Nationale Bank legt banken hogere kapitaalbuffers op

De Nationale Bank van België heeft beslist om de contracyclische kapitaalbuffer te activeren. Daardoor moeten de Belgische banken tegen begin oktober volgend jaar 2,3 miljard euro extra kapitaal bovenop de wettelijk verplichte buffers aanhouden.

De contracyclische kapitaalbuffer is een instrument dat de Nationale Bank gebruikt om de weerbaarheid van de banken tegen onverwachte verliezen te vergroten. De buffer wordt in principe opgebouwd in goede economische tijden, en kan ingezet worden als de conjunctuur omslaat en de banken dreigen geconfronteerd te worden met forse kredietverliezen.

Bij het uitbreken van de covid-crisis schrapte de NBB de contracyclische kapitaalbuffer om de banken ruimte te geven verliezen te absorberen, zodat ze de kredietverstrekking op peil konden houden en de economie ondersteunen. Nu wordt de buffer opnieuw ingevoerd. Dat kan erop wijzen dat de Nationale Bank de economische toestand rooskleurig inschat en vindt dat de impact van de gestegen rente onder controle is. De verwachting is ook dat de banken dit jaar mooie winsten blijven maken.

Mogelijk hogere kredietverliezen

Tegelijk kan de reactivering van de buffer erop wijzen dat de economische risico’s zich opbouwen, en dat de Nationale Bank het nodig acht dat de banken hun buffers vergroten met het oog op toekomstige kredietverliezen. In het persbericht waarschuwt de NBB ‘dat de banken blijven blootstaan aan mogelijk hoger dan verwachte verliezen, terwijl hun provisies weer zijn gedaald tot het pre-covidniveau’. Daar wil de toezichthouder iets aan doen.

Daarom verplicht ze de banken om vanaf 1 oktober grotere kapitaalbuffers aan te houden. In totaal moet er tegen eind oktober volgend jaar 2,3 miljard euro extra kapitaal opgebouwd zijn. Om de pil voor de banken te vergulden, verlaagt de Nationale Bank het percentage van de sectorale systeembuffer voor hypothecaire leningen. Die buffer kan worden afgebouwd van 2 miljard tot 1,3 miljard euro. Dat betekent dat het netto effect voor de banken beperkt blijft tot 1,6 miljard euro.

Geen goed nieuws voor spaarder

Toch is de beslissing geen goed nieuws voor iedereen die hoopte dat de banken snel de spaarrente zouden optrekken. Het succes van de staatsbon dreigt ervoor te zorgen dat ze meer dan 20 miljard aan spaardeposito’s, hun goedkoopste financieringsbron, zien wegvloeien. En als ze nu hun kapitaalbuffers moeten versterken, zal dit vooral moeten gebeuren via winstreservering. De marge die overblijft om de spaarder beter te belonen wordt almaar dunner. Het ziet er steeds meer naar uit dat de lancering van de staatsbon voor de spaarder een contraproductief effect zal hebben.

Bronnen in de sector wijzen erop dat de Belgische banken goed gekapitaliseerd zijn, en dat de extra buffer die de NBB nu oplegt bij de meeste instellingen al voorhanden is. Alleen wordt dat extra kapitaal nu vast geklikt, waardoor het niet kan gebruikt worden voor een ander doel (bijv. een hogere uitkering aan de aandeelhouders).