Frankrijk pakt uit met opvallende arbeidsmarkthervorming: een voorbeeld voor België?

Terwijl de federale regering in België in totale lethargie is vervallen, voeren onze zuiderburen een opvallende arbeidsmarkthervorming door. Wanneer de werkloosheidsgraad onder 9 procent zakt, zoals nu, daalt in Frankrijk de periode dat iemand van een werkloosheidsuitkering kan genieten. De hervorming moet de Franse werkzaamheidsgraad boven 70 procent duwen.

“Mijn landgenoten zijn weerbarstige Galliërs, die geen verandering willen”, zei de Franse president, Emmanuel Macron, een paar jaar geleden. Toch pakt zijn minister van Werk, Olivier Dussopt, nu uit met een belangrijke arbeidsmarkthervorming. De periode waarin men kan genieten van een werkloosheidsuitkering, wordt korter en gekoppeld aan de economische conjunctuur.

Tot nu toe kon men in Frankrijk 24 maanden rekenen op een werkloosheidsuitkering. Na die periode wordt ze stopgezet. Voor 53-plussers gelden wel langere periodes: afhankelijk van de leeftijd bedraagt de duur van een uitkering tussen 30 en 36 maanden. Op verzoek van president Emmanuel Macron wordt de periode voor min-53-jarigen vanaf februari 25 procent korter. Zij kunnen dan nog 18 maanden een uitkering krijgen. Voor 55-plussers gaat die periode van 36 naar 27 maanden. Die regel geldt zolang de werkloosheidsgraad in Frankrijk onder 9 procent blijft. Stijgt die boven die grens, dan wordt de duurtijd van de uitkering opnieuw langer. Momenteel bedraagt de Franse werkloosheidsgraad 7 procent.

Lees verder onder de video (reportage Kanaal Z)

De Franse regering geeft verschillende redenen aan voor die arbeidsmarkthervorming. Het is een manier om de krapte op de arbeidsmarkt aan te pakken. De maatregel moet werklozen ertoe aanzetten sneller een nieuwe baan te zoeken. Daardoor zal de grote groep van 3 miljoen Franse werklozen in omvang afnemen. Het moet ook de Franse werkzaamheidsgraad optrekken, die nu 68 procent bedraagt. Momenteel staan in Frankrijk constant 400.000 vacatures open.

Onderzoek leert dat werklozen sneller een baan zoeken in de eerste vier maanden na het verlies van een job en in de zes maanden voor het recht op een uitkering stopt. “Wij willen die twee periodes dichter bij elkaar brengen”, zegt de minister. Nog een argument van Olivier Dussopt: “We hebben een van de meest genereuze werkloosheidsstelsels van de Europese Unie. In veel landen is de duur van de uitkering korter, bijvoorbeeld in Italië, Portugal en Duitsland.”

Een voorbeeld voor België?

De Franse hervorming steekt schril af tegen de zeer gebrekkige bereidheid van de Belgische federale regering om de arbeidsmarkt te moderniseren. De regering-De Croo is vleugellam door interne ruzies. De arbeidsdeal die ze dit voorjaar afklopte, is een mager beestje. De Europese Commissie was onlangs zeer streng voor de gebrekkige Belgische hervormingsbereidheid. Eerder dit jaar gaf de OESO, de denktank van de westerse landen, dezelfde boodschap: structurele hervormingen in arbeidsmarkt en de pensioenen houden een enorm potentieel in voor onze economie. Voka-hoofdeconoom Bart Van Craeynest berekende op basis van de OESO-aanbevelingen dat het Belgische groeipotentieel dankzij die hervormingen tegen 2060 kan oplopen tot 16 procent van het bbp. In huidige euro’s is dat 55 miljard euro.

Een van die hervormingen zou een beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd zijn. België is een van de landen waar die uitkeringen in principe zonder einde kunnen worden doorbetaald. Arbeidsbemiddelingsdiensten kunnen werkonwilligen wel straffen, maar dat blijft beperkt. Een beperking van de uitkeringen in de tijd wordt tijdens regeringsonderhandelingen weleens op tafel gegooid, maar enkel de liberalen en de N-VA zijn er voorstander van. Er is geen meerderheid voor.

Nochtans zou België voordeel kunnen halen uit het nieuwe Franse systeem. Volgens het Planbureau bedraagt de Belgische werkloosheidsgraad momenteel 8 procent, wat volgens het Franse model zou betekenen dat de regels voor de werkloosheidsverzekering strenger zouden worden. Een andere interessante oefening is na te gaan wat het zou betekenen voor de regio’s. Met 5 procent werkloosheid zou Vlaanderen wel onder de grens vallen en zouden de uitkeringen sneller worden stopgezet. In Wallonië (11,9 %) en Brussel (14,8 %) met een hogere werkloosheidsgraad daarentegen niet.