De Arabische jongeren vrezen voor hun toekomst

Zullen er genoeg banen zijn voor de groeiende jongerenpopulaties in de Arabische landen?

De sterke man van Egypte, Abdel-Fattah al-Sisi, zei in 2021 dat Egyptenaren minder dan één kind per gezin zouden moeten hebben. Hij maakt zich al lange tijd zorgen over de bevolkingsgroei, en dat onderwerp zal vanaf 2025 almaar urgenter worden. In Egypte piekte het aandeel van de bevolking tussen 15 en 24 jaar in 2010 net boven 20 procent, waarna dat percentage daalde tot 17 procent in 2020. Maar het cijfer begint weer te stijgen en zal volgens de Verenigde Naties halverwege de jaren 2030 boven 20 procent uitklimmen.

De Egyptische economie heeft het moeilijk en Sisi vreest dat voor al die jonge mensen niet genoeg banen zullen zijn. Het is niet het enige land in de regio dat in die benarde situatie zit: Jordanië en Algerije hebben ook te maken met een groeiende jonge bevolking.

Als we naar hun arbeidsmarkt kijken, zien we dat sommige landen zich de afgelopen jaren in een relatief gevoel van veiligheid hebben gekoesterd. De werkloosheid in Egypte is de afgelopen tien jaar gestaag gedaald tot 6,5 procent, na de piek van 14,4 procent in 2013. Maar dat kwam voor een groot deel doordat minder mensen gingen werken, want de arbeidsparticipatie is ook gedaald. Volgens de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) is de jeugdwerkloosheid in het Midden-Oosten en Noord-Afrika met 24,4 procent bijna twee keer zo hoog als het wereldwijde gemiddelde. In de komende vijf jaar zal het aanbod van arbeidskrachten de vraag ruimschoots overtreffen. Bovendien zijn veel nieuwe werkzoekenden hoogopgeleid: de banen die zij willen, bestaan misschien niet op markten die gedomineerd worden door diensten, toerisme en productie. Dat kan leiden tot groeiende onrust en een toenemende emigratie.

Banen scheppen

Maar er zijn mogelijke oplossingen. Regeringen zouden meer geld kunnen pompen in sectoren die potentieel banen kunnen scheppen. Een gezamenlijk project van de ILO en de Europese Unie identificeerde de landbouw- en de textielsector als veelbelovende mogelijkheden in Egypte en Tunesië. Ook in groene energie zijn de vooruitzichten rooskleurig. De Wereldbank schat dat als Egypte zijn doelstellingen voor groene energie haalt, het land 67.000 extra banen per jaar kan creëren tot 2050.
Verschillende regeringen passen hun werkgelegenheidsbeleid aan. Algerije, Tunesië en Marokko boeken vooruitgang, maar er is meer te doen. De sociale zekerheid ontbreekt in het grootste deel van de regio – een belangrijke reden waarom veel werknemers ervoor kiezen buiten het reguliere arbeidscircuit te werken.

En elke vooruitgang kan teniet worden gedaan door crisis en ontheemding. Jordaniërs vrezen dat een toestroom van Palestijnen hun sputterende economie kan ontwrichten. De verplaatsing van Libanezen naar Syrië kan schadelijk zijn voor beide economieën. De laatste keer dat er een jongerengolf was, gingen de jongeren in de regio de straat op en ontketenden ze de Arabische lente. Nu hebben de autoriteiten al te maken met de gevolgen van een zich uitbreidende regionale oorlog. Een groeiend aantal boze, rechteloze jongeren zou de situatie nog veel erger maken.