Johan Van Overtveldt: ‘Gebruik het Europese herstelfonds om ons te verlossen van Poetins energieknoop rond onze nek’

De leiders van de 27 EU-lidstaten blazen vandaag verzamelen in Versailles. De informele top was al eerder ingepland door de Franse president Emmanuel Macron, maar de timing kon slechter nu Europa met een paar existentiële kwesties wordt geconfronteerd door de Russische inval in Oekraïne.

Zo wil de Europese Unie snel de defensie versterken en de energieafhankelijkheid van Rusland afbouwen, onder meer door versneld in te zetten op hernieuwbare energie. Er is echter veel geld nodig om die plannen te financieren. In de Europese wandelgangen wordt gedacht aan de oprichting van enkele nieuwe miljardenfondsen om de defensie- en energienoden te betalen, gefinancierd met gemeenschappelijke schulden, naar het voorbeeld van het 750 miljard euro wegende herstelfonds dat werd opgericht om de economische impact van de pandemie op te vangen. Het kan de doorbraak betekenen van een Europese begrotingsunie, maar niet alle lidstaten staan achter die plannen. Ook Johan Van Overtveldt (N-VA), voorzitter van de begrotingscommissie van het Europese Parlement, pleit voor realisme en een strategische bijsturing van het al bestaande herstelfonds van 750 miljard euro.

Moeten er Europese fondsen komen om de defensie- en energienoden van Europa te financieren?

JOHAN VAN OVERTVELDT. “Het enige wat de Europese Unie blijkbaar kan, is nieuwe fondsen oprichten. Maar het herstelfonds van 750 miljard euro moet nog grotendeels uitgegeven worden. Er is nog maar 10 tot 15 miljard euro gespendeerd. De rest komt de volgende maanden in beweging. Dat gaat een enorme steun bieden aan de Europese economie. Het herstelfonds wordt ook nog lang niet volledig benut. Het fonds bestaat voor 400 miljard euro uit directe steun aan de lidstaten en voor 350 miljard euro uit goedkope leningen aan de lidstaten. Maar de grotere, sterke lidstaten hebben weinig appetijt om die leningen op te nemen, omdat ze zelf nog goedkoper kunnen lenen op de obligatiemarkten. Op die manier blijft 250 miljard euro van het herstelfonds ongebruikt liggen.

Hoe kan het herstelfonds beter ingezet worden?

VAN OVERTVELDT. “Laat ons het ontwerp van het fonds aanpassen om de nog niet aangewende 250 miljard euro een nieuwe bestemming geven. We kunnen dat geld gebruiken om de interconnectie op de Europese energiemarkten te verstevigen. Er is wereldwijd genoeg aardgas en Europa heeft de capaciteit om veel meer lng in te voeren, maar er zijn onvoldoende pijpleidingen om dat aardgas vlot tot bij de verbruikers te krijgen. Een betere connectie tussen de Europese energiemarkten is de sleutel om Poetin aan de deur te zetten voor onze energiebehoeften. We zouden op die manier twee vliegen in één klap slaan. We ondersteunen de conjunctuur en we versterken de Europese energie-onafhankelijkheid.

Is dit niet het ogenblik om een Europese begrotingsunie te bouwen, die op termijn een must is om de euro te ondersteunen?

VAN OVERTVELDT. “Je kan niet alles tegelijk doen en je doet de zaken beter goed. Het belangrijkste vandaag is om ons te verlossen van de energieknoop die Poetin rond onze nek heeft gehangen. Dat is prioritair. Het herstelfonds wordt al gefinancierd met een gemeenschappelijke schulduitgifte. Die schulden zullen we moeten terugbetalen met eigen Europese inkomsten of via een verhoging van de bijdragen van de lidstaten aan de EU. 750 miljard euro is geen klein bedrag. Je moet realistisch zijn in wat haalbaar is. We moeten nu vooral de gelederen gesloten houden en eendrachtig het hoofd bieden aan Poetin.