Partijpolitieke benoemingen kunnen gezond zijn

De partijen die over een Zweedse coalitie onderhandelen, zouden van plan zijn het Amerikaanse systeem van overheidsadministraties in te voeren.

Concreet betekent dit dat minister zelf zijn topambtenaar kiest zodra een nieuwe federale regering aantreedt. Deze topambtenaar leidt dan zijn federale overheidsdienst gedurende de hele legislatuur, en heeft logischerwijze dezelfde politieke kleur als de minister.

Er valt om verschillende redenen iets te zeggen voor het Amerikaanse systeem. Ten eerste zorgt het voor meer transparantie bij de benoemingen. Nu screent Selor, de selectiedienst van de overheid, de kandidaat-topambtenaren. Selor geeft een lijst van gepaste kandidaten aan de regering die uiteindelijk de beslissing neemt. Vaak bepalen de politieke kleur en de taalrol van de ambtenaar wie met de post krijgt. Waardoor de indruk blijft bestaan dat de benoeming veel weg heeft van achterkamerpolitiek.

Een tweede voordeel is dat er minder spanningen zullen bestaan tussen regering en een vaak vijandige administratie. Dat was in het verleden wel eens anders. Toen Didier Reynders in 1999 minister van Financiën werd, ontpopte zijn federale overheidsdienst, met aan de top tal van PS’ers, zich tot een oorlogsmachine tegen de Franstalige liberaal. Op zijn beurt probeerde hij zijn eigen mannetjes in de FOD Financiën te plaatsen.

Een derde voordeel is dat zo’n Amerikaans systeem een aanzienlijke besparing kan betekenen. De administratie wordt dan geleid door iemand die als kabinetschef van een minister fungeert. De kabinetten kunnen dan worden afgeschaft.