Nobelprijswinnaar Natuurkunde Hasselmann: ‘Er is nog tijd om iets te doen’

De natuurkundige Klaus Hasselmann (89) bewees dat de mens het klimaat verandert. Desondanks is hij optimistisch over de toekomst. Hij kreeg de Nobelprijs voor Natuurkunde voor zijn werk.

Professor Hasselmann, wanneer bent u zich bewust geworden van de betekenis van het broeikaseffect en de menselijke uitstoot van broeikasgassen?

KLAUS HASSELMANN. “Het rapport van de Club van Rome stelde aan het begin van de jaren zeventig voor het eerst de wisselwerking tussen het klimaat en weersschommelingen aan de orde. Dat leidde tot mijn eerste werk op dat gebied.

“Ik heb toen een mooi artikel geschreven, maar niemand begreep het, omdat het veel ingewikkelde wiskunde bevatte. In die tijd werden het weer en het klimaat nog als afzonderlijke fenomenen beschouwd. Ik toonde aan hoe kortetermijnweerschommelingen ook klimaatschommelingen op lange termijn kunnen veroorzaken. Ik heb een concept ontwikkeld om te bewijzen dat de mens werkelijk het klimaat verandert.”

De volgende logische stap is te kijken hoe we dat kunnen tegengaan. Heeft de wetenschap daar ook geen belangrijke rol in te spelen?

HASSELMANN. “Absoluut. Daarvoor moet je de wisselwerking tussen economie, klimaat en milieu begrijpen, en dat heeft mij altijd geïnteresseerd. Ik vond economie interessant, misschien omdat mijn vader econoom was.”

Hebben we te maken met een klimaatverandering of met een klimaatcatastrofe?

HASSELMANN. “Ik noem het een klimaatverandering, al was het maar omdat ik een optimist ben. We kunnen nog iets aan de klimaatverandering doen, er is nog tijd om nieuwe technologie te ontwikkelen. Het gaat niet om een plotselinge, maar om een geleidelijke verandering. Het is dus geen catastrofe, maar een uitdaging voor de mensheid om het probleem onder ogen te zien.”

Zijn we nu beter in staat om die uitdaging aan te gaan dan dertig jaar geleden, toen u de invloed van de mens op het klimaat aantoonde?

HASSELMANN. “Het probleem is dat mensen het moeilijk vinden te reageren op evoluties die twintig, dertig tot vijftig jaar in beslag nemen. Zulke veranderingen op lange termijn overstijgen de normale politieke planning. Bij een economische crash of een pandemie neemt de politiek onmiddellijk maatregelen. Maar wij, mensen, zijn niet goed in het omgaan met langetermijnproblemen.”

Maar er beweegt wat. De klimaatbeweging dringt aan op snelle en radicale actie, en de klimaatbescherming krijgt een centrale rol in de verkiezingscampagnes.

HASSELMANN. “Ik ben heel blij dat de jongeren de kwestie hebben ontdekt. Ik ben optimistisch dat mensen die het onderwerp emotioneel benaderen, meer invloed zullen hebben dan wij wetenschappers hebben gehad.”

Bijna dertig jaar geleden zei u dat u geneigd was te geloven dat radicale klimaatbeschermingsmaatregelen noodzakelijk waren, maar dat de wetenschap nog geen antwoord had op de vraag of het niet rendabeler zou zijn niets te doen.

HASSELMANN. “Ik zie het nu anders. Ik geloof dat de overschakeling op duurzame vormen van energie niet zo duur zal zijn als velen vrezen. Het zal mogelijk zijn zonder de economie te ontwrichten. We moeten alleen bereid zijn het ook echt te doen.”