Zijn benoeming vorige week tot administrateur-generaal van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) kwam niet echt als een verrassing. Het stond bijna in de sterren geschreven dat Fons Leroy (51) zou doorstoten tot de top van de VDAB. Deze rasechte cabinettard (hij werkte sinds 1990 voor verschillende socialistische ministers in de Vlaamse regering) kent de Vlaamse arbeidsmarkt door en door. Bovendien hield hij als kabinetschef van Vlaams minister van Werk Frank Vandenbroucke ook de pen vast voor de recente VDAB-beheersovereenkomst.
Eigenlijk lag de weg naar de zetel van administrateur-generaal al wijd open toen zijn voorganger bij de VDAB, Yvan Bostyn, bijna een jaar geleden met pensioen ging en Renaat Landuyt in de zomer de Vlaamse regering (en de post van minister van Werk) inruilde voor een federaal departement. De voorbije jaren was het immers herhaaldelijk tot zware spanningen gekomen tussen enerzijds Landuyt en Bostyn en anderzijds Fons Leroy, ook al behoorden ze als sociaal-democraten allemaal tot dezelfde politieke familie. De reden: een verschillende visie op de hervorming van de arbeidsmarkt en de rol die de VDAB daarin zou moeten spelen. Leroy was als Landuyts kabinetschef de drijvende kracht achter de modernisering van de VDAB en wou meer ruimte voor marktwerking op de arbeidsmarkt.
Het typeert Leroy volledig: hij behoort duidelijk tot de linkerzijde, maar heeft er als pragmaticus geen probleem mee dat de markt een belangrijkere rol krijgt als dat tot meer efficiëntie leidt. Een filosofie die aanwezig was in het Vlaamse regeerakkoord van 1999. Daarin werd bepaald dat de VDAB zich moest opsplitsen in een opdrachtnemer en een opdrachtgever. De VDAB moest het kader creëren voor het uitvoeren van het arbeidsmarktbeleid en daarnaast zou de organisatie een van de vele spelers worden op de markt van arbeidsbemiddeling en beroepsopleiding. De VDAB zou dan in concurrentie moeten treden met non-profitorganisaties en privé-spelers zoals uitzendbedrijven en opleidingsbureaus. Bostyn zag dat niet zitten en kreeg daarin de steun van Landuyt. Dat zorgde op het kabinet voor hoogoplopende spanningen. Er werd zelfs een lastercampagne tegen Leroy opgestart.
Daar kwam nog bij dat de kabinetschef het zeer moeilijk had met de profileringsdrang van zijn minister in de media. Leroy, een echte techneut met diploma’s in de Rechten, Criminologie, Bestuurskunde en Overheidsmanagement, kon niet begrijpen dat steeds meer kabinetsadviseurs werden ingeschakeld om het externe communicatiebeleid van de minister te sturen. Het afhandelen van zware dossiers kwam pas op de tweede plaats.
De spanningen binnen het kabinet liepen op een bepaald moment zo hoog op dat de strijd – zij het onrechtstreeks – in de pers werd uitgevochten. In de zomer van 2003 hield de minister de publicatie tegen van een interview met Leroy in Knack. Het ging om een relatief onschuldig onderwerp: de hoge werkloosheid bij allochtonen. Knack hield het interview in toen bleek dat een publicatie het ontslag van Leroy zou betekenen.
De spanningen rond de VDAB leidden in 2000 zelfs tot de eerste stakingen in de geschiedenis van de instelling. Van Leroys hervormingsplannen – sinds 1999 overigens ook adjunct-administrateur-generaal van de VDAB – kwam tijdens de vorige legislatuur amper iets in huis. De enige realisatie was de afsplitsing van de commerciële VDAB-poot (uitzendwerk, outplacement…) die in een nieuwe vennootschap, T-groep, werd ondergebracht.
Tijdens het ministerschap van Landuyt vluchtte de kabinetschef meer dan eens weg in zijn hobby: wielrennen. Leroy is voorzitter van het bestuur van de vzw Eddy Mercxkvrienden, die jarenlang de wielerploeg Vlaanderen T-Interim bestuurde. Die ploeg had tot doel jong talent een kans te geven in de profwielrennerij. Anno 2005 is Leroy nog altijd in het wielermilieu actief. Hij is voorzitter van de ploeg Chocolade Jacques T-Interim en manager van de vrouwenploeg Vlaanderen-Capri Sonne-T-Interim. De ploeg beschikt over een budget van 1,5 miljoen euro.
Maar voortaan zal Leroy zich dus weer fulltime met zijn kernactiviteit moeten bezighouden. Eerst en vooral zal Fons Leroy, die jarenlang in de schaduw van ministers kon werken, meer en meer op de voorgrond treden. Het wordt afwachten hoe hij zich in die nieuwe rol zal gedragen. Bovendien maakte minister Vandenbroucke duidelijk dat hij de lat veel hoger wil leggen. Vanaf nu moeten alle werkzoekenden worden gecontacteerd voor een begeleidingstraject. In het verleden vielen al te veel werkzoekenden door de mazen van het net. Zo blijkt dat 14 % van de werkzoekenden langdurig werkloos wordt zonder dat er contact is geweest met de consulenten van de VDAB. Recent onderzoek toonde aan dat VDAB-consulenten er de voorkeur aan geven om makkelijk te plaatsen werkzoekenden (bijvoorbeeld hooggeschoolden) te begeleiden. Andere categorieën, zoals allochtonen, blijven dus in de kou staan. Daar wil de minister nu verandering in brengen.
Geen makkelijke opdracht, want net nu begint de RVA met de controle van werklozen die ouder dan dertig zijn. Die zullen dan worden doorgestuurd naar de VDAB voor een begeleiding. In deze leeftijdscategorie wordt het echter steeds moeilijker om mensen die lange tijd uit het arbeidscircuit zijn getreden, opnieuw aan de slag te helpen.
Voordeel is wel dat Leroy weldra zal kunnen rekenen op privé-spelers voor de begeleiding van bepaalde groepen werklozen. Daarbij worden openbare aanbestedingen uitgeschreven. De begeleiding door privé-spelers heeft heel wat vertraging opgelopen, maar hiermee realiseert Leroy uiteindelijk toch wat onder het duo Bostyn-Landuyt onmogelijk bleek.
Alain Mouton
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier