Mister Bail-out

“Bedankt dat u ons door deze verschrikkelijke storm hebt geloodst. Alexander Hamilton zou trots op u geweest zijn”, schreef president Barack Obama aan Timothy Geithner, de man die eind 2008 een cruciale rol speelde in de redding van het financiële systeem en tussen 2009 en 2013 Amerikaans minister van Financiën was.

Dat hij Geithner vergelijkt met de eerste minister van Financiën van de VS, is geen toeval. In 1792 voegde Hamilton de schulden van de afzonderlijke staten samen, die ontstaan waren als gevolg van de Onafhankelijkheidsoorlog. Daarmee schiep hij een precedent: een bail-out of een redding van de individuele staten was een feit. De individuele staten dachten dat onoverkomelijke schuldposities ook in de toekomst gecollectiviseerd zouden worden over alle staten in de federatie. Geithner noemde Hamilton de eerste Mister Bail-out.

Welnu, Geithner kan de titel Mister Bail-out van de 21ste eeuw dragen. Hij moest er samen met Henry ‘Hank’ Paulson en Fed-voorzitter Ben Bernanke voor zorgen dat de Amerikaanse vastgoedcrisis en de daarop volgende bankencrisis van 2007-2008 niet het hele mondiale financiële bouwwerk onderuit haalde. Hij brengt het verhaal van de redding van het financiële systeem in zijn autobiografie Stress Test: Reflections on Financial Crises.

Als hoofd van de lokale centrale Bank of New York speelde Geithner een cruciale rol. In maart 2008 was hij de regisseur van de overname van de bank Bear Stearns door JP Morgan Chase, waarvoor de Fed een krediet van 29 miljard dollar verstrekte. Voorts was hij in september 2008 nauw betrokken bij de reddingsoperatie van AIG, die 85 miljard euro kostte. Geithner was ook de man achter het Troubled Asset Relief Program (TARP), een steunpakket van 700 miljard dollar dat de Amerikaanse overheid in de grootbanken pompte om het financiële systeem te redden.

Maar de topman van de centrale bank van New York was ook betrokken bij de beslissing om zakenbank Lehman Brothers failliet te laten gaan. Na die historische vijftiende september 2008 beefde de financiële wereld op zijn grondvesten en was de wereldwijde crisis een feit. De val van Lehman Brothers was omstreden en Geithner geeft dat ook toe. Hij was er voorstander van de bank te laten overnemen door het Britse Barclays. In Stress Test stelt hij duidelijk dat hij overheidsgeld wou uitlenen aan Barclays om de overname te regelen. Maar tegelijk geeft Geithner toe dat het risico van Lehman dan naar Barclays was verschoven en dat het allesbehalve zeker was dat de aandeelhouders van Barclays dat aanvaard hadden.

Geithner legt uit hoe hij constant moest schipperen tussen zij die vonden dat elke bank genationaliseerd moest worden en zogenoemde moral hazard-fundamentalisten die liever het financiële systeem ten onder zagen gaan dan de bankiers te redden met belastinggeld. Een van de moeilijkste momenten voor Geithner was toen hij aan Obama moest zeggen dat er voor 160 miljoen dollar bonussen zouden worden uitbetaald aan de top van de verzekeraar AIG. Toch bestempelde de rechterzijde de Obama-administratie bij de aanpak van de financiële crisis steevast als ‘Che Guevara’s in maatpak’.

Timothy Geithner, Stress Test: Reflections on Financial Crises, Randomo House, 2014, 592 blz., 40 euro

ALAIN MOUTON