‘Staatshervorming baart ruzies over begroting’

‘De federale overheid en de deelstaten kibbelen over de ontspoorde Belgische begroting. Dat zal er de komende jaren niet op beteren’, schrijft Alain Mouton. ‘Want de zesde staatshervorming is vooral een besparingsoperatie ten nadele van Vlaanderen en Wallonië. De federale overheid en vooral Brussel zijn de winnaars.’

België sluit 2014 af met een begrotingstekort 3,3 procent van het bbp, en riskeert dus opnieuw op het Europese strafbankje terecht te komen. De federale regering en deelstaten wijzen elkaar met de vinger. Premier Charles Michel (MR) wil uitleg van Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) over het Vlaamse tekort van 800 miljoen euro. In Wallonië is de situatie nog ernstiger: daar is sprake van een tekort van 1 miljard euro. Vlaanderen en Wallonië hebben jarenlang grote infrastructuurwerken buiten de begroting gehouden. En dat mag van Europa niet meer. Een budgettaire tegenvaller van formaat.

Maar Vlaamse politici wijzen er ook op dat de federale overheid wel eens in eigen boezem mag kijken. Het totale Belgische begrotingstekort bedraagt 13,4 miljard euro, en daar neemt de federale overheid meer dan 11 miljard euro voor haar rekening. Vooral de uitgaven voor de sociale zekerheid zijn de voorbije jaren toegenomen.

Wie het bredere plaatje bekijkt, kan niet anders dan besluiten dat de ontspoorde Belgische begroting een gedeelde verantwoordelijkheid is, een gevolg van een jarenlang aangehouden beleid van stijgende uitgaven. De voorbije twaalf jaar stegen de totale primaire overheidsuitgaven (exclusief rentelasten dus) met gemiddeld 2,8 procent per jaar. De stijging van de uitgaven bij de deelstaten komt perfect overeen met dat gemiddelde: 2,8 procent. De uitgaven van de lokale besturen (+2,3 procent) en de federale overheidsuitgaven (leger, justitie,…, +2,6 procent) gingen iets minder snel omhoog. Maar het zijn vooral de uitgaven in de sociale zekerheid die het sterkst zijn toegenomen: gemiddeld 3 procent per jaar.

Staatshervorming

Elk overheidsniveau heeft dus schuld aan de huidige situatie. Het neemt niet weg dat het gekissebis de komende jaren zal toenemen. Dat komt door de zesde staatshervorming, die nu op snelheid komt. Tal van bevoegdheden verhuizen naar de deelstaten, maar de middelen volgen niet altijd. Op die manier krijgt de federale overheid meer ademruimte, terwijl de deelstaten de rekening betalen. Of beter: de deelstaten Vlaanderen en Wallonië. Want Brussel zit dankzij een royale herfinanciering van 600 miljoen euro goed in de slappe was. De opmerking van Brussels minister van Begroting Guy Vanhengel (Open Vld) dat Vlaanderen een voorbeeld moet nemen aan de Brusselse begroting in evenwicht slaat dan ook nergens op. Brussel haalt immers de jackpot binnen terwijl Vlaanderen en Wallonië de factuur betalen.

Aan het einde van de vorige legislatuur berekende Vlaams minister van Begroting Philippe Muyters (N-VA) dat de zesde staatshervorming Vlaanderen een besparing oplegt van 2,4 miljard euro tegen 2019. Vlaanderen heeft dan ook alle redenen om de volgende jaren naar de zesde staatshervorming te verwijzen als de verdeling van de overheidssanering op tafel komt. Het beloven pittige discussies te worden met de Brusselse en federale excellenties