Schrijf klare wetten, en maak ze vlot afdwingbaar. Dat trekt investeringen aan, zowel in jonge ondernemingen als in overnames, zo concludeert een studie over de financiering van Europese groeibedrijven. Door zijn manke justitie mist België geld. “We doen het zelfs slechter dan Frankrijk en Spanje.”
Als het gaat om financiering, verliezen jonge Belgische bedrijven drie keer tegenover hun Europese soortgenoten. Ze halen minder vaak geld op. Als dat gebeurt, dan gaat het om kleinere bedragen. En dan meestal in de vorm van schulden, geen aandelenkapitaal, dat deelt in het risico.
Dat staat in een studie over Europese groeibedrijven, uitgevoerd door enkele Belgische universiteiten. Jonge bedrijven geraken in België moeilijker aan risicokapitaal. Onze durfkapitaalsector is te versnipperd, te kleinschalig en onvoldoende internationaal vertakt. Zo missen we kansen, zegt Sophie Manigart, professor aan de Vlerick Business School en coördinator van de studie. “Kleine durfkapitalisten doen kleine investeringen. Een grote durfkapitalist investeert dubbel zoveel, zo blijkt uit onze studie. Bij internationaal actieve durfkapitalisten loopt dat op tot het vijfvoudige. En geld maakt geld. Durfkapitaal geeft bedrijven gemakkelijker toegang tot andere financieringsbronnen. Vergeleken met hun lokale collega’s, kunnen internationale durfkapitalisten drie keer zoveel leningen mobiliseren.”
Slechte indruk
We moeten werken aan schaalvergroting in de durfkapitaalsector, en ook grote buitenlandse durfkapitalisten naar ons land halen. Daar duikt een tweede probleem op. De manke Belgische rechtspraak schrikt geldschieters af. “Dat probleem komt te weinig aan bod in het debat over de financiering van onze bedrijven”, zegt Manigart. “Kijk naar de rechtszaken rond foutieve informatieverstrekking aan beleggers, in de nasleep van de financiële crisis. De meeste aangeklaagden gingen vrijuit. Zoiets geeft een erg slechte indruk. Als je in de Amerikaanse beleggerswereld iets mispeutert, dan hang je. Geen wonder dat het risicokapitaal in de Verenigde Staten zo sterk ontwikkeld is.”
Dat verband tussen rechtszekerheid en risicokapitaal geldt net zo goed voor Europa, zo vond de studie. “Landen die goede wetten schrijven en ze ook efficiënt toepassen, krijgen meer financiering los voor hun jonge bedrijven”, zegt Manigart. “Een gelijkaardig effect speelt voor de buy-outs, met schulden gefinancierde overnames van bedrijven. In landen met een sterker institutioneel kader is de financiering van dat soort overnames goedkoper.”
België maakt een slechte beurt. Onze ondermaatse rechtszekerheid speelt de financiering van groeibedrijven parten, meer dan in andere Europese landen. “We doen het zelfs slechter dan Frankrijk en Spanje, twee landen die niet meteen bekend staan als het summum van ondernemerschap”, zegt Manigart.
België deed al stappen in de goede richting, zoals de verbetering van de faillissementswetgeving. “Nu kan een ondernemer in ons land veel gemakkelijker een nieuwe start nemen na een faillissement”, zegt Manigart. “Stabiele, ondernemingsvriendelijke regels en hun consistente toepassing zijn immens belangrijk voor het financieringsklimaat. Dan heb je minder behoefte aan steunmaatregelen, die het complex maken. Veel ervan zijn goed bedoeld, maar geraken te weinig bekend. Neem het Start-Up Plan van minister van Telecom en Digitale Agenda Alexander De Croo, met een taxshelter voor starters en fiscale stimulansen voor crowdfunding. Bijna niemand kent het.”
Kapitaalbuffers
Van de Europese Commissie komt niet veel hulp. Manigart: “Er is spanning tussen het directoraat-generaal Ondernemerschap en het directoraat-generaal Financiële Stabiliteit. De eerste wil de financiering van kmo’s ondersteunen, de tweede wil financiële risico’s beperken om een nieuwe bankencrisis te voorkomen. Het resultaat is behoorlijk schizofreen. Enerzijds neemt de Europese Commissie initiatieven om risicokapitaalfondsen te versterken, anderzijds maakt ze het voor banken en verzekeraars bijna onmogelijk te investeren in jonge ondernemingen. Zij moeten grote kapitaalbuffers aanleggen om zulke investeringen af te dekken. Nochtans zijn banken, verzekeraars en andere institutionele beleggers een belangrijke bron van risicokapitaal geweest. Eind jaren zeventig keurden de VS een wet goed die aan pensioenfondsen toeliet een groter deel van hun activa te investeren in niet-beursgenoteerde bedrijven. Die wet betekende de start van de Amerikaanse risicokapitaalmarkt. Dat bewijst nog eens hoe belangrijk wetgeving is voor de financiering van bedrijven.”
Banken, verzekeraars en pensioenfondsen moeten solvabel zijn, weet Manigart: “Ik begrijp dat regulatoren op die manier een nieuwe crisis willen vermijden. Maar dat heeft gevolgen elders in de economie. Jonge ondernemers hebben het zo al lastig om geld te vinden. Met strenge regels los je het ene probleem op, maar creëer je een ander.”
Ze vindt het onbegrijpelijk dat België er een schep bovenop doet. “De Belgische toezichthouder interpreteert de solvabiliteitsregels voor banken en verzekeraars strenger dan wat de internationale regels vereisen. België kan een voorbeeld nemen aan Luxemburg, dat de Europese regels in een werkbaar kader goot. Het gevolg is dat het kleine Luxemburg veel meer investeringsfondsen aantrekt. België is bang voor zijn eigen schaduw.”
Jozef Vangelder
“Als je in de Amerikaanse beleggerswereld iets mispeutert, dan hang je. Geen wonder dat het risicokapitaal in de VS zo sterk ontwikkeld is”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier