Het Verenigd Koninkrijk wacht een hobbelig parcours

Het land zal uit de Europese Unie vertrekken, maar de onzekerheid blijft aanslepen.

In 2019 zal de brexit opnieuw de Britse politiek beheersen. Het vertrek uit de Europese Unie stelt alle andere politieke en economische bekommernissen in de schaduw. Het waarschijnlijkste scenario is dat premier Theresa May een deal zal loskrijgen die maakt dat Groot-Brittannië de EU formeel op 29 maart verlaat. Ondanks al haar uitspraken dat geen deal beter is dan een slechte deal, hebben zij en andere EU-leiders altijd geweten dat een vertrek zonder akkoord bijzonder schadelijk zou zijn voor alle partijen. De Europese economie is gaan haperen. Een verbitterde scheiding zou onverantwoord zijn in een tijd dat de geopolitieke spanningen toenemen. En bedrijven aan beide zijden hebben hard gelobbyd tegen een no deal.

Extra kopzorg

Toch zal het brexit-akkoord niet alle onzekerheid wegnemen. Ja, het luidt een overgangsperiode van 21 maanden of langer in waarin weinig zal veranderen, en het zal een harde grens met controleposten in Ierland vermijden. Maar het kan de voorbode zijn van wettelijke controles op de Ierse Zee die niet goed zullen vallen bij de Noord-Ierse Democratische Unionistische Partij die de regering-May overeind houdt. En dat zal slechts het voorspel zijn van de omslachtige onderhandelingen over een vrijhandelsakkoord tussen Groot-Brittannië en de EU. Een groot deel van 2019 zal de aandacht van Brussel gericht zijn op de Europese verkiezingen en de keuze van een nieuwe Europese Commissie. Het is onmogelijk in 21 maanden eensgezindheid te bereiken over een handelsakkoord, om over een ratificering nog te zwijgen. Dus zal de overgangsperiode moeten worden verlengd.

Dat zal veel pro-brexit-Conservatieven ergeren. Zij vergelijken een overgang waarbij Groot-Brittannië al de regels volgt maar er niet meer over meebeslist, met de situatie van een vazalstaat. Die zorg is misschien niet genoeg voor de Tory’s in het parlement om de deal van May tegen te houden, omdat ze bang zijn dat de brexit dan zou kunnen worden verworpen in een nieuw referendum. Maar de weerspannige Tory’s zijn een extra kopzorg voor de premier, die niet zeker is van haar positie als partijleider.

Aanval

Dus zal de politieke aandacht na de brexit verschuiven naar de vraag wie haar plaats moet innemen. De meeste Tory-parlementariërs en zelfs de meeste ministers willen dat ze ruim voor de verkiezingen van midden 2022 opstapt.

De favoriet als opvolger is Sajid Javid, minister van Binnenlandse Zaken en zoon van een buschauffeur van Pakistaanse afkomst. Er kan nog op de valreep een andere kandidaat opduiken, zoals de minister van Buitenlandse Zaken Jeremy Hunt. En een brexiteer zoals minister van Milieu Michael Gove of oud-minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson, zou misschien aanlokkelijker zijn voor de partijleden, die de ultieme keuze tussen de beste twee kandidaten maken.

Wie ook de leider en premier wordt, hij zal nog een hele klus krijgen aan Jeremy Corbyn. Door de voor velen teleurstellende brexit en de sputterende economie heeft Labour veel kans om voor het eerst sinds 2005 te winnen. De verwarring van de brexit kan worden gevolgd door een ultralinkse regering-Corbyn die uit is op nationalisatie en meer belastingen. Dat zal beleggers en bedrijven nog meer verontrusten.