‘Ons onderwijs loopt 50 jaar achter op de maatschappelijke ontwikkelingen’

Als we deze en volgende generaties de kansen willen geven die ze verdienen, moeten we nú het schip keren. Dat zegt Karen Boers, medeoprichter van onder meer Startups.be

Twee jaar geleden werd het Belgische Startup Manifesto gelanceerd. Ruim 120 ondernemers en investeerders stelden concrete aanbevelingen op om een beter ondernemersklimaat te creëren in ons land. Het bleek een sneeuwbal die niet meer te stoppen was. Het gebruik van de ‘waffle tag’ – een vrolijke verwijzing naar een van de lekkernijen waar ons land wereldwijd voor bekendstaat – was daar niet vreemd aan. Het gaf de toon aan van de campagne: een combinatie van een ludieke verpakking met een serieuze inhoud. Er werd niet geklaagd over wat allemaal fout loopt, maar er kwamen constructieve oplossingen.

Heel wat van de voorstellen vonden ingang. Het wetgevende en fiscale kader kreeg een flinke opknapbeurt. De oproep om producten en diensten te kopen bij ondernemers in plaats van ze te pamperen, kreeg heel wat weerklank. Een aantal grote bedrijven en publieke actoren sloeg een nieuwe koers in en zocht kleine en innovatieve bedrijven op. Ondernemerschap wordt niet langer stiefmoederlijk behandeld, entrepreneurs krijgen almaar vaker het woord en zelfs het stigma rond falen lijkt barsten te vertonen.

Is alles dan prima in ondernemersland? Ja en neen. Er is immers één domein in dat hele Manifesto dat nagenoeg onaangeroerd bleef, en het was niet het minste: het onderwijs en de ontwikkeling van digitale en ondernemende (zachte) vaardigheden bleven in de kou staan.

Ons onderwijs loopt vijftig jaar achter op de maatschappelijke ontwikkelingen. Hoewel een aantal veelbelovende initiatieven de kop opsteekt, zal het wellicht nog een paar decennia duren voor elke Belgische ‘digital native’ zijn of haar gading vindt in een vernieuwd, flexibel en gepersonaliseerd onderwijsaanbod. Intussen gaan generaties verloren die onvoldoende voorbereid zijn op de jobs van vandaag, en gaapt er een enorme digitale kloof.

De cijfers zijn duidelijk: over drie jaar verwachten we bijna 230.000 ICT-jobs in België. Dat zijn er 30.000 meer dan het aantal gekwalificeerde mensen. Tegelijk blijft de jeugdwerkloosheidsgraad angstwekkend hoog: 23 procent in België en tot 26,5 procent in de grootsteden. Armoede, gevoelens van uitsluiting en ongelijke verdeling van kansen maken mensen kwetsbaar. Dat is een voedingsbodem voor een angstcultuur en radicalisering.

Als we deze en volgende generaties de kansen willen geven die ze verdienen, moeten we nú het schip keren. Een van de meest krachtige instrumenten die we daarvoor in handen hebben, is net de toenemende digitalisering. Technologie wordt in een razend tempo goedkoper en toegankelijker. Kennis en basistechnieken kunnen massaal gedeeld en aangeleerd worden. Veel nieuwe digitale beroepen vereisen helemaal geen ingenieursdiploma. Met logisch denkvermogen, gezond verstand en een goeie dosis motivatie kom je al een heel eind.

Vorige week gaven daarom 28 ondernemers het startschot van BeCentral, een initiatief dat 2000 vierkante meter leegstaande kantoorruimte boven het Centraal Station in Brussel zal omvormen tot een digitale speeltuin. Er zullen lessen worden gegeven, werkplekken ingericht, ontmoetingsruimtes gebouwd. Zo kan iedereen aansluiting vinden bij de digitale wereld: van jong tot oud, van werkloze tot vluchteling.

Een van de eerste opleidingen die er haar intrek neemt, is BeCode. Een gratis opleiding tot programmeur, inclusief bedrijfsstage, met een maximale doorstroming naar een vaste job in de digitale wereld tot doel. De eerste klassen gaan eind maart van start. De school heeft haar zinnen gezet op een tiental locaties in heel België. BeCode wil een samenleving helpen te bouwen waar iedereen aan bod kan komen, ongeacht de achtergrond, het diploma of het gebrek daaraan, de taal die je spreekt of de wijk waar je woont. Ik ben actief betrokken bij deze projecten, omdat ik ervan overtuigd ben dat alleen een creatieve, wendbare en inclusieve samenleving een antwoord kan bieden op de krankzinnigheid die overal de kop opsteekt. Ik weiger me daaraan over te geven en wil daarom mee mogelijkheden creëren door voor iedereen een steentje bij te dragen aan een betere toekomst. Heb je ook de kriebels? Neem de handschoen op – er is werk aan de winkel.