Honger nog niet gestild

De prijs van maïs is recent sterk gestegen. Toch blijft het dalingspotentieel erg beperkt.

De granen zijn het eerste halfjaar niet ongeschonden doorgekomen. Zo daalde de prijs van een bushel (56 pond) maïs met bijna 20 %. Eind vorige maand was de maïsprijs zelfs teruggevallen tot 3,25 Amerikaanse dollar per bushel, het laagste niveau sinds september vorig jaar. In het voorjaar van 2008 piekte de maïsprijs nog op bijna 8 dollar. In tegenstelling tot de meeste andere grondstoffen heeft maïs dus nauwelijks een deel van de verliezen van 2008 en 2009 kunnen goedmaken.

De maïsprijs stond de voorbije maanden vooral onder druk door het vooruitzicht op een nieuwe recordoogst. Het Amerikaanse Ministerie van Landbouw (USDA) schatte vorige maand de opbrengst voor het lopende oogstjaar (2010-2011) op 339,6 miljoen ton, tegenover 307,1 miljoen ton vorig jaar. De vorige recordoogst dateert van 2007-2008 en bedroeg 331,2 miljoen ton. De oogstverwachting heeft een grote impact op de prijs, want maïs is het grootste landbouwgewas in de Verenigde Staten. De VS hebben een aandeel van 43 % in de globale maïsproductie en zijn tegelijk ook de grootste exporteur van het graangewas. Naast de recordoogst zijn er nog een aantal secundaire redenen voor de forse prijsdaling. In mei en juni kregen de financiële markten af te rekenen met een nieuwe golf aan risicoaversie waar ook de grondstoffen niet van gespaard bleven. Daarnaast was ook de stijging van de dollar een slechte zaak omdat ze maïs uit de Verenigde Staten minder aantrekkelijk maakt voor de importeurs, voor wie granen uit Europa of Zuid-Amerika dan interessanter worden.

Gunstige vraagevoluties

Eerder deze maand werd maïs in enkele handelssessies bijna 15 % duurder na de publicatie van het Acreage Report door het USDA. Daarin wordt een schatting gemaakt van de hoeveelheid landbouwoppervlakte die voor elk gewas gebruikt zal worden. Bij de vorige versie van het rapport (31 maart) werd een cijfer van 88,8 miljoen acre vooropgesteld (waarbij 1 acre = 0,4 hectare). Voor de bekendmaking van het nieuwe rapport werd er van een toename tot 89,3 miljoen acre uitgegaan. Tegen alle verwachtingen in gaat de nieuwe prognose uit van een daling tot 87,87 miljoen acre. Wat soja en tarwe betreft, werd de verwachting opwaarts bijgesteld. De verwachting van de markt dat de boeren gedeeltelijk zouden overstappen van soja naar maïs, is dus niet uitgekomen, integendeel. De prijsevolutie van beide granen is daar wellicht niet vreemd aan. Met het planten van soja kan later worden gestart en vermoedelijk hebben veel boeren door de steeds verder dalende maïsprijs beslist om toch maar bij soja te blijven.

De toename van de ethanolproductie is een bijkomend element dat de voorraden onder druk zet. Ethanol wordt in de Verenigde Staten geproduceerd op basis van maïs en niet, zoals in Brazilië, op basis van suikerriet. Die laatste productiemethode is overigens heel wat efficiënter. De hele ethanolindustrie in de Verenigde Staten is dan ook zwaar gesubsidieerd, inclusief importheffingen op Braziliaans ethanol. Later dit jaar wordt in het Amerikaanse Congres meer dan waarschijnlijk nog een wet gestemd die het percentage ethanol in loodvrije benzine zal optrekken van de huidige 10 % tot 15 %. Vorig oogstjaar (2009-2010) werd 4,55 miljoen bushel maïs gebruikt voor de productie van ethanol. De prognose voor 2010-2011 bedraagt 4,7 miljoen bushel, maar indien de nieuwe wet goedgekeurd wordt, zal dat cijfer de komende jaren verder oplopen. Door de lagere landbouwoppervlakte voor de teelt van maïs en de opwaartse bijstelling van de vraag, zal de Amerikaanse maïsvoorraad na dit oogstjaar terugvallen naar 40 miljoen ton, het laagste niveau sinds 2006-2007. Dat is dus nog steeds op basis van de verwachte recordoogst. Daarbij werd dan nog geen rekening gehouden met een hogere ethanolproductie.

