Hou het eenvoudig

Nu het overleg over de vertaalregeling voor octrooien mislukt is, is het Europese octrooi zo goed als begraven. Is dat erg?

Spanje en Italië pikten het niet dat alleen Engels, Frans en Duits de octrooitalen zouden zijn. Zij blijven de boterham van hun lokale vertalers, juristen, ambtenaren en rechters verdedigen. Protectionisme heet dat.

Volgens de Commissie bevordert een laagdrempelig, goedkoop, eengemaakt Europees octrooistelsel met gespecialiseerde rechtbanken de Europese handel. Het stelsel zal veel competitiever zijn dan het huidige systeem met zijn versnipperde, nationale bevoegdheden, zijn dito vertaal-, validatie- en onderhoudskosten en zijn onvoorspelbare, soms elkaar tegensprekende nationale rechtbanken. ULB-professor Bruno van Pottelsberghe schat de besparing voor het Europese bedrijfsleven op ongeveer 250 miljoen euro per jaar. Advocatenkantoren en vertalers zouden ongeveer 390 miljoen euro minder inkomsten boeken.

Europese start-ups en bedrijven hebben zich sowieso al aangepast. In 77 procent van de gevallen vragen ze hun octrooi in het Engels aan bij het Europese Octrooibureau.

De obsessie van de Europese Commissie voor de bescherming van intellectuele eigendom kon beter worden getimed. Europa is nog altijd een grootmacht in intellectuele eigendom, maar haar dominantie brokkelt af, noteerde vorige week nog het Unesco Science Report 2010. Tussen 2002 en 2007 is het aantal wetenschappers in China gestegen van 810.500 naar 1.423.400. China heeft nu evenveel wetenschappers als de VS en Europa, en het aantal stijgt. De octrooien volgen. De telecomreus Huawei was vorig jaar met 6770 aanvragen de op een na grootste octrooiaanvrager ter wereld. Een geolied Europees octrooisysteem wordt een hefboom en een kassa voor de nieuwe reuzen uit de BRIC-landen – niet alleen voor Europa.

Protectionisme is daar niet het juiste antwoord op. De trend moet wel aan het denken zetten. Octrooien blijven monopolies op kennis en moeten met zorg worden toegekend, vooral in een tijd dat ‘open innovatie’ en dus kennisdeling als bron van rijkdom wordt aangewezen.

De essentie is niet de hoeveelheid octrooien of de lage drempel tot het systeem, net zo min als de StartersBVBA de sleutel is tot meer ondernemingszin.

De kern is de kwaliteit van de octrooien. De voorstellen voor het Europese octrooi schieten op dat punt tekort. Nationale octrooibureaus zullen nog altijd nationale octrooien kunnen uitreiken. ‘Octrooishoppen’ bij de meest welwillende partij blijft perfect mogelijk. Er blijven andere octrooitalen dan Engels. Dat bemoeilijkt de verwerking van informatie uit de octrooien. Die informatie is precies wat de uitvinder teruggeeft aan de gemeenschap in ruil voor zijn monopolie. Het resultaat is een lagere kwaliteit van octrooiopzoekingen en -controles en dus van het stelsel.

Ten slotte blijft het Europese Octrooibureau in zijn ivoren toren. Een degelijke bestuursvertegenwoordiging van het middenveld en een onafhankelijke beroepsinstantie tegen zijn octrooibeslissingen dringen zich op.

De beperkte groep EU-landen die nu doorgaan met een mini-Europees octrooi – waaronder fiscale octrooiparadijzen als Ierland en Nederland – hebben werk voor de boeg. Ook zonder vertaalkwesties.

bruno leijnse – Redacteur Trends

De kern is de kwaliteit van de octrooien. De voorstellen voor het Europese octrooi schieten op dat punt tekort.