Zuhal Demir over VN-klimaattop: ‘Zonder onze kerncentrales halen we de klimaatneutraliteit niet’

Vlaams minister van Milieu en Omgeving Zuhal Demir (N-VA) roept in Trends Talk op Kanaal Z de federale regering op om de levensduur van de twee jongste kerncentrales in ons land te verlengen. Ze doet dat in de aanloop van de VN-Klimaattop COP26 in Glasgow: “Als we met z’n allen zeggen dat we klimaatneutraliteit willen tegen 2050, dan zal dat helaas niet kunnen zonder kernenergie.” De Belgische delegatie zal in Glasgow niet met één stem spreken, vreest Demir.

De COP26 die eind deze maand begint, is de 26ste jaarlijkse klimaattop van de Verenigde Naties. De deelnemende landen moeten er de afspraken van het Parijs-akkoord van 2015 verder uitwerken. Er wordt gezocht naar een klimaatfinanciering en een concreet traject om de klimaatdoelstellingen te behalen.

Ook Zuhal Demir zal als Vlaams minister deelnemen aan de top, net zoals haar regionale en federale collega’s en premier Alexander De Croo (Open Vld): “Glasgow is een belangrijke uitdaging. We moeten met zijn allen – heel de wereld – de broeikasemissies naar beneden halen.”

Het zal echter “zeer moeilijk” worden om op de klimaattop als Belgische delegatie met één stem te spreken, zegt Demir. De federale regering plant een kernuitstap tegen 2025, maar volgens de Vlaamse minister kan ons land zonder kerncentrales de VN-klimaatdoelstellingen niet halen. “Ik ben daarover niet dogmatisch maar pragmatisch. Dat is logisch verstand”, zegt Demir. “We moeten voldoende energie hebben met zo weinig mogelijk import. En het moet betaalbaar en proper zijn. Kernenergie is milieuvriendelijker dan gas: er is geen CO2-uitstoot. Als we in Europa klimaatneutraliteit willen tegen 2050, dan zal dat helaas niet kunnen zonder die kerncentrales.”

Oproep aan premier De Croo: ‘talm niet langer’

De komende weken zijn beslissend voor de energietransitie in ons land, met de veiling van de subsidies voor nieuwe gascentrales en vervolgens de beslissing van de federale regering om de laatste kernractoren al dan niet uit te schakelen tegen 2025.

De Vlaamse minister van Energie doet een oproep aan haar federale collega’s: “Verleng de levensduur van de twee jongste kerncentrales. En talm daar niet langer mee. Hoe langer je wacht met die verlenging, des te duurder het zal worden. We hebben helaas niet de luxe om zo’n duurzame bron van energie uit te sluiten. Nadien moet bekeken worden hoeveel energiecapaciteit we daarnaast nog nodig hebben. Daar kunnen dan de nodige stappen voor gezet worden. Maar nu wordt er omgekeerd gewerkt, door eerst te sluiten en dan gascentrales te bouwen.”

‘Niet de luxe’

Deze week stelde de Franse president Emmanuel Macron een toekomstplan voor om Frankrijk meer duurzaam en concurrentieel te maken, met onder meer een investering van 1 miljard euro in de ontwikkeling van compacte, modulaire kernreactoren. Zuhal Demir: “Ik vind dat verstandig. Nederland doet dat ook. Ik heb vorige week nog de Nederlandse minister van Energie bezocht. Ze zijn daar veel slimmer in dan in België. Nederland is enorm veel onderzoek aan het doen, is de zaken in kaart aan het brengen.”

Als Zuhal Demir als Vlaams minister in Trends Talk de federale regering oproept om de levensduur van de kerncentrales te verlengen, doet ze dat dan in naam van de hele Vlaamse regering? Coalitiegenoten Open Vld en CD&V maken ook deel uit van de federale Vivaldi-coalitie: “Ik begrijp dat dat natuurlijk niet altijd gemakkelijk is, omdat wij niet in de federale regering zitten maar wel in de Vlaamse. Maar ik probeer dit louter rationeel te bekijken. Ik vrees gewoon dat we niet de luxe hebben. Los van het dogmatische, of je nu voor of tegen kernenergie bent: de prijzen gaan omhoog en er dreigen tekorten. Dus laat ons in dit land de twee jongste kerncentrales openhouden. Ze staan er. Je moet er geen nieuwe bouwen. Hou gewoon diegene open die we al hebben, op een veilige manier.”

Vreemde eend in de bijt: ‘Frustrerend’

“Ik zit in een heel moeilijke omgeving”, zegt Demir over het klimaatoverleg met haar collega-ministers van energie, milieu en klimaat. De Vlaamse minister is er de enige niet-ecologiste aan tafel. Ze voelt zich naar eigen zeggen “een vreemde eend in de bijt” tussen Tinne Van der Straeten (Groen), Zakia Khattabi (Ecolo) en Philippe Henry (Ecolo). “In de media tonen zij zich heel ambitieus inzake doelstellingen. Maar als het neerkomt op maatregelen, dan zie ik niet veel concreets. En dat is de frustratie, niet alleen van mij maar ook van heel veel jongeren die zien dat er op het terrein heel weinig gebeurt.”

In MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez vindt de Vlaamse minister een medestander in de Vivaldi-meerderheid. Deze week nog hield Bouchez in Franstalige media een fors pleidooi om de kernuitstap van 2025 los te laten. Demir: “De Vivaldi-regering heeft gezegd de centrales te zullen sluiten, want dat is een trofee voor de ecologisten. Maar ik stel vast dat Georges-Louis Bouchez en sommige MR-parlementsleden een ander geluid laten horen. Ook sommige Vld-parlementsleden doen dat. Dus ik denk dat er nog over gebikkeld zal worden. Maar ik had vooral gehoopt dat een verstandige regering vorig jaar al zou gezegd hebben: we gaan die kerncentrales open houden.”

“We zien de prijzen nu al de lucht in schieten en dan gaan we de hoofdmoot van onze energienoden baseren op gascentrales, en dat met deze CO2-prijzen? Ik vind het shockerend dat de premier in zijn beleidsverklaring niks, maar dan ook niks heeft gezegd over de verlenging van de twee jongste kernreactoren. Want in deze is het: time is money”, aldus Demir.