België in top drie Europese fiscale druk

De Belgische belastingdruk bedroeg vorig jaar 58,7 procent, zo leert de jaarlijkse studie van consultant PwC. In Europa ligt de fiscale druk enkel in Frankrijk en Italië hoger. De ‘time to comply’ of het aantal uren dat een Belgisch bedrijf nodig heeft om aan alle fiscale vereisten te voldoen ligt wel een stuk lager dan het Europese gemiddelde.

PwC brengt jaarlijks een studie uit die de fiscale druk van 190 economieën analyseert. Uit de Paying Taxes survey 2017 blijkt dat de fiscale druk wereldwijd al een aantal jaar daalt. Waar de fiscale druk voor bedrijven (lasten op arbeid, winstbelastingen, vermogenswinsttaksen) tien jaar geleden gemiddeld 51,8 procent bedroeg, is dat nu nog 41,7 procent. Ook op Europees niveau (EU-landen plus landen van de Europese Vrijhandelsassociatie waaronder Noorwegen en Zwitserland) er een daling. De fiscale druk verminderde van 44,8 naar 41,6 procent.

Het Belgische verhaal is verschillend. Hier bedroeg de fiscale druk vorig jaar 58,7 procent. Dat is niet alleen het derde hoogste Europese cijfer (na Frankrijk en Italië), de fiscale druk blijft al jaren relatief gelijk. In 2006 bedroeg de totale belastingdruk voor bedrijven hier 57,9 procent. Dat cijfer is in tien jaar _ op 2007 (55,9%) en 2008 (55,2%) na _ niet onder 57 procent gezakt. “België blijft zo’n 18 procent boven het Europees gemiddelde. Dat is wellicht niet verrassend, maar toch verontrustend hoog”, zegt Patrick Boone, Managing Partner Tax & Legal Services bij PwC. “Kijk naar de vennootschapsbelasting. Met het tarief van bijna 34 procent staat België op de 15de plaats in de wereld. Een aantrekkelijk tarief is nochtans belangrijk om investeringen aan te trekken.”

“Als bedrijven investeringen overwegen, dan kijken ze naar het nominale tarief”, vult Axel Smits, de CEO van PwC België, aan. “Het was goed dat de discussie over de verlaging van de vennootschapsbelasting vorige zomer is opgestart. Klanten waren daar positief over. Maar blijkbaar komt er dit jaar geen doorbraak meer in dat dossier. Dat helpt niet. Er rijzen ook veel vragen. Hoe zal een nieuwe vennootschapsbelasting eruitzien? Hoe zal het bestaande stelsel worden aangepast? Die onzekerheid over de hervorming van de vennootschapsbelasting werkt verlammend voor buitenlandse investeerders.”

Complex en niet stabiel

Smits benadrukt dat andere landen niet stilzitten en de fiscale druk voor de bedrijven via de vennootschapsbelasting willen verlagen. In Groot-Brittannië en Nederland wordt openlijk gesproken over een tarief van 15 procent. “Er is trouwens niet alleen het tarief. Staten als Ierland of Nederland kan je enigszins met België vergelijken. Maar zij hebben een eenvoudige en stabiele fiscaliteit. In België is het belastingsysteem complex en niet stabiel. Ja, de notionele-intrestaftrek heeft zijn voordelen en wordt in andere landen gekopieerd. Maar het systeem is de voorbije jaren wel al verschillende keren aangepast. Buitenlandse bedrijven begrijpen dat niet.”

Smits wijst er voorts op dat het Belgische fiscale stelsel gekenmerkt is door hogere tarieven die resulteren in een beperkte belastingbasis. Met die beperkte basis wordt niet alleen bedoeld dat sommige inkomsten door uitzonderingsregimes niet aan een of andere belasting onderworpen zijn. Maar ook dat het aantal investeringen in en door bedrijven hier relatief laag ligt, wat een negatief effect heeft op de belastinginkomsten. Smits: “Je hebt je hoge tarief dus nodig om voldoende inkomsten te hebben. Er zou beter gewerkt worden aan een stelsel met een lager tarief om een hoger volume te belasten. Maar die filosofie lijkt hier nog niet doorgedrongen te zijn. Een lagere vennootschapsbelasting is voor mij slechts één bouwsteen van wat een ruimere investeringsvisie zou moeten zijn, een visie die rekening houdt met de digitalisering van onze economie en de nood naar een aangepaste infrastructuur, mobiliteit enzovoort. Dat is nodig om te zorgen dat we relevant blijven. Probeer van België een hub te maken. Als multinationals denken aan een continentale Europese stad om zich te vestigen, dan hoor ik hen Berlijn, Amsterdam of Parijs vernoemen. Hetzelfde geldt eigenlijk voor jonge Belgische bedrijven die moeten kiezen van waaruit ze willen groeien. Creëer voor hen een aantrekkelijk kader in Brussel en je zult automatisch meer belastingplichtigen en dus meer inkomsten hebben. Dat laat dan lagere tarieven toe.”

“Overigens heb ik ook vragen bij een aantal recente of geplande fiscale hervormingen”, gaat Smits verder. “Men verlaagt de tarieven in een bepaalde tak van de belastingen om ze elders te verhogen. Zoals het voorstel om de vennootschapsbelasting te compenseren door een meerwaardebelasting. Dat noem ik geen investeringsbeleid.”

Betere interactie tussen belastingadministratie en bedrijven

De studie Paying Taxes berekent behalve de totale fiscale druk ook de zogenaamde time to comply (de administratieve last, het aantal uren dat een bedrijf nodig heeft om aan alle fiscale verplichtingen te voldoen) en het aantal effectieve betalingen (worden de betalingen bijvoorbeeld per kwartaal of per jaar doorgevoerd). Net als de fiscale druk daalt ook de time to comply wereldwijd en op Europees niveau. Zo daalde die in Europa van 237 in 2006 tot 174 uur in 2015. Het is een internationale trend dat fiscale administraties aan een efficiëntie-oefening bezig zijn, zeker op het gebied van e-filing. De administraties verwachten meer zelfregulering van de belastingplichtigen. In België besteedt een bedrijf gemiddeld 161 uur aan compliance. Daarmee zit ons land onder het Europees gemiddelde. Dat is op zich een goede zaak, maar Patrick Boone van PwC waarschuwt toch: “De uren die Belgische bedrijven besteden aan die compliance is de voorbije jaren relatief stabiel gebleven. België heeft zijn fiscale apparaat tamelijk vroeg goed gestructureerd. We hebben ook een zeer goede rulingpraktijk. Maar de voorsprong die België had op andere landen is wel aan het verdwijnen. Een aantal dingen moeten beter. Zoals streven naar interactie tussen de administratie en de belastingplichtigen op bijna dagelijkse basis.”

Een ander typisch Belgisch probleem is dat hier geen fiscale consolidatie bestaat. “Een multinational die hier vijf vennootschappen heeft, zal vijf verschillende fiscale aangiftes indienen en kan vijf keer gecontroleerd worden. Dat is een bijkomende last”, zegt Smits.

Wat het aantal betalingen door belastingplichtige bedrijven betreft, zit België met 11 op het Europees gemiddelde, zo leert de Paying Taxes-studie. “Maar in de meeste omringende landen is het lager en blijft het maar dalen. Misschien moeten we onze inningssystemen eens bekijken”, meent Boone.