China wil zijn greep op de slaapkamer niet lossen

Het is merkwaardig hoe een land dat snel klimt op de ontwikkelingsladder, zich zo vastklampt aan een anachronisme. Dat zegt Trends-redacteur Jozef Vangelder.

China laat eindelijk zijn eenkindpolitiek los. Het is ironisch hoe het land 36 jaar geleden zijn overbevolking dacht te kunnen bestrijden, maar vandaag opgescheept zit met het tegenovergestelde resultaat. China stevent af op een kolossale vergrijzing, en de bevolking op actieve leeftijd daalt. Het aantal 16- tot 59-jarigen haalde zijn top in 2011, en krimpt sindsdien, ook in relatieve termen.

De demografische achteruitgang zal wegen op de groei, en dat komt op een slecht moment. China probeert af te geraken van zijn afhankelijkheid van investeringen en export, en heroriënteert zijn economie naar consumptie en diensten. Die transitie zal onvermijdelijk gepaard gaan met een lager groeiritme. Dat erkennen ook de Chinese leiders . Ze mikken op een jaarlijkse groei van 6,5 procent tegen 2020. Weg zijn de dubbelcijferige groeivoeten van de voorbije decennia.

Een jongere bevolking is goed voor de groei, maar toch wil China zijn greep op de slaapkamer niet lossen. Geboortebeperking blijft de norm. Voortaan mogen koppels maximaal twee kinderen hebben. Vergeleken met eerdere versoepelingen lijkt het een grote toegeving. Bij de start van de eenkindpolitiek in 1979 mochten alleen koppels op het platteland twee kinderen hebben, als tenminste hun eerste kind een meisje was. Later vierde Peking de teugels ietwat. Twee kinderen kon, op voorwaarde dat beide ouders zelf enig kind waren. In november 2013 volgde een nieuwe versoepeling. Als een van beide ouders enig kind was, mochten ze twee kinderen hebben.

Maar het mocht niet baten. Dankzij de versoepeling van november 2013 kregen 11 miljoen Chinese koppels recht op een tweede kind. Amper 1,5 miljoen daarvan dienden effectief een aanvraag in. Als we die verhouding toepassen op de hoeveelheid koppels die vandaag recht krijgen op een tweede kind – ongeveer 100 miljoen – dan blijft het een druppel op een hete plaat. China telt ongeveer 1,4 miljard zielen.

Het is merkwaardig hoe een land dat snel klimt op de ontwikkelingsladder, zich zo vastklampt aan een anachronisme. Mensen zijn geen machines om te programmeren. Het economische en creatieve potentieel van China zal pas zijn volle kracht bereiken, als het land zijn burgers durft los te laten als mens, en niet alleen als consument. Mensen kunnen voor zichzelf zorgen, als ze daartoe voldoende kansen krijgen. Maar dat hoort de Chinese partijleiding niet graag.