Wereldwijde rente op staatsobligaties prijkt op hoogste niveau in 15 jaar: wat betekent dat?

De wereldwijde rente op staatsobligaties is gestegen naar het hoogste niveau sinds 2008. Is dat een reden tot bezorgdheid? Trends vroeg tekst en uitleg aan Erik Joly, hoofdeconoom bij ABN AMRO België. “Helderblauw is de hemel niet, maar er pakken zich ook nog geen gitzwarte wolken samen.”

De Amerikaanse tienjaarsrente steeg donderdagochtend tot 4,31 procent, het hoogste niveau sinds oktober vorig jaar, dat op dat moment het hoogste was sinds 2007. Omstreeks de middag (Belgische tijd) bedroeg ze 4,29 procent, volgens Bloomberg. Ook de rente op Britse staatsobligaties klom tot het hoogste punt in vijftien jaar (4,71%). De Duitse tegenhanger stond sinds 2011 nooit hoger (2,69%), terwijl de Belgische dinsdag het hoogste peil sinds 2012 noteerde (3,37%).

De verklaring daarvoor is niet eenduidig, legt Erik Joly uit. “Ten eerste moet de oorzaak van de stijging van de rentevoeten wereldwijd, net zoals bij de aandelenmarkten, gezocht worden bij wat zich afspeelt in de Amerikaanse economie. Als de rente op Amerikaanse staatsobligaties stijgt, heeft de rest van de westerse wereld de neiging die beweging te kopiëren. De Amerikaanse economie blijkt – ondanks het meest verkrappende rentebeleid in decennia – veerkrachtiger te zijn dan gedacht. Verschillende analisten en economen gaan niet langer uit van een recessie, maar in het slechtste geval van een zachte landing of een stagnatie. Je ziet ook dat de mogelijkheid tot consumeren nog steeds op een vrij hoog niveau zit.”

Joly wijst ook op een tweede factor, die veel minder zichtbaar is. “De dynamiek tussen de vraag naar en het aanbod aan Amerikaans staatspapier is compleet veranderd. Waar in het verleden staatspapier vooral werd opgekocht door de Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve (Fed), is die steun weggevallen. De Fed veranderde het geweer van schouder: van een extreem soepel rentebeleid naar een heel verkrappend beleid. Bovendien kopen de pensioenfondsen minder staatspapier op. In derde instantie is er ook minder behoefte aan een veilige haven bij beleggers (Amerikaans staatspapier wordt nog steeds als uitermate kredietwaardig beschouwd, nvdr), net omdat de economie in goeden doen is.”

Welke gevolgen voor wie?

De voornaamste betrokken partij is de overheid. De Amerikaanse overheid torst al een kolossale schuld van meer dan 30.000 miljard dollar. Joly: “Als ze een hogere rente moet betalen, is dat vanzelfsprekend niet positief.” Dat verhaal gaat ook op voor België.

Ook voor beleggers is er een impact. “Wie dollarobligaties in portefeuille heeft, kijkt nu aan tegen een minwaarde. Maar voor wie dollars aan de zijlijn heeft, is het eerder een kans. Zij kunnen hun spaargeld meer laten renderen.”

Lees verder onder deze opinie.

Amerikaanse gespecialiseerde media, zoals Bloomberg, wijzen op de vrees dat een en ander de aandelen- en vastgoedmarkten zou kunnen affecteren. “De rentebewegingen sijpelen ook door in de dertigjarige rente”, stipt Joly aan. “Als dat echt zou exploderen – maar dat is voor alle duidelijkheid niet de verwachting – dan kan dat op termijn druk zetten op de vastgoedmarkt.”

Toch is er volgens Joly nog geen reden tot paniek. “Dat beleggers in de VS 5 procent krijgen op risicoloos staatspapier, kan een stimulans zijn om het geweer van schouder te veranderen. Dat is in het verleden al gebleken: ze stappen uit aandelen om zich te herpositioneren. Als dat een brede beweging wordt, krijg je een verandering in het spel van vraag en aanbod. Zo’n vaart loopt het vandaag nog niet.”

Joly gaat er niet van uit dat er op korte termijn een crash aankomt. “De aandelenmarkt corrigeert zich al. Op de S&P500 en de Nasdaq100 zat de voorbije dagen best wat verval. Op de obligatiemarkten wordt weliswaar dag na dag wat extra rendement toegevoegd, waardoor zich geleidelijk de contouren van een zogenoemde salamicrash (een crash in schijfjes, nvdr) aftekenen, maar het blijft nog binnen de perken. Samengevat: het is geen helderblauwe hemel, maar ook geen situatie waarbij gitzwarte wolken zich samenpakken boven de aandelen- en obligatiemarkten.”