‘Er duiken te vaak budgettaire fata morgana’s op binnen de regering-De Croo’

Voor werkenden met een hoger inkomen betekenen de plannen van Vincent Van Peteghem een belastingverhoging, zegt Trends-redacteur Alain Mouton.

Het leek er begin deze week even op dat de begrotingsopmaak voor 2013 op een drafje zou kunnen worden afgehandeld. Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) kondigde aan een plan te hebben om de overwinsten van de energiesector af te romen. In twee jaar tijd zou dat 4,7 miljard euro opbrengen. Dat geld mag weliswaar alleen gebruikt worden om gezinnen en ondernemingen te helpen met hun hoge energiefactuur en dus niet om snel snel de overheidsfinanciën een opfrisbeurt te geven. Maar het zou de begrotingsbesprekingen wel aanzienlijk vergemakkelijken.

Maar al snel bleek dat het alweer om een staaltje van aankondigingspolitiek ging, het handelsmerk van Vivaldi en zeker van de groene coalitiepartners. Het kabinet van premier Alexander De Croo (Open Vld) en minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) zegden Van der Straeten de wacht aan. Over de overwinstbelasting is er nog geen akkoord. En het genoemde bedrag is hoogst twijfelachtig. Bovendien rijzen er juridische vragen. “Benieuwd naar de juridische uitwerking van dit voorstel. Het Grondwettelijk Hof voorziet best al wat tijd in de agenda”, twitterde expert milieurecht Kurt Deketelaere. Dus zelfs als die overwinstbelasting er komt, is de regering nog niet gerust. Het bedrag kan in de nationale rekeningen worden ingeschreven, maar tegen de begrotingscontrole is de maatregel mogelijk juridisch ongedaan gemaakt en mag de regering-De Croo opnieuw aan haar huiswerk beginnen.

Zulke budgettaire fata morgana’s duiken al te vaak op. Dat de afschaffing van de salariswagens 4 miljard euro zou opbrengen, was er ook zo eentje, maar dat ligt nu niet op tafel. Wel wil de PS de taks op effectenrekeningen verhogen. De Franstalige socialisten zien dat als een vrij makkelijke manier om de begroting wat te saneren. Tenslotte bracht die belasting in haar eerste jaar 379 miljoen euro op. Dat is 5 procent minder dan begroot, maar wel ruim de helft meer dan de versie van de regering-Michel. Maar bij het Grondwettelijk Hof lopen nog altijd procedures tegen de effectentaks. Bovendien is het al te simplistisch te denken dat bijvoorbeeld een verdubbeling van het tarief ook zal leiden tot een dubbele opbrengst. Het moedigt ontwijkingsgedrag aan. Zo dreigt een hogere effectentaks ook een luchtspiegeling te worden.

Hetzelfde geldt voor de plannen van minister van Financiën Vincent Van Peteghem om een deel van zijn fiscale hervormingen nog deze legislatuur door te voeren. De focus ligt op de versterking van de koopkracht door lagere lasten op arbeid. Kleine verschuivingen in de belastingschalen en een hoger belastingvrij minimum moeten dat mogelijk maken. Als compensatie zou er gewerkt worden aan de extralegale voordelen en alternatieve verloningsvormen (zoals ecocheques en groepsverzekeringen) die op hun ‘werkelijke waarde’ worden belast. De fiscaal voordelige behandeling wordt dan afgebouwd. In Trends van deze week leest u dat dit aan het einde van de rit voor werkenden met een hoger inkomen een… belastingverhoging betekent. Ook de fiscale hervormingsplannen die de koopkracht moeten versterken hebben dus veel weg van een fata morgana. Het risico bestaat bovendien dat de komende dagen sommige van Van Peteghems compenserende vermogensbelastingen uit de brede hervorming worden gehaald en eenzijdig opgelegd om de staatskas te spijzen. Zo is het afschaffing van het fiscale gunstregime op te tweede woning al de revue gepasseerd.

Ondertussen blijft het stil over besparingen. Als daar al voorstellen voor komen – onlangs nog over tijdskrediet en ouderschapsverlof – is in de regering al snel een njet te horen. Niemand spreekt nog over de terechte oproep van 22 Belgische economen dat er een einde moet komen aan de bijna ziekelijke Belgische uitgavendrift. Nochtans moet deze regering vooral aan de uitgaven werken om te vermijden dat de overheidsfinanciën nog meer uit balans raken.