‘De luchtspiegeling van een V-herstel is weg’

De coronacrisis wordt een taai beest, dat de economie voor lange tijd zal achtervolgen. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

Jerome Powell zette vorige week iedereen die rekende op een snel herstel met beide voeten op de grond. Terwijl beleggers de voorbije weken hun geld inzetten op een V-vormig herstel, en het Belgische parlement voor Sinterklaas speelde alsof het geld tegen de plinten klotst, waarschuwde de voorzitter van de Amerikaanse centrale bank dat de coronacrisis een taai beest wordt, dat de economie voor lange tijd zal achtervolgen. “Zware recessies kunnen blijvende schade toebrengen aan de productiecapaciteit van de economie”, zei Powell. Een terugkeer naar de welvaart van februari 2020 is dus niet voor meteen. Vergeet business as usual zolang geen vaccin beschikbaar is of zolang geen groepsimmuniteit opgebouwd is. Beide kunnen nog jaren op zich laten wachten. Intussen moet de economische activiteit aan banden, om de verspreiding van het virus in te perken. En komt het toch tot een nieuwe uitbraak, met een bijbehorende nieuwe lockdown, dan dreigt de schade nog veel groter te worden. Neen, de bel die het einde van de crisis aankondigt, zal niet meteen luiden. De luchtspiegeling van een V-herstel is ingeruild voor de realiteit van een swoosh-herstel, genoemd naar het logo van Nike en gekenmerkt door een tergend trage herneming van de activiteit.

Powell verbeterde de sfeer niet door uit te leggen hoe gemakkelijk een economie struikelt, als ze niet voluit mag gaan. Zo verliezen mensen in werkloosheid snel hun vaardigheden en netwerken die hen aan een baan helpen, wat een aanslag is op het menselijke kapitaal. In België zal een ongemakkelijk groot deel van de tijdelijk werklozen vervallen in echte werkloosheid. Tot 250.000 werknemers en zelfstandigen, schat de Nationale Bank. Voor velen dreigt de coronacrisis een versneld einde van hun carrière te betekenen. Naast het menselijke kapitaal, wordt ook het fysieke kapitaal aangetast. De economische krimp en de troebele vooruitzichten inspireren de bedrijven niet om fors te investeren, in extra capaciteit of in technologische innovatie. Wie kan het hen kwalijk nemen? De investeringen van vandaag zijn echter de groei van morgen. “Het resultaat kan een langdurige periode van zwakke groei en stagnerende inkomens zijn”, waarschuwt Powell.

De economie zal ook ernstig verzwakt worden door de golf van faillissementen die op komst is. “Vermijdbare faillissementen van bedrijven belemmeren het herstel en kunnen jarenlang op de economische groei wegen”, zegt Powell. Dat geldt ook voor de Vlaamse economie, waarvan kmo’s de ruggengraat vormen. De federale en de Vlaamse regering spaarden kosten noch moeite om zo veel mogelijk gezonde bedrijven te redden, maar wellicht is dat nog niet genoeg. De overlevingsstrijd van Brussels Airlines is de kanarie in de koolmijn. Heel veel bedrijven in nood klampen zich nog vast aan het toegekende uitstel van betalingen, overbruggingskredieten, hinderpremies of het moratorium op faillissementen, maar uitstel van executie is daarom helaas geen afstel. Johan Thijs, de CEO van KBC, pleit ervoor de federale waarborg uit te breiden tot leningen met een langere looptijd dan één jaar: “Er is een bazooka van 50 miljard euro in stelling gebracht. Het zou niet onlogisch zijn die ook aan te wenden voor bedrijfskredieten op drie of vier jaar. Medio maart gingen we uit van een korte crisis en een snel herstel. Intussen is iedereen tot het inzicht gekomen dat de impact van deze crisis veel ingrijpender is en dat het herstel trager zal verlopen dan we initieel dachten.”

Om de schade aan het economische weefsel zo veel mogelijk te beperken, pleit Powell voor een nog grotere fiscale bazooka. “Bijkomende budgettaire steun kan duur zijn, maar is de investering waard, om langetermijnschade aan de economie te beperken en het herstel te bespoedigen”, zegt Powell. De centrale banken rollen intussen de rode loper uit voor dat beleid. De keuze tussen een hoge factuur van oplopende tekorten en schulden, en een nog hogere factuur van een uitblijvend herstel, is in principe snel gemaakt, maar goedkoop komen we er nooit vanaf.