‘De handen wassen is vandaag een van de beste stimulusmaatregelen voor de economie’

Er zijn enkele voor de hand liggende maatregelen om de verspreiding van het virus minstens gevoelig te vertragen, zonder de economie te ontwrichten. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

Het coronavirus is een te gevaarlijk beestje om ongemoeid te laten. Covid-19 is besmettelijker en tot tien keer dodelijker dan het griepvirus, waardoor de dodentol in de miljoenen kan oplopen bij een pandemie. De overheden moeten daarom soms draconische maatregelen nemen, ook al is de economische nevenschade groot. Even leek het virus enkel in China huis te houden, maar grote uitbraken in Zuid-Korea en Italië veranderden de regels van het spel. Virologen vrezen dat de opmars van het virus enkel nog vertraagd, of in het beste geval ingedamd kan worden. Zo’n beleid zal tijdelijk een vrij hoge economische tol eisen. Het herstel dat na het luwen van de handelsoorlog langzaam wortel schoot, mag voor minstens enkele maanden in de koelkast. Het verhoopte V-herstel, zoals na de uitbraak van SARS in 2002, ligt in de prullenmand. Beleggers pasten zich vorige week bruusk aan de nieuwe realiteit aan. De hoop op winstherstel maakte plaats voor een langere periode van winstwaarschuwingen, groeiaanpassingen en andere ellende. Voor beleggingsadvies moet je dezer dagen bij virologen zijn.

Vooral de onzekerheid hakt er diep in. Als beleggers het einde van de miserie niet zien, gaan ze vlotjes uit van de slechtst denkbare scenario’s. Als een pandemie ons lot wordt, dan kan de wereldeconomie stilvallen of zelfs krimpen. Zo ver zijn we nog niet. Vertrekkende van de veronderstelling dat de wereld nu alert reageert op het besmettingsgevaar, is het scenario van een ‘ingedijkte uitbraak’ het meest waarschijnlijke. De OESO verwacht in dat scenario dat de groei van de wereldeconomie met 0,5 procentpunt wordt afgeroomd, van 2,9 naar 2,4 procent. Dat komt overeen met een prijskaartje van ongeveer 450 miljard dollar. Dat is zowat het jaarlijkse bbp van België. Als het virus zich toch op grotere schaal zou verspreiden in Azië, Europa en de VS, dan dreigt de groei 1,5 procentpunt in te leveren. Dan spreek je over een mondiale recessie. De obligatiemarkten houden al enkele weken rekening met een verlengde periode van tragere groei.

Er zijn enkele voor de hand liggende maatregelen om de verspreiding van het virus minstens gevoelig te vertragen, zonder de economie te ontwrichten. Hoe belachelijk het ook klinkt, de handen regelmatig wassen is vandaag een van de beste stimulusmaatregelen voor de economie. De bevolking correct informeren helpt ook een heel eind om de boel draaiende te houden. Gezonde mensen lopen een zeer beperkt risico, maar voor oudere en verzwakte mensen is er meer dan verhoogde waakzaamheid nodig. Hoopgevend is dat in China het virus onder controle lijkt, ook al vroeg dat draconische maatregelen. Het regime verzweeg het virus te lang, en die grove nalatigheid kwam de Chinese economie duur te staan. China toonde hoe het niet moest. Transparant en kort op de bal spelen, zoals het Westen doet, lijkt de beste strategie. De prijs van een pandemie is veel hoger dan de prijs van indijken.

Een expansiever monetair en fiscaal beleid kan in deze omstandigheden de economische malaise niet genezen. Een renteverlaging zal bange consumenten niet naar de winkels lokken. Extra overheidsbestedingen kunnen de fabrieken niet vullen met gezonde werknemers. Wel kan een doortastend beleid de economische symptomen verzachten. Als de grote centrale banken met een gecoördineerde renteverlaging het vertrouwen kunnen ondersteunen, is dat mooi meegenomen. Het is misschien maar een placebo-effect, maar het is wel een effect. De uitdaging is groot. Het coronavirus trakteert de economie op een dubbele schok. Er is de aanbodschok van de productie die stilvalt en er is de vraagschok van consumenten die minder uitgeven. De economie vindt in die omstandigheden een nieuw evenwicht bij een gevoelig lagere bedrijvigheid. In principe is die toestand tijdelijk, maar bij een grootschalige uitbraak van het virus kan tijdelijk veranderen in langdurig, en daardoor ook in gedeeltelijk permanent. Het minst erge scenario – een beperkte verspreiding en dus beperkte schade – blijft vooralsnog het meest waarschijnlijke. Maar de lente, normaal gezien een bondgenoot om de opmars van een virus te vertragen, komt dit jaar geen dag te vroeg.