Philippe Van Linthout (Vereniging Onderzoeksrechters): ‘Verdeling extra middelen voor Justitie wordt een aartsmoeilijke keuze’

De regering-De Croo wil 400 à 500 miljoen euro vrijmaken voor veiligheid en justitie. “Er is keuze te over waar die middelen naartoe moeten gaan”, reageert Philippe Van Linthout, de co-voorzitter van de vereniging van onderzoeksrechters.

“Waar het extra geld alvast niet naartoe moet vloeien, is naar de lonen van de magistraten”, zegt Philippe Van Linthout, de co-voorzitter van de vereniging van onderzoeksrechters. “Wel is het raadzaam dat de vacante plaatsen worden ingevuld en dat de zetels die extra zwaar worden belast, meer mankracht krijgen. Op heel wat hoven en rechtbanken bezwijken de magistraten, de griffies en het ondersteunend personeel onder de werklast, met heel wat burn-outs tot gevolg. Meer mankracht zou ook de snelheid van Justitie aanzwengelen. Als hier in Mechelen vandaag een zaak wordt ingeleid, wordt die al in november behandeld. In sommige hoven moet je drie jaar wachten.”

Het budget van Justitie schommelt elk jaar rond 2 miljard euro en wordt verdeeld over het gerecht, de gevangenissen en de erediensten. De gebouwen van de rechtbanken en de gevangenissen zijn een oud zeer. “Sommige justitiepaleizen zijn compleet verouderd en dringend aan renovatie toe, ook al om gezondheidsredenen”, stelt Van Linthout. “Hetzelfde geldt voor de gevangenissen. Er is dringend behoefte aan nieuwe gevangenissen. Er is gewoon geen plaats om gevangenen hun straf te laten uitzitten. Als een rechter na lang nadenken een straf van 18 maanden uitspreekt, kan het jaren duren eer die wordt uitgevoerd, áls dat al gebeurt. En het kan. In Nederland zijn er momenteel lege gevangenissen. Wie daar gestraft wordt, zal het weten.”

Er is ook een noodzaak aan een menswaardige opvang. “Als onderzoeksrechter zie ik steeds dezelfde mensen voor me verschijnen”, zegt Van Linthout. “Eens veroordeeld, belanden ze na een tijd in de gevangenis en komen ze er slechter uit. Een volwaardige opleiding als alternatief voor hun criminele bestaan krijgen ze niet. Dóé iets met die mensen. Maar ook dat vereist extra middelen.”

En dan is er de digitalisering van Justitie. “Al jaren geleden aangekondigd, maar nooit ernstig aangepakt”, stelt Van Linthout vast. “Het is vooral een kwestie van de juiste keuzes maken en daar consequent aan vasthouden.”

Wat heeft zijn voorkeur: een grondige aanpak van één probleem of een spreiding van de extra middelen? “Een moeilijke vraag”, zegt Van Linthout. “Ik wil wereldvrede, maar ik weet ook niet hoe we dat moeten realiseren. Waar de middelen moeten worden ingezet, is een aartsmoeilijke keuze. Wat zeker niet gewenst is, is windowdressing. In het verleden werd gedacht om de problemen van Justitie aan te pakken door er een extra bestuurslaag op te plakken. Maar we hebben echt niet nog meer managers nodig.”