van begeleiding en controle van werkzoekenden, en verliest men zich in allerlei hippe en mooi klinkende nevenprojecten en in een oerwoud aan partnerschappen”, stelt Verstraeten.
De N-VA’er wijst erop dat Actiris er niet in slaagt om alle werkzoekenden uit de prioritaire doelgroep te begeleiden. “Altijd maar meer middelen uitgeven heeft maar zin als ze ook daar ingezet worden waar het nodig is. De enorme tanker die Actiris ondertussen geworden is moet dringend eerst gerecht en dan gekeerd worden, terug naar de kern van de zaak: werkzoekenden aan jobs helpen, bedrijven aan gemotiveerde werknemers, en streng maar rechtvaardig toezien op de beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt van werkzoekenden die een werkloosheidsuitkering genieten”, besluit hij.
‘Verbeter de werkgelegenheidsgraad’
De N-VA gaat minister van Werk Bernard Clerfayt over de audit aan de tand voelen en een hoorzitting met het Rekenhof vragen, maar die geeft zelf al aan dat hij aan de slag wil met de aanbevelingen uit de audit.
De Brusselse regering heeft afgelopen donderdag in eerste lezing een ontwerp van ordonnantie over de begeleiding van werkzoekenden door Actiris goedgekeurd. De ordonnantie legt de principes vast van de kosteloosheid van de aangeboden diensten, de aanpasbaarheid van de diensten aan de behoeften van de werkzoekenden en de gelijke behandeling van werkzoekenden. “Ik nodig Actiris, een organisatie met een afzonderlijk beheer dat aan de sociale partners is toevertrouwd, uit om de aanbevelingen van het Rekenhof ter harte te nemen om de kwaliteit van de begeleiding en de werkgelegenheidsgraad voor alle Brusselaars te verbeteren”, verklaart Bernard Clerfayt.
