De balans: premier De Croo behoudt de coronaregie, voorlopig

‘We moeten niet constant van strategie veranderen’, verklaarde eerste minister Alexander De Croo (Open Vld) deze week als antwoord op de virologen die een lockdown bepleiten. De regering haalde de bovenhand: geen lockdown maar strengere maatregelen in sport en cultuur. Maar wat zal gebeuren als de coronacijfers blijven verslechteren? Valt het economisch leven dan toch stil? Nu al gaan in de bedrijfswereld alarmsirenes af.

“Als de virologen niet langer het beleid willen adviseren, maar via gecoördineerde acties een blinde lockdown willen afdwingen, kunnen ze beter een politieke partij oprichten”, tweette communicatiespecialist Noël Slangen donderdag. Hij ergerde zich duidelijk aan de experts Marc Van Ranst en Emmanuel André die de druk opvoeren. Hun boodschap: de coronacijfers gaan opnieuw door het dak, de tweede golf is niet onder controle en dus is een nieuwe totale lockdown de enige oplossing.

Een déjà vu. Tijdens de eerste coronagolf lieten virologen nog voor een Nationale Veiligheidsraad weten welke maatregelen moesten worden genomen. En na de persconferentie haastten Van Ranst en co. zich naar de studio om de regering goede en slechte punten te geven. Dat wil premier Alexander De Croo (Open Vld) vermijden. Tijdens het wekelijkse vragenuurtje in de Kamer maakte hij duidelijk dat de politiek de leiding neemt en dat hij niet van plan is de regie te lossen. Zijn boodschap: “We moeten niet constant van strategie veranderen.” En ook: “Laten we vertrouwen hebben dat de maatregelen die we namen de juiste zijn.”

Vorige week werd een verstrenging aangekondigd met de avondklok en de sluiting van de horeca voor één maand. Vandaag volgden opnieuw strengere maatregelen in de sport en cultuursector. Die maatregelen volgen amper zeven dagen na de aankondiging van de vorige. Dat dreigt de verwarring bij de bevolking te vergroten. Premie De Croo probeert dat te counteren door op de laatste persconferentie van het Overlegcomité te benadrukken dat de maatregelen vier duidelijke doelen dienen: “Artsen en ziekenhuizen moeten hun werk kunnen doen, kinderen moeten naar school blijven gaan, bedrijven blijven open en het mentale welzijn van de bevolking moet worden bewaard.”

Alle ogen op Luik als ‘nieuw Lombardije’

De vraag is natuurlijk wat zal gebeuren als de coronacijfers nog dagen de slechte richting uit blijven gaan. In een aantal Brusselse en Waalse ziekenhuizen zitten de corona-afdelingen aan hun limiet. Ondertussen hebben internationale filmploegen zich al naar Luik gehaast om reportages te maken in de overbelaste ziekenhuizen en wordt de vergelijking gemaakt met de dramatische situatie tijdens de lente in Lombardije.

De meeste prognoses voorspellen dat de piek in de ziekenhuisopnames pas voor de eerste helft van november is. Kan het gezondheidssysteem dat aan? Zullen nieuwe verstrengingen met een echte lockdown op dat moment niet onvermijdelijk zijn? Als het zover komt, zal dat het imago van de federale regering een flinke deuk geven.

De ondernemers houden hun hart vast

Ondertussen houdt de bedrijfswereld het hart vast. Een tweede lockdown met een sluiting van enkele niet-essentiële sectoren garandeert een sociaaleconomisch bloedbad en een economische krimp van 15 procent zoals in het tweede kwartaal van dit jaar.

Zelfs zonder een nieuwe lockdown gaan de alarmsirenes in de bedrijfswereld af. Dat blijkt uit een enquête van de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka bij de ondernemingen. Nu al lijkt het onvermijdelijk dat de omzet in 2021 gemiddeld 10 procent onder het normale omzetniveau blijft. De 90 procenteconomie verankert zich. De investeringsplannen van de bedrijven liggen meer dan 20 procent onder het normale niveau en Voka ziet geen herstel in 2021. Exportbedrijven verwachten pas in 2022 of later een herstel. De tewerkstelling zakt tegen eind dit jaar met 3,4 procent, waardoor nog eens 30.000 Belgen hun job zouden verliezen, boven op de 60.000 banen die al verloren gingen door de crisis.

Voka-topman Hans Maertens vreest dat de schade bij een nieuwe lockdown nog groter wordt: “Vier op de tien bedrijven kan die tweede lockdown enkel overleven met de noodzakelijke steunmaatregelen die ook in het voorjaar werden gebruikt. 5 procent overleeft een tweede algemene lockdown niet.”

Voka deed een oproep om een aantal steunmaatregelen te verlengen tot en met 30 juni 2021. “Het staat vast dat de crisis volgend jaar zal voortduren. Bedrijven moeten weten waar ze aan toe zijn en waarop ze kunnen rekenen. Zeker nu ook de Europese Commissie groen licht heeft gegeven voor de verlenging van steunmaatregelen, is er voor ons land snel duidelijkheid nodig. Wij zijn vragende partij voor een verlenging van de tijdelijke werkloosheid wegens corona, de verlenging van het bankenplan, en het uitstel van betalingen van bijdragen en belastingen tot juli 2021”, zegt Hans Maertens. Dat zal natuurlijk een zware impact op de overheidsfinanciën hebben. Maar net als in het voorjaar is de toestand van de Belgische begroting geen prioriteit meer. In het regeerakkoord staat dat de federale regering de intentie heeft het begrotingstraject volgend jaar met slechts 0,2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) te verbeteren. De Europese Commissie ziet daar geen probleem in.