In de teletijdmachine

Brugge, die Scone. Brugge als open museum. Bekende superlatieven. Maar de nominatie tot Europese Cultuurstad heeft de schone slaapster weer wakker gekust. De West-Vlaamse stad kruipt in de teletijdmachine en maakt de sprong naar de 21ste eeuw. En dat dankzij een schitterende concertzaal op het Zand, een modern bioscoopcomplex en een prestigieus wooncomplex in de binnenstad.

Euro 2000 gaat momenteel in Brugge zijn gang en de stad maakt zich op voor “Brugge 2002 Europese Cultuurstad”. De reienstad wil zich aan de cultuurbezoekers van haar mooiste kant tonen. Een aantal belangrijke monumenten (Onze-Lieve-Vrouwekerk, de stadsschouwburg, Brugse Vrije) worden nog snel gerenoveerd, in het feestjaar moet Brugge immers een steigervrije stad zijn.

Aan de nieuwe renovatiegolf in het Brugse centrum hangt een prijskaartje van bijna 1 miljard frank. Een hele som maar Brugge heeft dan ook een reputatie te verdedigen als monumentenstad. De Bruggelingen beperken zich in de aanloop naar 2002 evenwel niet tot het renoveren van de oude pracht, ze bouwen ook aan nieuwe opvallende projecten. Uithangbord van Brugge 2002 wordt de nieuwe concertzaal die een plaats krijgt op het Zand, het grote plein aan de rand van de binnenstad (zie kader: Sfinx aan de stadsrand).

In die binnenstad komt er, na jaren van relatieve bouwstilte, ook nog een grootschalig bouwproject. Vlakbij het Astridpark en op een boogscheut van de Grote Markt bouwt promotor IBC Vastgoed op een site van 9000 m² het wooncomplex “‘t Pandreitje”. Rond autovrije binnenstraten en pleintjes komen in totaal 75 woningen: 51 eengezinswoningen en 24 woningappartementen. Het project blijkt aan te slaan: twee jaar voor de oplevering en een half jaar voor de start van de bouwwerken stonden al meer dan 300 namen op de lijst van de kandidaat-kopers. “We zien dat er vooral veel interesse is van wat we de spijtoptanten noemen,” zegt Filiep Canfyn, Bruggeling en verantwoordelijke projectontwikkeling bij IBC Vastgoed. “Mensen die jaren geleden uit de Brugse binnenstad zijn weggetrokken omdat ze er geen woning vonden naar hun zin en die nu in ‘t Pandreitje een kans zien om terug te keren.”

Brugge is sterk perifeer uitgebreid. Gemeenten en randgemeenten zoals Oostkamp, Ruddervoorde, St-Andries en St-Michiels zijn slaapwijken van Brugge geworden. Het beperkt aantal woningen in de Brugse binnenstad voor de middenklasse is volgens Filiep Canfyn de belangrijkste verklaring voor die vroegere ‘stadsvlucht’ en het huidig succes van ‘t Pandreitje: “In de Brugse binnenstad heb je grosso modo twee woningtypes: vrij kleine rijwoningen in de volksbuurten en de grote burgershuizen in de chiquere buurten. Tegenover de grote vraag van mensen die gewoon een huis met een tuintje zoeken, staat er echter een klein aanbod. Met ‘t Pandreitje bieden we, in het stadscentrum, een instapklare woning aan voor een prijs tussen de 3,5 en 8,5 miljoen frank. En op drie na hebben alle wooneenheden een tuin of een dakterras.”

Brugge is gegeerd als woonstad en daarom wil het Brugse stadsbestuur het woningaanbod de komende jaren sterk uitbreiden. Schepen van Ruimtelijke Ordening en Monumentenzorg Jean Van den Bilcke (SP): “We hebben op basis van bevolkingsstatistieken berekend dat we tegen 2007 3355 nieuwe woningen nodig hebben. Die doelstelling is opgenomen in het structuurplan Brugge dat in juni voor een voorlopige aanvaarding naar de gemeenteraad gaat. Er ligt hier dus nog een belangrijke markt voor de woningbouw.”

Maar “hier” blijkt toch opnieuw vooral de randgemeenten van Brugge te zijn, want in het Brugse stadscentrum is er nog maar weinig ruimte voor nieuwe woningbouwprojecten. Een stadscentrum dat trouwens al dun bevolkt is: slechts 22.000 van de 117.000 inwoners wonen in de binnenstad. Brugge is dan ook een apart geval onder de Belgische steden. De stad heeft, met een consequente keuze voor renovatie, steeds grote appartementsblokken uit het centrum geweerd. Voor de toeristische sector is dit zeker een zegen geweest, voor de kwaliteit van het stadsuitzicht waarschijnlijk ook. Maar critici werpen op dat Brugge (mede daardoor) al snel een doodse stad wordt, eens de toeristenmassa weg is. Schepen Jean Van den Bilcke gaat niet akkoord: “Tussen 7 en 9 uur ‘s avonds is het hier inderdaad kalm op de straten. Maar dat is in veel steden zo. De meeste mensen zitten dan aan tafel, thuis of op restaurant. Maar Brugge heeft wel degelijk een bruisend cultureel leven. We zijn allergisch voor de term ‘open museumstad’.”

