Steun voor uitgevers, overgangsregeling voor bpost en twee verliezers: dit staat in het persakkoord

De uitgevers krijgen nog drie jaar fiscale steun voor de bedeling van kranten en tijdschriften. Het contract met bpost wordt vanaf 1 januari 2024 met zes maanden verlengd. Volgend jaar zal dat de overheid naar schatting 125 miljoen euro kosten, daarna 50 miljoen op jaarbasis.

Het kernkabinet kwam woensdag opnieuw samen over de persconcessie. De aanbesteding voor de verdeling van kranten en tijdschriften werd gewonnen door respectievelijk PPP en Proximy, ten nadele van de huidige bezorger bpost. De regering besliste daarom de concessie niet toe te kennen.

In de eerste zes maanden van 2024 verandert er niets. Er werd beslist om de huidige concessie van bpost met zes maanden te verlengen. Daarvoor zou bpost 75 miljoen euro krijgen. Dat bedrag houdt precies het midden tussen de huidige vergoeding (175 miljoen op jaarbasis) en de voorwaarden van de nieuwe concessie (125 miljoen euro op jaarbasis).

Ander steunregime

Na 30 juni 2024 wordt een ander steunregime ingevoerd. Er komt een belastingkrediet voor de commerciële uitgevers en voor de vzw’s en middenveldorganisaties die magazines uitgeven. De commerciële uitgevers krijgen fiscale steun voor het bussen van hun kranten en tijdschriften in kleinere gemeenten (minder dan 225 inwoners per vierkante kilometer), hoofdzakelijk in Wallonië. Het middenveld geniet die steun over het hele land. In totaal zou dit de overheid zo’n 50 miljoen euro op jaarbasis kosten.

Op die manier komt de totale kostprijs voor 2024 op 125 miljoen euro overheidssteun (75 miljoen voor bpost en 50 miljoen voor de uitgevers), precies het bedrag dat in de nieuwe concessie voorzien was. Daar zou nog een beperkte ondersteuning voor de krantenwinkels bijkomen, wellicht onder de vorm van een verhoogde kostenaftrek.

‘We zullen onderzoeken of deze middelen afdoende zijn, maar er is een belangrijke principiële stap gezet’

Danny van Assche, gedelegeerd bestuurder van Unizo

Ook in 2025 en 2026 zal de overheid de fiscale steun aan de uitgevers blijven verlenen. Dat doet ze om te voorkomen dat de uitgevers hun abonnementsprijzen al te fors zouden optrekken. Hoe hoog de kostprijs voor de distributie van kranten en tijdschriften zal liggen is onduidelijk. De uitgevers hebben nu in elk geval de handen vrij om met alle geïnteresseerde partijen te onderhandelen.

Herstructurering niet van tafel

Als bpost, zoals in de offertes voor de niet toegekende persconcessie, veel duurder blijkt te zijn dan zijn private concurrenten, dreigt het postbedrijf een belangrijk deel van de bedeling te verliezen. Dat zou zeker in de steden en drukbevolkte gebieden het geval kunnen zijn. De vraag is hoeveel geld de komende jaren nog naar bpost zal vloeien in het kader van de bedeling van kranten en tijdschriften. Het scenario van een herstructurering met een personeelsreductie is niet van tafel, maar zeker tot midden volgend jaar moet Bpost zich geen zorgen maken.

Ten slotte dient vermeld te worden dat Europa nog zijn zegen moet geven aan de beslissingen die de regering-De Croo nam. En de bedrijven PPP en Proximy die de concessie aan hun neus zien voorbij gaan, hoewel ze de aanbesteding wonnen, zullen het annuleren ervan ongetwijfeld aanvechten bij de rechtbank. Kortom, dit verhaal kan nog een staartje krijgen.

‘Gelijk speelveld’

Unizo reageert alvast tevreden op de steun voor de krantenwinkels. “Er zou een bedrag van 2 à 3 miljoen euro per jaar voor worden uitgetrokken”, zegt Danny van Assche, gedelegeerd bestuurder van Unizo. De ondernemersorganisatie ziet daarbij haar eis van gelijk speelveld en het wegwerken van de concurrentievervalsing ingewilligd, maar is opmerkzaam over de grootte van tegemoetkoming. Unizo benadrukt ook dat er door de jarenlang onterechte subsidiëring een concurrentiële achterstand werd opgebouwd, waardoor het evident is dat de steun voor persverkopers billijk en toereikend zal zijn. 

Van Assche is tevreden dat de overheid ingaat op de vraag om de bedeling vanuit alle persverkopers financieel te ondersteunen. “We gaan ervan uit dat deze tegemoetkoming geldt voor alle verkopers van pers die een transportvergoeding betalen, zoals dagbladhandels en supermarkten. Zo komt er eindelijk opnieuw een gelijk speelveld waarin de economische logica kan spelen. We zullen onderzoeken of deze middelen afdoende zijn, maar er is een belangrijke principiële stap gezet”, benadrukt Van Assche.

Forse besparing volgens regering

Vanaf 2027 houdt de steun volledig op. Volgens staatssecretaris voor Begroting Alexia Bertrand (Open VLD) komt dat neer op een structurele besparing van 125 miljoen euro per jaar vanaf 2027. In 2024 dalen de subsidies met 35 miljoen euro, om in 2025 en 2026 telkens met 80 miljoen euro omlaag te gaan. Over drie jaar gaat het dus om een besparing van 195 miljoen euro.

Minister van Overheidsbedrijven Petra De Sutter (Groen) gaat zo snel mogelijk samenzitten met de top van bpost over de gevolgen van het stopzetten van de concessie voor de verdeling van kranten en tijdschriften.

Kamerlid Michael Freilich van oppositiepartij N-VA reageert voorzichtig positief op de beslissing van het kernkabinet over de krantenconcessie. Het is volgens hem een goede zaak dat de subsidies aan bpost uitdoven, al houdt hij een slag om de arm. Hij wil eerst de details van het akkoord kennen én bovendien kan een volgende regering de beslissing steeds terugdraaien, zegt de N-VA’er. Hij ziet ook “opnieuw een transfer” naar Wallonië en dat omwille van de steun voor uitgevers voor de verdeling in dunbevolkte gebieden. Die liggen voor driekwart ten zuiden van de taalgrens.

Bpost doet ‘waar het goed in is’

Bpost zal in een overgangsperiode, gedurende zes maanden vanaf 1 januari, de kranten en tijdschriften blijven bedelen zoals vandaag, en krijgt daarvoor een budget van de overheid van 75 mijoen euro. De modaliteiten moeten nog worden besproken met de overheid en zijn onderworpen aan een goedkeuring van de Europese Commissie, zegt het bedrijf dinsdagavond. Voor de periode na die tijdelijke verlenging, blijft de operationele en financiële impact voor bpost onduidelijk. “Dat zal afhangen van het commercieel aanbod dat wordt uitgewerkt, en waarvoor bpost in gesprek gaat de uitgevers. De onderneming werkt aan het beperken van die impact”, klinkt het.

Het bedrijf zegt dat het vorig jaar een omzet van ongeveer 265 miljoen euo realiseerde op de verdeling van kranten en tijdschriften, inclusief de vergoeding van de overheid en de inkomsten van de uitgevers. De winstmarge (ebit) lag onder de 7,5 procent.

“Bpost blijft doen waar het goed in is: de dagelijkse uitreiking van kranten en tijdschriften verzorgen in het hele land tijdens deze verlenging. Wat volgt er daarna? Hoewel we ons op onbekend terrein bevinden, is en blijft onze focus gericht op het verzekeren van de toekomst van het bedrijf en op het welzijn van onze medewerkers. Daarom zullen we met alle interne en externe stakeholders overleggen om onze volgende stappen te bepalen en het toekomstige aanbod voor persdistributie uit te werken”, zegt topman Chris Peeters. “Bpost heeft de mensen en de middelen om de distributie van kranten en tijdschriften op een kwalitatieve en duurzame manier uit te voeren. Het bedrijf blijft sterk geloven in een model waarin medewerkers goede arbeidsomstandigheden en een eerlijk loon krijgen.”

Lees ook: