Plukt Macron nog de vruchten van de herindustrialisering?

Het noordwesten van Frankrijk werd het nieuwe eldorado voor industriële investeerders. Duinkerke en zijn omgeving lokken de meeste investeringen in heel Europa. Toch werd de Franse president Emmanuel Macron in de voorbije verkiezingen afgestraft.

De Franse zakenkrant Les Echos wist het vorige week al: in Frankrijk win je de verkiezingen niet met een goed draaiende economie. Dat heeft ook Macron nu ondervonden.In de noord-westelijke regio Hauts-de-France werd Rassemblement National op de meeste plaatsen de grote winnaar van de eerste ronde van de parlementsverkiezingen. Aan de economische politiek van Emmanuel Macron kan het niet gelegen hebben. De streek ten zuiden van West-Vlaanderen is een van de grootste profiteurs van de herindustrialisering van Frankrijk, een speerpunt van de Franse president.

In mei 2023 tekende de president de krijtlijnen van zijn plan onder de hoofding ‘industriële herovering’. Frankrijk is een van de landen in de Europese Unie waar de desindustrialisering het hardste toesloeg. Tussen 2000 en 2017 verloren één miljoen mensen hun baan in de industrie, 600 fabrieken sloten de deuren. “We kunnen niet leven van diensten en toerisme alleen”, vindt Macron. De industrie betaalt gemiddeld betere lonen dan andere sectoren. In het buurland Duitsland is het aandeel van industrie in het bbp dubbel zo hoog. Het bbp per inwoner is er ook een tiende hoger dan in Frankrijk, stelde Macron met lede ogen vast.

Frankrijk, met zijn staatsgeleide economische cultuur, ontvouwde een totaalprogramma dat de industrie opnieuw moet vooruit stuwen. Onderwijs en vorming zijn daarin cruciale schakels, want de technische en wetenschappelijke kennis van de Fransen boerde achteruit. Uit de Duitstalige landen werd het succes gekopieerd van het duale leren: beurtelings op de schoolbanken en de werkvloer. Het aantal leerlingen in dat stelsel is geklommen van een kwart miljoen in 2017 naar 850.000 in 2023. En moet verder omhoog naar ‘minstens’ één miljoen.

Wie wil investeren, moet dat ook snel kunnen doen. De gemiddelde duur tussen een aankondiging tot de eerste spadesteek was drie jaar. De president wou die termijn verminderen tot maximaal negen maanden. Frankrijk selecteerde ook 149 zones waar de industrie opnieuw leven wordt ingeblazen. Die heropleving ging gepaard met een vergroening van de industrie. Ook de Europese Commissie kon daarmee leven: de Franse staat kan tot 30 procent van het investeringsbedrag subsidiëren. Dankzij dat alles openden 300 nieuwe fabrieken sinds 2017. Frankrijk staat al enkele jaren vooraan in de lijstjes van meest aantrekkelijke investeerdersplekken in Europa van de consulent EY.

Vlaanderen kan daar met zijn beperktere middelen niet tegenop. “Wij kunnen nooit opboksen tegen de veel diepere zakken van Macron”, zuchtte de afscheidnemende Vlaamse minister-president Jan Jambon (N-VA) tijdens een zakenreis eind april bij onze zuiderburen. “Frankrijk subsidieert zwaar, maar dat komt ook omdat de Europese regels rond investeringssubsidies dat toelaten”.

Duinkerke

Vlaanderen voelt de gevolgen aan de grens. Een van de steden met de meest opzienbarende economische groei is Duinkerke. Ook daar won de kandidaat van Rassemblement National de voorbije zondag. De kuststad had alle ingrediënten van het Waalse Henegouwen: een oude vervallen industrie van vervuilende mijnbouw, staalindustrie en textiel. Sinds 2000 sneuvelden 6.000 banen in Duinkerke.

