Freakonomics begon als een boek en is ondertussen een merk geworden. Er is een Freakonomics-film, een radioshow en een blog. En je kan de auteurs Steven D. Levitt en Stephen J. Dubner inhuren voor consultancy of als keynotesprekers. Het boek is tien jaar geleden verschenen en heeft de auteurs geen windeieren gelegd. In 2009 volgde Superfreakonomics en nu is deel drie van de persen gerold: Think Like a Freak. Dwarsdenkers bereiken meer.
Wat is het geheim van het merk Freakonomics? Zeer eenvoudig: de auteurs legden vreemde verbanden en verklaarden die op basis van zeer eenvoudige economische wetten en gedragingen. Economie wordt in het algemeen niet als de meest sexy wetenschap gezien. Maar Levitt en Dubner maakten korte metten met die reputatie. Ze hebben het in hun boeken niet over de beurs. Ze richten hun pijlen op de vragen en problemen die niet onmiddellijk voor de hand lijken te liggen, zoals wat het effect is van voorlezen op jonge leeftijd op de prestaties van studenten. Ze laten zien hoe complexe structuren niet zo geheimzinnig hoeven te zijn, als ze tenminste de juiste vragen stellen. Elk hoofdstuk bevat een intrigerend maatschappelijk probleem, waarna een verrassende economische analyse volgt. Zo toont Levitt aan dat de organisatie van een drugsbende in Chicago niet veel anders is dan die van een groot bedrijf als McDonald’s, waar de bazen het geld verdienen terwijl de werknemers arm blijven.
Think Like a Freak gaat op de ingeslagen weg verder. Zo leggen de auteurs uit waarom miljoenen mensen dagelijks nog altijd e-mails krijgen van Nigerianen die beweren over een aanzienlijke som geld te beschikken. Die Nigerianen vragen of ze je bankrekening tijdelijk kunnen gebruiken om het bedrag erop te zetten, met de belofte dat je er later een deel van krijgt als vergoeding. Het enige wat je moet doen is je bankgegevens doorgeven. Wie in de val trapt, dreigt opgelicht te worden. Er wordt al jaren gewaarschuwd voor dergerlijke email scams, maar toch blijven de berichten in de mailboxen binnenstromen. Zijn de oplichters in Nigeria er dan niet van op de hoogte dat de mensen in Europa of de VS het spel doorhebben, vragen Levitt en Dubner zich af. Toch wel, maar van de miljoenen westerlingen die dagelijks zo’n e-mail krijgen zijn er zeker een paar die nog altijd in de val zullen trappen. En zo’n e-mail versturen is nog altijd veel goedkoper dan een ingewikkeld systeem opzetten om de bankgegevens van iemand aan de andere kant van de wereld binnen te rijven. Met deze voorbeelden trekt Think Like a Freak de lijn van de vorige Freakonomics-boeken door. Maar tegelijk is het meest recente werkstuk van Levitt en Dubner meer een boek geworden dat zich in de sfeer van managementconsultancy situeert. Zo geven de auteurs tips om te denken als een freak, een zonderling en leggen ze ook uit waarom dat nuttig is. Levitt en Dubner wijzen erop dat alledaagse problemen vaak opgelost kunnen worden door gedrag dat tegen de normale intuïtie indruist.
Steven D. Levitt & Stephen J. Dubner, Think Like a Freak. Dwarsdenkers bereiken meer, Bezige Bij, 2014, 238 blz., 19,90 euro
ALAIN MOUTON
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier