Dirk Rochtus (KU Leuven): ‘Oostenrijkse Rechtsruck is ook economisch’

De Oostenrijkse economie doet het goed, en er is amper 5 procent werkloosheid. Toch kiest een kwart van de kiezers voor een rechts-radicale partij. Oostenrijkkenner professor Dirk Rochtus (KU Leuven/Campus Antwerpen) legt uit hoe dat komt.

De conservatieve ÖVP en de rechts-radicale FPÖ zijn de winnaars van de Oostenrijkse parlementsverkiezingen. Een gevolg van het anti-immigratiestandpunt van de gedoodverfde kanselier Sebastian Kurz, maar ook het liberale economische programma van de twee partijen spreekt aan, zegt Oostenrijkkenner professor Dirk Rochtus (KU Leuven/Campus Antwerpen).

De conservatieve ÖVP haalt 31 procent, de rechts-radicale FPÖ stijgt naar 26 procent en de sociaaldemocraten van de SPÖ blijven hangen rond 26 procent. Verbaast die uitslag u?

DIRK ROCHTUS: “Niet echt. Sebastian Kurz, topman van de ÖVP en de gedoodverfde kanselier heeft een sterk gepersonaliseerde campagne gevoerd. In het voorjaar maakte hij als minister van Buitenlandse Zaken een einde aan de coalitie met de sociaaldemocraten. De Oostenrijkers waren uitgekeken op die coalitie die sinds de Tweede Wereldoorlog 48 jaar aan de macht was en 20 van de 29 regeringen heeft geleverd. Ze wilden iets nieuws en Kurz had dat door. Kurz greep de macht in zijn partij en heeft alles rond zijn figuur geconcentreerd. Hij kwam op als Liste Kurz.”

Is hij populair door zijn anti-immigratiestandpunten?

ROCHTUS: “Ik zou hem scherprechts noemen. Als minister van Buitenlandse Zaken bepleitte Kurz tijdens de vluchtelingencrisis de sluiting van de Balkan-route en keek hij richting Centraal-Europa met landen als Polen en Hongarije. Ook verzette hij zich tegen het EU-lidmaatschap van Turkije.”

De Oostenrijkse economie doet het goed. Er is amper 5 procent werkloosheid. De beurs boomt: de aandelenkoersen stegen dit jaar met 27 procent. Toch kiest een kwart van de kiezers voor een rechts-radicale partij. Hoe is dat te verklaren?

ROCHTUS: “De eurozone doet het economisch goed en dat is ook in Oostenrijk te merken. Er is ook het effect van de sterke Duitse buur. 30 procent van de Oostenrijkse export gaat direct naar Duitsland. De nabijheid van Zwitserland heeft een positief effect. De vorige regering van ÖVP en SPÖ heeft ook de sociale lasten en andere belastingen verlaagd wat de concurrentiekracht van de bedrijven heeft aangezwengeld en de binnenlandse consumptie versterkt. Daarnaast pleitten ÖVP en FPÖ tijdens de campagne voor een afschaffing van de vennootschapsbelasting. Of tenminste: enkel de uitgekeerde winst zou nog worden belast. Dat maakte de beurzen euforisch. De Rechtsruck in Oostenrijk is ook economisch.”

Is de rechts-radicale FPÖ te vergelijken met partijen als het Front National van Marine Le Pen of de PVV van Geert Wilders?

ROCHTUS: “De FPÖ-topman Heinz-Christian Strache heeft een harde anti-immigratiecampagne gevoerd. Hij wil dat Oostenrijkers voorrang krijgen op de arbeidsmarkt. De FPÖ is daarnaast wel veel liberaler dan andere rechts-populistische partijen. Zowel belastingen als overheidsuitgaven moeten voort worden verlaagd. En Oostenrijk als Standort voor investeerders moet aantrekkelijker worden. Vandaar dat pleidooi voor een afbouw van de vennootschapsbelasting. De FPÖ wil de successierechten afschaffen. De economische programma’s van de ÖVP en FPÖ lopen gelijk.”

Gaan we richting een coalitie van de ÖVP en de FPÖ?

ROCHTUS. “Dat maakt de meeste kans, al is het niet het parlement maar de president, de groene Alexander Van der Bellen, die de kanselier benoemt. Maar Kurz maakt de meeste kans om kanselier te worden in zo’n coalitie. Overigens regeert de FPÖ al mee in de deelstaten Burgenland en Oberösterreich.”