Dankzij de herindustrialiseringplannen van de president werd de kuststad en omgeving het nieuwe eldorado voor buitenlandse investeerders. De regio wordt vandaag omschreven als ‘batterijvallei’. In korte tijd kwamen er investeringen in vier batterijenfabrieken, als toeleveraars voor producenten van elektrische wagens. Een eerste deed Automotive Cells Company uit Bordeaux, met als aandeelhouders de autobouwers Stellantis en Daimler. Het nummer twee in de rij is Prologium. De onderneming uit Taiwan pakte uit met een investering van 5,2 miljard euro, waarbij de Franse staat 1,7 miljard euro betaalt. Prologium wil ook zijn eerste O&O-centrum buiten eigen land in Duinkerke plaatsen. Het nummer drie is de jointventure van het Franse Orano en het Chinese XTC, die onderdelen voor batterijen zal maken. En als nummer vier is er Verkor uit Grenoble, dat 2 miljard euro injecteert. Diens batterijen zullen onder meer worden geleverd aan de autofabrieken in de buurt van Duinkerke van Renault, Stellantis en Toyota. De Franse staat levert naast de directe subsidies nog een extraatje met de opleiding van liefst 20.000 mensen in batterijtechnologie. Want alleen al de investering van Prologium zou 3.000 directe en 9.000 indirecte banen opleveren.

Ook Vlaanderen investeert

Ook Vlaamse bedrijven profiteren van de nieuwe dynamiek vlak over de grens. Volgens cijfers van de exportorganisatie FTI investeerden Vlaamse bedrijven de voorbije jaren 320 miljoen euro in Duinkerke en omgeving, goed voor 752 banen. Het gros van die banen, 424, creëert de logistieke speler Heylen uit Grobbendonk. Ook de aardappelfabrikant Claerebout kondigde een zware investering aan, van 140 miljoen euro en 320 banen.Agristo uit Wielsbeke vond ook de weg naar Frankrijk. Vorige zomer ontvouwde de aardappelfabrikant een investering in een nieuwe diepvriesfrietenfabriek in de buurt van Cambrai. Medeoprichter Antoon Wallays (72): “Noord-Frankrijk is vandaag wat Henegouwen twintig jaar geleden was voor de West-Vlaamse bedrijven. De lokale overheden ontvangen je met open armen. Vergunningen zijn rond in drie tot vier maanden. De grond en de elektriciteit zijn goedkoper. En je vindt voldoende werkkrachten”. De vraag is nu of Emmanuel Macron en zijn partij nog kunnen profiteren van die verwezenlijkingen voor de volgende presidentsverkiezingen in 2027.

Het narcisme van Macron

Ook de Frankfurter Allgemeine Zeitung opperde die vraag het voorbije weekend. In een uitgebreide analyse schetste de Duitse krant een positieve economische balans van de Franse president. Maar ze verwees ook naar de ‘Gerhard Schröder-paradox’. De Duitse sociaaldemocratische bondskanselier (1998-2005) zette hervormingen in gang die de Duitse economie, toen omschreven als ‘de zieke man van Europa’ de volgende twee decennia weer op het spoor zetten. Maar die veranderingen waren pas met vertraging te voelen. Zijn opvolgster, de christen-democratische bondskanselier Angela Merkel, mocht de pluim van de succesvolle hervormingen op haar hoed steken.

De nieuwe fabrieken die president Macron naar Frankrijk kon lokken zullen pas vanaf 2027 volop draaien. In dat jaar loopt zijn tweede ambtstermijn af. Komt daarbij de blijkbaar bijzonder grote antipathie bij de doorsnee Fransman voor de president. En de overhaaste beslissing tot vervroegde verkiezingen was er nu zelfs voor zijn naaste medestanders te veel aan.

Alain Minc (75), ondernemer, financier en een van de grootste netwerkers in de Franse politieke en zakenkringen, was jarenlang de vertrouweling en gangmaker van de president. Dat is nu voorbij. In een omslagverhaal in het Duitse weekblad Der Spiegel uit hij striemende kritiek. “Macron leeft in zijn eigen bubbel door zijn buitensporig narcisme. Hoe kan je nu verkiezingen uitschrijven als je er net zwaar verloren hebt? Dat is een onvergeeflijke blunder. Een compleet onbegrijpelijke en idiote beslissing. Zelfvernietigend. Als Macron zichzelf in de vernieling wil rijden, moet hij dat maar doen. Maar het probleem is dat hij Frankrijk en Europa meesleurt. Het zal het wantrouwen in de wereld jegens Frankrijk, dat wankelende en wispelturige land dat niemand nog begrijpt, aanwakkeren”.

Bekijk hieronder de toelichting van Danny Reweghs over de impact van de Franse verkiezingen op de financiële markten en de Franse economie.