Millenniumfaillissement

Ten minste 10%, maar eerder nog 20% van de bedrijven in de Lage Landen stevent af op een faillissement als gevolg van de millenniumbug. Enkele boeken brengen het probleem in kaart en zoeken een uitweg.

De volgende jaarwisseling wordt een thriller. Pas dan zal blijken hoeveel computers op hol slaan of bezwijken als gevolg van de millenniumbug. Nu al grijnzen sarcasten dat je maar beter niet op de operatietafel ligt rond die tijd. In Groot-Brittannië raadt het millenniumcomité Actie 2000, een overheidsinstelling, aan om voldoende voedsel te hamsteren om de eerste weken van 2000 te overleven. De productie en distributie zullen stilvallen. Dan hebben we het nog niet eens over oververhitte kerncentrales en in verwarring gebrachte kernraketten.

Het eerste hoofdstuk van het hoogst informatieve boek De millenniumbom geeft één van de ergst mogelijke scenario’s weer. Het hoofdstuk beschrijft maandag 10 januari 2000. De wereld staat al tien dagen stil. Benzinepompen werken niet meer, telefooncentrales geven geen kik, levensverzekeringen worden ongeldig verklaard. Iedereen heeft kou, honger en geraakt nergens heen.

Na de Cassandra-voorspelling gooien Yvette Cramer en Robert van Weperen, twee Nederlandse publicisten gespecialiseerd in informatietechnologie, het over een tastbaardere boeg. In een (zeer) toegankelijke taal leggen ze uit wat er aan de hand is, waar de knopen liggen en wat er nog gedaan kan worden, het prijskaartje daarvan incluis.

EEN MOT IN DE PC.

Eerst en vooral leggen ze beeldrijk het probleem uit. Op 1 januari 2000 verspringt de teller in de computers van 1999 naar 2000. Niets aan de hand? Omdat de software uitsluitend plaats heeft gemaakt voor de laatste twee cijfers, valt de herkenning terug op 00. De computer herkent de datumaanduiding 01 01 00 alleen als 1 januari 1900. Voor het inkorten van het viercijferige jaartal wordt steevast als belangrijkste reden genoemd: schaarste van geheugen. In het beginstadium van de computer (in de jaren ’40) was een beetje computergeheugen immers goud waard. Er werd stomweg over het hoofd gezien dat deze bezuiniging het jaar 2000 niet aankan.

Een computerfout wordt in het informaticajargon bug genoemd, vandaar millenniumbug. Zelfs hierover weiden de auteurs uit. Bug betekent mot (nachtvlinder). Deze benaming dankt zijn oorsprong aan de eerste computer-rekenfout, die werd veroorzaakt toen een mot “verdwaald raakte tussen de circuits van een computer. Het motje schroeide zijn pootjes en de computer raakte ontregeld.” Later werd het werkwoord debuggen in het leven geroepen om het herstellen van fouten in de programmatuur aan te duiden. Debuggen is dan ook dé boodschap om de millenniumbom onschadelijk te maken.

Het herstelwerk van de bugbusters is peperduur. De Gartner Group, een adviesbureau, raamt de totale kosten wereldwijd op meer dan 5 biljoen gulden. Dit betekent bijna 20.000 frank per wereldbewoner. Maar ook voor de overheidsbegrotingen is het millenniumprobleem (voor nerds: het Y2K-probleem) een lelijke streep door de rekening. Volgens een Nederlands rapport neemt het begrotingstekort erdoor met 0,6% toe en komen er zeker 60.000 werklozen bij.

OP DE FLES.

Bovendien zal ten minste 5% van de bedrijven over de kop gaan. Volgens bronnen uit informaticakringen, die in het Nederlandse weekblad Intermediair geciteerd werden, zouden er in de Lage Landen zelfs 10% tot 20% van de ondernemingen op de fles gaan. Al kunnen velen het millenniumfaillissement nog afwentelen. De prestigieuze ING Barings bank raadt alvast aan aandelen van ondernemingen als Unilever, KLM, Akzo Nobel en Philips te mijden in 2000 en over te schakelen naar bedrijven als Cap Gemini, Wolters Kluwer, Randstad en Endemol. De laatste naam laat dan toch nog een sprankel hoop dat er pret gemaakt kan worden.

Unilever raamt zowat 1 miljard gulden te spenderen aan de millenniumschoonmaak. Philips hoopt zich overeind te houden met de helft van dit bedrag. In de hele wereld moeten zowat 180 miljard regels herschreven worden om de datumbug op te lossen. Cramer en van Weperen leggen ook uit wat er precies moet gebeuren en welke goedkopere alternatieven als redplank kunnen dienen.

In de essaybundel The Millennium Bug (mee samengesteld door de Vlamingen Alain Wouters en Philippe Vandenbroeck) pleit de Amerikaanse consultant Douglass Carmichael er zelfs voor om het Y2K-probleem aan te grijpen om de maatschappij op een nieuwe leest te schoeien. In plaats van de debug-kosten louter als cash drain te beschouwen, kunnen ze omgezet worden in een strategie naar een maatschappij waarin technologie, economie en levenskwaliteit beter op elkaar afgestemd zijn. Andere essays in deze bijwijlen taaie bundel houden de neus dichter bij het klavier.

Yvette Cramer & Robert van Weperen, De millenniumbom. VH&W, 120 blz., 395 fr. ISBN 90269 68825.

Alain Wouters, Philippe Vandenbroeck & Douglass Carmichael (red), The Millennium Bug. Acco, 175 blz., 895 fr. ISBN 90334 41012.

LUC DE DECKER