Ambitie kost de VRT geen geld

‘De VRT moet besparen, weer eens. Maar kwaliteit hoeft niet duur te zijn’, schrijft Jozef Vangelder.

Enkele jaren geleden bleek uit een studie van de consultant Deloitte dat iedere pond in de Britse openbare omroep BBC dubbel zoveel opbracht voor de Britse economie. Het is dus oppassen geblazen als je kapt in een openbare omroep.

Er zijn tijden geweest waarin de huidige marktaandelen van de VRT ondenkbaar leken. Je kan daarin het bewijs zien van goed gebruik van belastinggeld. Het geklaag over de VRT als een afstandelijke en ouderwetse omroep is verstomd.

Maar marktaandeel mag niet het hoogste doel zijn van een openbare omroep. De zoektocht naar nieuwe besparingen bij de VRT dreigt voorbij te gaan aan de vraag naar de fundamentele doelstellingen. De WK-matchen van de Rode Duivels hebben de VRT veel kijkers opgeleverd. Maar hebben ze de Vlamingen ook iets bijgebracht, iets wat de commerciële omroepen niet hadden gekund?

Het klassieke argument is dat entertainment als glijmiddel dient voor serieuze programma’s. Goede informatie en hoogstaande cultuur versterken de democratie. Maar hoeveel moet dat precies kosten, een sterke democratie? Is een aflevering van Thuis voldoende, of moeten we ook de Rode Duivels hebben? Volstaan een diepgaand interview in Terzake en een onthullende reportage in Panorama om de democratie te versterken? Of hoeven we ook Reyers Laat en Villa Politica?

Voor commerciële omroepen is het simpel: de adverteerder zegt hen op hoeveel geld ze kunnen rekenen. Bij een economische meltdown moet er minstens één bron overblijven waar de burger terecht kan voor objectieve en duidelijke informatie. Buiten die noodwendigheid zal er altijd ruimte voor discussie zijn. We weten hoeveel kinderen er zijn, dus kennen we in principe de behoefte aan leerkrachten en schoolgebouwen. Als autobussen leeg blijven, dan weet De Lijn welke verbindingen ze beter afschaft. Maar als de VRT de gemeenschapszin moet bevorderen, dan vallen de noden niet in cijfers uit de drukken.

Die flou artistique maakt de VRT kwetsbaar. De omroep is uitgegroeid tot een succes, maar het mag niet meer zijn, zo lijkt. Het neemt de verantwoordelijkheid van de VRT niet weg. De personeelsafvloeiing bij de omroep verdwijnt in het niets vergeleken bij de afdankingen bij Ford Genk, Opel Antwerpen en de vele andere naamloze slachtoffers van de crisis. De fiere omroep zal zijn ambities moeten bijstellen. Of beter gezegd: scherper stellen. Goede informatie kan ook met minder. Het zal van de VRT heus geen nichezender maken.