“Het enige wat mij interesseert, is dat het met de schuldafbouw de goede richting uitgaat. En of men nu met een Zilverfonds werkt of niet, het komt eigenlijk op hetzelfde neer.”
Dat zegt Etienne de Callatay
TRENDS. Van het Zilverfonds dat minister Johan Vande Lanotte lanceerde, kan dus niet worden gezegd dat het ‘too little, too late’ is?
Etienne De Callatay (Bank Degroof). We moeten nog afwachten hoe de concrete uitvoering zal gebeuren. Hoe evolueert het budgettaire beleid? Komt het Zilverfonds echt in de plaats van de schuldafbouw of is het een extra bedrag dat wordt opzijgezet? We zitten in België met een zeer specifieke situatie. Omdat de staat zoveel rente op zijn schulden betaalt, staat de bevolking elk jaar een niet onaardig bedrag af dat anders voor sociale of publieke voorzieningen kan worden gebruikt. De afbetaling op dat niveau houden en daarbij nog eens geld in een apart fonds steken: dat wordt politiek een zware dobber. En misschien zullen de volgende regeringen de neiging hebben om op een bepaald moment geld uit dat fonds te halen.
Is het overleven van het pensioenstelsel met het Zilverfonds verzekerd?
Ik denk dat extra voorzichtigheid nu geboden is. Velen zullen geneigd zijn te denken dat het Zilverfonds een deus ex machina is die het vergrijzingsprobleem definitief oplost. Dat is een vergissing. Wat mij vooral beangstigt, is dat er in het debat zelden over de kosten van de gezondheidszorg wordt gesproken. Nochtans is ook de zorgverzekering een tijdbom. Wie de verschillende onderdelen van de sociale zekerheid apart of eenzijdig benadert, begeeft zich op glad ijs.
De toekomst van het systeem blijft precair. Volgens het onderzoek dat ik een paar jaar geleden voor het Internationaal Monetair Fonds uitvoerde, bedraagt het gemiddelde pensioen per werknemer vandaag ongeveer 35% van het gemiddelde loon. Over dertig jaar zitten we wellicht onder de 30%. Toen ik voor Dehaene werkte, zijn er wel een aantal aanpassingen doorgevoerd in de berekeningen van de pensioenen, maar dat is uiteraard niet voldoende. Een combinatie van het basispensioen en privé-sparen blijft noodzakelijk om het systeem leefbaar te houden.
Wat te denken van de som van 4700 miljard frank die wordt vooropgesteld? Sommige analisten zeggen dat het bedrag veel hoger moet liggen.
Over dat cijfer van 4700 miljard heeft men wellicht nog niet veel nagedacht. Op basis van de studies die ik voor het IMF heb uitgevoerd, ben ik tot de conclusie gekomen dat een pot van 20.000 miljard frank nodig is om van het Zilverfonds een efficiënt instrument te maken.
Door het gespaarde geld te beleggen in overheidsobligaties zullen de returns echter niet hoog liggen. Kiezen voor het aanleggen van een aandelenportefeuille zoals de privé-fondsen doen, zou een alternatief zijn, maar dat mag en kan volgens mij niet. Dan zit je pas in een ideologisch geladen debat. Niemand hoeft commentaar te hebben op de beleggingsstrategie van een individuele pensioenspaarder. Maar wat als de staat beslist om massaal in de privé-sector te beleggen? Daar plaats ik grote vraagtekens bij. Als de staat belegt in sectoren die plots sterk verlieslatend blijken, is het hek van de dam.
Is de kloof tussen België en andere landen niet te groot geworden? In Nederland hebben bepaalde pensioenfondsen zulke grote reserves opgebouwd dat de leden zelfs geen bijdragen meer hoeven te betalen.
Er wordt opgekeken naar Nederland en terecht. Pensioenfonsen zijn daar vervlochten met de samenleving. Maar we mogen ons er niet op blindstaren. De Belgische reserves zijn peanuts in vergelijking met die van onze noorderburen, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat de Belgen niet rijk zijn. Hier zijn er veel meer eigenaars van woningen, terwijl in Nederland tal van huizen eigendom zijn van een pensioenfonds. We moeten de zaken nuanceren en land per land bekijken.
Moeten we de problemen binnen de Europese Unie dus willens nillens nationaal aanpakken?
Er wordt gewerkt aan een harmonisering van het pensioensysteem, maar de nationale gevoelens blijven natuurlijk zeer sterk. Frankrijk kent bijvoorbeeld een sterke traditie op het vlak van levensverzekeringen en individueel pensioensparen, maar heeft de andere pijlers te weinig uitgebouwd.
Wat mij van essentieel belang lijkt, is de portability van pensioenfondsen. Dat is de mogelijkheid om pensioengeld dat men via het bedrijf waar men werkt gespaard heeft, mee te nemen wanneer men naar het buitenland verhuist. Daar kan men het bij een nieuwe werkgever verder uitbouwen. Volgens mij een eerste stap naar een voor Europa volwaardig pensioenstelsel.
alain mouton
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier