Parkeer eens stroom in een Tesla

Tesla introduceert in België de batterij voor thuisgebruik. Daarmee mikt de Amerikaanse fabrikant vooral op eigenaars van zonnepanelen. Maar ook voor wie die niet heeft, zou de Powerwall een aanrader zijn. Klopt dat wel?

De Tesla Powerwall is een thuisbatterij die elektriciteit opslaat, die afkomstig is van zonnepanelen of van het klassieke elektriciteitsnet. Eneco is voorlopig de enige verkoper in de Benelux, maar kopers hoeven geen klant bij die energieleverancier te zijn. Geïnteresseerden kunnen zich sinds begin dit jaar inschrijven. Al meer dan duizend Belgen hebben dat gedaan. In maart werd gestart met de eerste installaties.

“We komen vooraf langs om het zonnepanelensysteem onder de loep te nemen”, zegt Mark Van Hamme, interim-woordvoerder van Eneco. “Vervolgens gaan we na welke de beste oplossing is. Nadat de consument zijn goedkeuring heeft gegeven, komen we de batterij plaatsen. De installatie van een Powerwall kost tussen 5900 en 7700 euro, inclusief 21 procent btw. De prijs hangt af van verschillende factoren, zoals de combinatie met nieuwe zonnepanelen en de compatibiliteit van de omvormer.”

Ook de ouderdom van de woning speelt mee: is die tien jaar of ouder, dan bedraagt de btw 6 procent in plaats van 21 procent. De prijs zakt dan tot 5170 à 6745 euro. Is die investering echt nuttig? We stelden die vraag aan Kenneth Van den Bergh, burgerlijk ingenieur en doctoraatsonderzoeker aan het Energie-Instituut van de KU Leuven.

U hebt zonnepanelen

Voor zijn berekening ging Van den Bergh uit van het gemiddelde elektriciteitsverbruik van een gezin dat bestaat uit twee volwassenen en een kind: 3500 kilowattuur per jaar. Hun woning is voorzien van zonnepanelen met een geïnstalleerd vermogen van 4 kilowatt. Bij een normale loadfactor van 10 procent – wat inhoudt dat de zonnepanelen 10 procent van de tijd op vol vermogen produceren – leveren ze ongeveer 3500 kilowatt per jaar op. Doorgaans wordt 30 procent daarvan meteen tijdens de productie geconsumeerd, wat neerkomt op 1050 kilowattuur. Voor 70 procent van de tijd is het gezin dus nog afhankelijk van het net.

Zonder zonnepanelen zou het gezin jaarlijks ongeveer 1000 euro voor zijn elektriciteit betalen. In Vlaanderen betalen eigenaars van zonnepanelen het prosumententarief. Dat is een forfaitaire kostprijs die wordt aangerekend voor het injecteren van zelf geproduceerde elektriciteit op het net. Het bedrag verschilt licht afhankelijk van de netbeheerder, maar voor de installatie van 4 kilowatt moet een Vlaams gezin rekenen op ongeveer 400 euro per jaar. Waalse en Brusselse gezinnen met zonnepanelen betalen die extra kosten niet.

“Heeft het gezin een gewone meter, die terugdraait als de installatie elektriciteit produceert, dan is de Tesla-batterij niet rendabel”, zegt Van den Bergh. “Het ontvangt dan evenveel voor de elektriciteit die het op het net injecteert als wat het betaalt voor de stroom die het afneemt. Daardoor is er geen enkele kostenbesparing. Het gezin kan echter overwegen zijn elektriciteitsmeter in te ruilen voor een bidirectionele meter. Die draait niet terug, maar meet apart hoeveel bruto wordt geïnjecteerd en bruto afgenomen.”

“In dat geval betaal je voor de volledige brutoafname van elektriciteit”, stelt Van den Bergh. “Aangezien je met een gemiddelde PV-installatie nog altijd 70 procent van je directe consumptie afneemt van het net, bedraagt de jaarlijkse elektriciteitsfactuur ongeveer 700 euro. Wat je ontvangt voor de geïnjecteerde energie, is moeilijk te becijferen: dat hangt af van wat je afspreekt met je leverancier. Een thuisbatterij kan ervoor zorgen dat je brutoafname daalt, wat een kostenbesparing oplevert. Bovendien vermijden Vlaamse gezinnen met een bidirectionele meter het prosumententarief van gemiddeld 400 euro per jaar. Houd er wel rekening mee dat de distributienetbeheerder een eenmalige kostprijs aanrekent voor de installatie (minstens 1000 euro, nvdr).”

De Tesla Powerwall heeft een vermogen van 3,3 kilowatt en een energieopslagcapaciteit van 6,4 kilowattuur. Die is volgens de fabrikant voldoende om de meeste woningen in de avonduren van stroom te voorzien met elektriciteit die overdag door zonnepanelen is gegenereerd. Er kunnen meerdere batterijen worden geïnstalleerd om in een grotere energiebehoefte te voorzien. In principe is het zelfs mogelijk zich los te koppelen van het elektriciteitsnet. Dat lijkt ons voorlopig nog een brug te ver, want er is meer dan één Tesla-batterij nodig om de donkere wintermaanden zonder stroomonderbreking door te komen. Bovendien gaat zo de overheidssteun van de groenestroomcertificaten verloren.

U hebt geen zonnepanelen

Volgens Tesla en Eneco kan een thuisbatterij ook interessant zijn voor wie geen zonnepanelen heeft. Dat kan door die tijdens de daluren op te laden met de goedkopere stroom, en die tijdens de piekuren te verbruiken. Een voorwaarde is dat er een tweevoudige uurtariefmeter is geïnstalleerd. Het kost 300 à 400 euro om die te plaatsen. Maar loont die investering? “De garantietermijn van de Tesla Powerwall is tien jaar”, weet Kenneth Van den Bergh. “Stel dat je 7000 euro betaalt voor de installatie, dan komt dat neer op een kostprijs van 700 euro per jaar.”

“De consumptie tegen dagtarief van een gemiddeld gezin bedraagt 1600 kilowattur per jaar. Als je die volledig kunt verschuiven naar het nachttarief en tegelijk minstens 700 euro per jaar wilt besparen, moet het verschil tussen het dag- en het nachttarief 44 eurocent per kilowattuur zijn. En dat is vandaag bijlange niet het geval: het tariefverschil is slechts 1,5 à 2,5 eurocent. Het is momenteel dus niet rendabel een thuisbatterij te gebruiken voor dag-nachtarbitrage. Bovendien moet je, als je energie wilt afnemen van het elektriciteitsnetwerk en die wilt opslaan in de batterij, nog eens investeren in een extra omvormer tussen gelijk- en wisselstroom. Dat kost nog eens 2000 euro.” Als de Tesla Powerwall in de toekomst goedkoper wordt en de energiekosten blijven toenemen, moeten die berekeningen worden herbekeken.

Zo’n batterij is ook te overwegen als een geautomatiseerd en stiller alternatief van de klassieke generator bij eventuele stroomonderbrekingen. Maar een noodgenerator is al verkrijgbaar voor minder dan 1000 euro en de voorspelde black-outs zijn tot nu uitgebleven.

Roel Van Espen

“In combinatie met een gewone meter, die terugdraait als de installatie elektriciteit produceert, is de Teslabatterij niet rendabel”