De Chinafactor

China heeft bij nogal wat grondstoffen een relatief grote impact op het vraag- en aanbodevenwicht. Dat geldt voor de basismetalen, maar ook voor de granen, zij het in mindere mate voor maïs dan voor tarwe en soja. Maïs wordt in China slechts in beperkte mate gebruikt voor menselijke consumptie. Rijst en tarwe zijn de graangewassen die in hoofdzaak het dagelijkse dieet vormen van de 1,3 miljard Chinezen. Lange tijd was China zelfs netto-exporteur van maïs, maar sinds 1995 zijn vraag en aanbod min of meer in evenwicht. China stond het voorbije oogstjaar in voor 19 % van de globale productie en 20 % van de totale consumptie. Maïs wordt in China vooral aangewend voor dierenvoeding. De explosieve groei van de levensstandaard zorgt wel voor een toenemende consumptie van vlees, gevogelte en zuivel. Om de gewijzigde eetgewoontes van de Chinezen (meer proteïnerijke voeding) aan te kunnen, moet de omvang van de veestapel dus sterk toenemen. Dat impliceert een grotere behoefte aan maïs. Volgens het Chinese Grain & Oils Information Centre zal het land dit jaar 168 miljoen ton maïs produceren, 2,5 % meer dan vorig jaar. Veel analisten twijfelen aan dat cijfer, omdat het centrale en noordoostelijke gedeelte van het land, waar de meeste maïs wordt verbouwd, te kampen heeft met een gebrek aan neerslag. Indien de droogte aanhoudt, bestaat de kans dat het verwachte productiecijfer niet gehaald wordt. In dat geval zal de Chinese importbehoefte in het oogstjaar 2010-2011 ook beduidend hoger uitvallen dan de verwachte 1 miljoen ton. Sommige onderzoeksbureaus, zoals het Japanse Marubeni, verwachten zelfs dat de Chinese importbehoefte tegen 2015 zal vertienvoudigen tot 10 miljoen ton. Indien die voorspelling uitkomt, zou China uitgroeien tot de op een na grootste importeur van maïs, na Japan, dat momenteel met 16 miljoen ton de ranglijst aanvoert.

Verrassingen

Het is weinig realistisch om te verwachten dat er elk jaar een recordhoeveelheid maïs zal worden geoogst. Juli en augustus zijn traditioneel belangrijke weermaanden en indien de droogte in delen van de Verenigde Staten, Europa en China zou aanhouden, bestaat de kans dat de prognoses voor het lopende oogstjaar nog verlaagd moeten worden. Gezien de structurele evoluties aan de vraagzijde zal de maïsvoorraad onder druk blijven staan. De recente opstoot heeft de maïsprijs opnieuw op het niveau van begin mei gebracht. Er is dus absoluut geen sprake van een speculatieve stijging. De verwachte recordoogst in de Verenigde Staten zit intussen al lang in de prijzen verrekend. Elke verrassing kan dus alleen maar negatief zijn voor de verwachte opbrengst (en gunstig voor de prijs). Bij een investering in afgeleide producten die in termijncontracten met maïs als onderliggende waarde beleggen, moet er rekening gehouden worden met het negatieve rolrendement ( roll yield). Termijncontracten met een latere afloopdatum zijn namelijk duurder, een situatie die ook wel contango wordt genoemd. Wie investeert in trackers, certificaten of hefboomproducten (turbo’s, minifutures) moet zich daarvan bewust zijn. Een indirecte investering in granen kan via een belegging in aandelen van graanverwerkende bedrijven (Archer Daniels Midland) of fabrikanten van meststoffen (Monsanto, Syngenta). (C)

KOEN LAUWERS

Indien de droogte in delen van de Verenigde Staten, Europa en China zou aanhouden, bestaat de kans dat de prognoses voor het lopende oogstjaar nog verlaagd worden.