Fiscale hervorming: ontdekt regering-De Croo de werkende Belg?

Het fiscaal pakket dat minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) voorstelt, is een taxshift die de werkenden ten goede komt. Een big bang van het belastingstelsel is het niet. Logisch, want het voorstel is het hoogst haalbare met het bonte ideologische gezelschap dat Vivaldi is. De timing, een goed jaar voor de verkiezingen, is dan weer slecht gekozen.

Is het definitieve voorstel voor een belastinghervorming van minister van Financiën Vincent Van Peteghem de vierde, de vijfde of de zesde versie? De Wetstraat-watchers zijn de tel kwijt.

Wel loopt doorheen de voorstellen een rode draad: werken moet meer lonen. En dat doet ook het best and final offer van de christendemocraat, dat een lastenverlaging van 6 miljard euro voorlegt.

Hij wil de belastingvrije som (het deel van je inkomen waarop je 0 procent belastingen betaalt) optrekken van 10.160 euro naar 13.500 euro. Daardoor zouden mensen die werken 835 euro netto per jaar extra krijgen.

Ook worden de belastingschijven licht aangepast. In de personenbelasting zou de schijf van 45 procent doorlopen tot 60.000 euro, in plaats van tot 46.000 euro vandaag. Daardoor zouden minder mensen in de hoogste schijf van 50 procent terechtkomen.

Werken wordt dus lonender gemaakt. Arbeidseconoom Stijn Baert (UGent) had het op Twitter over “het hogere doel. Lagere lasten op arbeid. Momenteel gaat voor elke 100 euro die de baas voor een alleenstaande betaalt 53 euro naar de schatkist. Dat zou zowaar onder 50 euro kunnen duiken.”

Van Peteghem wil de belastinghervorming deels financieren met extra inkomsten bij de bedrijven via onder andere een minimumbelasting op ondernemingen. Verder zou de bestaande taks op effectenrekeningen verdubbelen. Die effectentaks bedraagt momenteel 0,15 procent.

Ten slotte moeten extra middelen komen uit de belasting op consumptie. De btw op heel wat basisproducten, zoals vlees, vis en zuivel, zou van 6 naar 9 procent gaan. Maar voor groenten, fruit en openbaar vervoer zou de btw 0 procent zijn. Voor producten waarop momenteel 12 procent btw wordt geheven, zoals catering en restaurants, wordt het tarief naar 9 procent verlaagd. De btw voor gas en elektriciteit blijft op 6 procent.

Voor Stijn Baert is het duidelijk: “Fundamenteel gaat de verschuiving over een herverdeling van wie niet werkt en ook btw betaalt, naar wie werkt en gecompenseerd wordt via een hoger nettoloon. Dat is niet vanzelfsprekend voor sommige partijen. Tegelijk is dat de meest zuivere vorm van hun beloftes van 2019: werken meer laten lonen.”

Toch nog heilige huisjes?

Als de fiscale hervorming er vooralsnog doorkomt, dan heeft de Vivaldi-regering in extremis toch iets gedaan om de werkende Belg te belonen en werken aantrekkelijker te maken. Kortom, dan ontdekt de regering-De Croo de werkende Belg.

Opvallend is dat enkele heilige huisjes gespaard worden. De bedrijfswagens blijven buiten schot, hetzelfde voor de reële huurinkomsten en de maaltijdcheques. Is dat om de voorstellen een kans op slagen te geven? Van Peteghem zegt dat die onderwerpen té technisch zijn, en niet voor het einde van de legislatuur kunnen worden afgehandeld.

Treedt deze minder zware versie van een fiscale hervorming in werking op 1 januari 2024, zoals Van Peteghem hoopt? Dat is niet zeker met het bonte ideologische gezelschap dat Vivaldi is. En we zijn een goed jaar voor de verkiezingen.

Voor de liberalen zou het veel pijn doen als er extra vermogenstaksen komen. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez wil enkel ja zeggen als er nog een substantiële hervorming van de arbeidsmarkt en de pensioenen volgt.

En hoe logisch de verschuiving richting belastingen op consumptie ook is – de OESO en het IMF pleiten daar al jaren voor – voor de socialisten blijft dat zeer moeilijk.

Zelfs als bijvoorbeeld de shift weg van arbeid en richting consumptie er toch komt, dan begint een ander debat. Door een hogere btw wordt een aantal producten duurder. Dat doet de inflatie stijgen, en dus de index van de consumptieprijzen. Via de automatische loonindexering stijgen de uitkeringen en de lonen daardoor sneller.

Voka-hoofdeconoom Bart Van Craeynest waarschuwt daarvoor: “De btw-verhoging moet worden gekoppeld aan een indexcorrectie, anders wordt de factuur nog eens doorgeschoven naar de bedrijven, terwijl de concurrentiepositie al zwaar aangetast is.”

De btw-verhoging uit de index houden is de ultieme ketterij voor alle Vivaldi-partijen, de liberalen uitgezonderd.