Het is de eerste keer dat de Europese Commissie een begroting afwijst. Italië heeft nu drie weken om een nieuwe begroting in te dienen.
De Europese Commissie wijst de Italiaanse begroting voor 2019 af. Dat hebben vicevoorzitter Valdis Dombrovskis en commissaris voor Economie en Financiën Pierre Moscovici bekendgemaakt. Het is de eerste keer dat de Commissie, die de ontwerpbegrotingen van de lidstaten toetst aan de Europese begrotingsregels, een budget afwijst. Rome heeft nu maximaal drie weken de tijd om een nieuwe begroting in te dienen.
Het was naar eigen zeggen met veel spijt dat Dombrovskis en Moscovici in Straatsburg moesten aankondigen dat de Italiaanse ontwerpbegroting niet voldoet. ‘Maar dit is geen grensgeval’, zei Moscovici. ‘Het is niet zo dat de bal de lijn raakt. Neen, de bal is ver buiten.’
Ook al had de vorige Italiaanse regering zich ertoe geëngageerd het begrotingstekort in 2019 te beperken tot 0,8 procent van het bbp, besliste de nieuwe regering, die samengesteld is uit de uiterst rechtse Lega en de populistische Vijfsterrenbeweging, om het tekort te laten oplopen tot 2,4 procent. Dat maakt de Italiaanse overheidsschuld nog eens 0,8 procentpunt groter, terwijl er afgesproken was dat de schuld met 0,6 punten verbeterd zou worden. Dat is ‘zonder voorgaande’ in de geschiedenis van de Europese begrotingsregels, oordeelt de Commissie. Bovendien piekte de Italiaanse schuldgraad eind 2017 al op 131,7 procent, waarmee ze een van de hoogste ter wereld is. Omgerekend draagt elke Italiaan een schuldenlast van 37.000 euro met zich mee.
De balorigheid van de Italiaanse regering liet de Commissie geen keuze. Rome ‘probeert de schuld weg te werken met nog meer schuld’, schetste Dombrovskis de kern van het probleem. ‘Maar op een bepaald moment weegt de schuld te zwaar en heb je helemaal geen vrijheid meer.’
Volgens Moscovici is een onhoudbare schuldgraad ‘de vijand van de economie en van het volk’. In een land met 6 miljoen armen en waar autobruggen instorten zijn een armoedeplan en investeringen in infrastructuur inderdaad broodnodig, maar met een ontspoorde schuldgraad schiet daar helemaal geen geld meer voor over, zegt de Fransman. De hoge schuld kan volgens de Commissie ook aanleiding geven om tegen Italië een buitensporigtekortprocedure te openen. Dat zou Italië onder streng Europees toezicht plaatsen.
Drie weken
De Commissie geeft Italië nu maximaal drie weken de tijd om een begroting in te dienen die beantwoordt aan de begrotingsregels en die de engagementen respecteert die Rome vorig jaar is aangegaan. Moscovici en Dombrovskis zeggen dat ze bereid blijven tot dialoog, en ze kijken daarvoor naar de Italiaanse minister van Financiën Giovanni Tria.
Premier Giuseppe Conte liet echter al verstaan dat zijn regering geen ‘plan B’ achter de hand houdt en niets fundamenteels wil wijzigen aan haar budget. Wel zouden er enkele uitgaven niet gedaan kunnen worden. Conte blijft zijn budget verdedigen met het argument dat de Italiaanse economie moet worden gestimuleerd. De beslissing van de Commissie lijkt haar op ramkoers te zetten met de Lega en de Vijfsterrenbeweging. Wellicht zal de hele begrotingssaga de in Italië nu al tanende populariteit van de Europese Unie ook geen deugd doen.
Ook De Italiaanse regering zelf geeft aan niet van plan te zijn de begroting aan te passen. Matteo Salvini, de Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken en de sterke man van de uiterst rechtse regeringspartij Lega, is niet onder de indruk van de Europese waarschuwing. ‘Er gaat niets veranderen. De speculatie kan meteen stoppen, er is geen weg terug’, zei hij na de beslissing van de Commissie. Volgens Salvini ‘valt ze het Italiaanse volk aan’.
