Inflatie, de Belgische ziekte

De hoge inflatie en de automatische indexering ondermijnen de Belgische concurrentiepositie. Oplossingen kunnen worden aangereikt door de indexstudie van de Nationale Bank, maar premier Elio Di Rupo is niet happig op de publicatie ervan.

Het Planbureau heeft berekend dat de inflatie in België in januari 3,6 procent bedroeg, een lichte stijging ten opzichte van december 2011. Op basis van de maandvooruitzichten zou de gemiddelde jaarinflatie in 2012 een dalende trend vertonen en op 2,7 procent uitkomen.

In de eurozone liep de inflatie in 2011 op tot 3 procent, wellicht daalt die tot 2 procent in 2012. De Belgische inflatiecijfers liggen steevast hoger dan in de buurlanden. Sinds 2005 is er sprake van een gecumuleerd inflatieverschil tussen België en de buurlanden van 4,4 procentpunt. Belangrijke oorzaken van de hoge inflatie zijn de energieprijzen die hier sneller stijgen, net als de voedingprijzen. In België tekent zich een systematisch patroon af waarbij bewegingen in energie- en voedselprijzen inflatiebesmetting veroorzaken. Ze hebben een belangrijke impact op de gezondheidsindex, de korf van producten waarvan de prijs niet alleen bepalend is voor de evolutie van de lonen, maar ook van andere diensten. Het prijsverloop van levensmiddelen en energieproducten wordt er zo goed als integraal in weerspiegeld.

Alcohol wordt eruit gelaten, net als benzine en diesel. Maar stookolie, gas en elektriciteit maken wel deel uit van die index. Na verloop van tijd heeft een versnelling van de gezondheidsindex een effect op de onderliggende inflatietendens, het prijsverloop van niet-energetische goederen en de diensten. Huurprijzen, prijzen van de post of de NMBS worden gekoppeld aan de gezondheidsindex.

Via het automatisch loonindexeringsmechanisme werkt de stijging van de gezondheidsindex met enige vertraging door in de lonen. Dat is een zichzelf voedend systeem. Hogere inflatie leidt tot hogere prijzen wat op zijn beurt door de automatische index de loonkosten de hoogte in jaagt. Op zijn beurt is een bedrijf verplicht om zijn prijzen te verhogen, want via een nieuwe automatische indexaanpassing de lonen de hoogte injaagt. Dat verzwakt de Belgische concurrentiepositie.

Voor wanneer de indexstudie?
Werkgevers zijn vragende partij om die loon-prijsspiraal te doorbreken door een bijsturing van het automatische indexsysteem. Maar dat is voor de regering-Di Rupo voorlopig een taboe.

Bij de werkgevers is de ergernis groot dat de Nationale Bank maar blijft talmen met het uitbrengen van haar studie over de effecten van de automatische indexering. Premier Elio Di Rupo zou de krachtlijnen ervan voorstellen op het kernkabinet van vandaag. Als is dat naar verluidt niet met groot enthousiasme. De studie, die volgens NBB-gouverneur Luc Coene nochtans nog niet af is, zou de vinger op de wonde leggen. Het automatische indexmechanisme is een groot probleem voor het concurrentievermogen van onze ondernemingen en moet aangepast worden.

Alain Mouton