Dat een groot deel van de Brugse woningen in de binnenstad ‘tweede verblijven’ zijn, verwijst hij eveneens naar het rijk der fabelen. “Dat is maar een heel beperkt aantal. We kunnen dat zien aan de belastingen die daaruit voortvloeien.”

Woonstad Brugge valt met haar strikt patrimoniumbeleid op tussen de Belgische steden. Winkelstad Brugge onderscheidt zich op het eerste gezicht veel minder. De Steenstraat en de Zuidzandstraat bieden ongeveer hetzelfde winkelaanbod als de Antwerpse Meir, de Gentse Veldstraat of de Brusselse Nieuwstraat. De zelfstandige winkeliers trekken ook in Brugge weg uit de topstraten, in hun plaats komen de internationale winkelketens. “Dat is nu eenmaal een onafwendbare evolutie,” zegt Jean Van den Bilcke. “Die internationale ketens kunnen gewoon veel hogere huurprijzen betalen” (zie kader: Toeristische winkelstad).

Heeft het Brugse stadsbestuur geen vat op de machtsgreep van de internationale ketens, dan probeert het toch wel sturend op te treden inzake vestigingen van ‘volumineuze handel’, genre Vandenborre en Carpetland. Jean Van den Bilcke: “In de jaren zeventig hebben we ook in Brugge het fenomeen van de ‘verlinting’ van de invalswegen gekend: de ene grote winkel naast de andere. Dat heeft geleid tot verkeersproblemen én het is nefast voor de buurtwinkels. Daarom dat we al enkele jaren in onze BPA’s voorzien dat er langs de invalswegen geen nieuwe winkels met een netto-oppervlakte van meer 300 m² mogen bijkomen.”

Toch gaf het stadsbestuur zijn fiat voor de inplanting van een hypermarkt en een zone voor volumineuze handel naast het industrieterrein Blauwe Toren. Waarom kan het daar wel? “Omdat de ligging ervoor zorgt dat die nieuwe winkels daar geen bedreiging vormen voor de buurtwinkels in de binnenstad en de randgemeenten,” zegt Jean Van den Bilcke. “De Blauwe Toren is het uiteinde van Brugge, als je helemaal tot daar rijdt is het voor geplande en grotere aankopen. Die hypermarkt zal dus niet zozeer een concurrent zijn van de winkel om de hoek maar wel van de Auchans en de Carrefours net over de Franse grens. Bovendien mogen in die nieuwe zone geen kleding-, schoen-, cd- en boekenwinkels komen. Dat is immers kleinschalige handel en die hoort thuis in de binnenstad. Unizo, het vroegere NCMV, gaat formeel akkoord met de inplanting van deze groothandelszone. Ik geloof niet dat dit dikwijls gebeurt.”

Brugge krijgt – eindelijk – ook zijn bioscoopcomplex. NMBS-vastgoeddochter Eurostation verkocht een deel van de gronden (tien hectare) naast het station aan Village Roadshow, een onderdeel van Warner Bross. Nog dit jaar wordt de eerste steen gelegd. Het nieuwe bioscoopcomplex zal plaats bieden aan ongeveer 2000 bezoekers. Volgens schepen Jean Van den Bilcke “ideaal voor een stad als Brugge”.

Naast het bioscoopcomplex is er nog ruimte voor andere functies, een concrete invulling is er nog niet: woningen, winkels (“maar geen voeding”) en ook kantoren behoren tot de mogelijkheden.

De kantoormarkt

blijft overigens het zwakke broertje van de Brugse vastgoedmarkt. Niet dat er echt veel leegstand is, er is gewoon heel weinig aanbod. Naast de obligate administraties en enkele regionale kantoren van verzekerings- en bankinstellingen vind je nauwelijks grote kantoorgebruikers in Brugge.

Heeft Brugge dan geen toekomst als kantoorstad? Een grootschalig en kwalitatief kantoorproject zou voor een doorbraak kunnen zorgen want op de kantoormarkt is het vaak zo dat het aanbod in sterke mate de vraag creëert. Burgemeester Patrick Moenaert (CVP) lijkt dit te beseffen. Hij pleit al jaren voor een “headquarters-zone” in zijn stad. Binnen het Brugse stadsbestuur krijgt hij steun voor het project en er is overeenstemming over de locatie: een terrein van zo’n 25 hectare nabij het Novotel in St-Michiels. Bovendien is er met Fabrimetal al een overeenkomst over de oprichting van een kennis- en competentiecentrum op de zone (zie ook Trends van 18 mei). Maar op gewestelijk niveau blijft het dossier geblokkeerd. Burgemeester Moenaert: “Minister Dirk Van Mechelen zou normaal gezien voor 1 mei van dit jaar de noodzakelijke ‘inherzieningstelling van het gewestplan’ tekenen. Hij heeft dat echter niet gedaan zodat we nu in de nieuwe procedure opnieuw voor twee jaar vertrokken zijn.” Wordt 2002 dan misschien ook een feestjaar voor Brugge kantoorstad?

laurenz verledens