Lot van Britse premier hangt af van het weer

In zes jaar hebben de Conservatieven vijf leiders gekend. Hoe zou 2023 er kunnen uitzien voor hun nieuwste kopstuk, Rishi Sunak?

De Britse politiek zal 2023 aanvatten met een heidens gevoel. Te midden van sociale conflicten zal het lot van de Conservatieve regering van Rishi Sunak afhangen van het weer, en niet van kiezers, parlementsleden en stakende vrachtwagenchauffeurs. Na een ongewoon warme herfst zou plotse kou een golf van stroompannes kunnen teweegbrengen, die de regering kunnen doen vallen. Warm weer zou de energiefacturen daarentegen doen dalen en een minder groot gat in de overheidsfinanciën slaan.

Stel je dus voor dat de weergoden Sunak gunstig gezind zijn. Wanneer de lente aanbreekt, stelt hij vast dat de kaarten iets beter liggen dan verwacht. Toen hij in oktober 2022 het roer overnam, had Labour een voorsprong van 30 punten. Nu wijzen sommige peilingen op slechts 5 punten, zelfs na de pijnlijke ronde van belastingverhogingen en bezuinigingen die minister van Financiën Jeremy Hunt heeft opgelegd.

Sunak slaagt erin de schuld voor de torenhoge hypotheekkosten af te schuiven op zijn onfortuinlijke voorganger Liz Truss, hij scoort hogere waarderingscijfers dan zijn partij en hij geniet meer vertrouwen om de economie in goede banen te leiden dan Labour-voorzitter Keir Starmer. Omdat de volgende algemene verkiezingen pas uiterlijk in januari 2025 plaatsvinden, merken zijn raadgevers voorzichtig op dat het misschien een goed idee zou zijn vervroegde verkiezingen uit te schijven. Maar na weken van speculatie beslist Sunak dat risico niet te nemen.

Het duurt niet lang voor hij wou dat hij het toch had gedaan. Tegen het voorjaar steken elke dag 5.000 mensen met bootjes het Kanaal over. Om daar iets aan te doen, sluit Groot-Brittannië een overeenkomst met Frankrijk en legt het jaarlijks 2 miljard pond (zowat 2,2 miljard euro) op tafel om smokkelbendes op te rollen. “Dit is een historische deal tussen Groot-Brittannië en Frankrijk”, zegt de Franse president Emmanuel Macron. “We kijken ernaar uit om onze vriendschap kracht bij te zetten wanneer we volgend jaar de visserijrechten bespreken.” In september richt pro-brexit-lastpak Nigel Farage een nieuwe partij op aan boord van een vissersboot voor de kust van het Kanaaleiland Guernsey. “Zij mogen de boten houden”, zegt hij. “Wij houden de vis.”

Johnson-tactieken

In juni gaat een zomer van ontevredenheid van start. Eerst trekken de dokters een reeks stakingen op gang, waardoor alle niet-essentiële ingrepen worden geannuleerd. Om de ellendige zomer af te ronden stapt een Conservatief parlementslid met een meerderheid van minder dan 3.000 stemmen op en sluit zich aan bij Labour. “De partij van Sir Keir Starmer staat voor de waarden die in het Conservatieve manifest van 2019 worden geprezen en die de basis vormden voor mijn verkiezing”, zegt het parlementslid, met een nagelnieuwe rode rozet op de borst gespeld.

De aanvallen die de Conservatieven inzetten op Labour schieten tekort. Ze proberen Starmer af te schilderen als ‘Continuity Corbyn’, naar zijn uitgesproken linkse voorganger Jeremy Corbyn. Maar Sunak weigert zich te verlagen tot de tactieken van Boris Johnson. Die wreef Starmer ooit ten onrechte aan dat hij het als hoofd van het Openbaar Ministerie had nagelaten Jimmy Savile te vervolgen, een beroemde presentator van wie na zijn dood aan het licht kwam dat hij een pedofiel was.

Bij de achterban groeit de overtuiging dat Sunak te licht weegt om Labour te verslaan. Conservatieve rebellen onder leiding van Suella Braverman, een voormalige minister van Binnenlandse Zaken die na enkele rampzalige maanden werd ontslagen, herleiden de feitelijke meerderheid van de regering tot bijna nul.

Eind 2023 wordt het land getroffen door een koudegolf. Martin Lewis, een deskundige op het gebied van consumentenkrediet die zich steeds meer profileert als een messias, waarschuwt voor onlusten, tenzij de mensen opnieuw hulp krijgen om hun energierekeningen te betalen. De gasprijzen staan even hoog als een jaar eerder. De Conservatieven glijden weer af naar een achterstand van 20 punten op Labour. Starmer voorspelt een aardverschuiving zoals in 1997. Sunak draagt binnenskamers een ski-jas nadat hij de campagne ‘Zet de verwarming lager voor wie geen eten kan betalen’ heeft gelanceerd om energie te besparen. Hij denkt bij zichzelf dat vervroegde verkiezingen misschien toch niet zo’n slecht idee zouden zijn.