Fujitsu wil minder Japan

De enige grote computerfabriek in Europa is Japans. Fujitsu rekent op Europa om zijn onderbenutte potentieel wereldwijd te vermarkten.

In het Tokio International Forum, het bootvormige congrescentrum van de Uruguayaan Rafael Viñoly in het zakencentrum van Tokio, organiseert Fujitsu een van de grootste ICT-beurzen van Japan. Fujitsu-president Masami Yamamoto belijdt er zijn vertrouwen in zijn Europese filiaal Fujitsu Technology Solutions, dat de groep tussen 1999 en 2009 in twee tijden van Siemens overnam. In het pakket zat ook de computerfabriek van Augsburg. Fujitsu beloofde bij de acquisitie om van het vroegere Fujitsu Siemens Computers de “motor voor de mondialisering van de Fujitsu-groep” te maken. En hij houdt woord.

“Wij zijn het wereldwijde hoofdkwartier voor de servers en opslagsystemen van Fujitsu. Dat is uniek in een Japanse firma”, onderstreept chief marketing officer Claus-Peter Unterberger. Fujitsu Technology Solutions (FTS) produceert en verkoopt wereldwijd de Eternus-opslagsystemen en de Primergy Intel-gebaseerde krachtige servercomputers van Fujitsu, die in Augsburg worden gebouwd. FTS heeft ook zijn eigen onderzoek & ontwikkeling. “Fujitsu beseft dat het product- en marktkennis buiten Japan nodig heeft om sneller te kunnen globaliseren”, zegt Unterberger. In het jongste boekjaar, dat afsloot op 31 maart, draaide de regio Europa, Midden-Oosten en Afrika van Fujitsu operationeel net break-even, een verbetering tegenover de verliezen in de vorige jaren.

Een opsteker is dat het marktaandeel van Fujitsu in krachtige servercomputers volgens het onderzoeksbureau Gartner wereldwijd weer stijgt na een periode van achteruitgang. Vooral de verkoop van de Intel-gebaseerde servers van FTS trekt aan.

Reorganisatie

Na de overname werkte Fujitsu ongeveer 10 procent van het personeel weg bij FTS. De reorganisatie is nog niet afgelopen. Een consultant is ingehaald om een beter “evenwicht” te vinden tussen de administratieve kosten en de uitgaven voor verkoop en marketing, zoals Unterberger dat omschrijft. Fujitsu probeert ook zijn imago en aanbod te stroomlijnen en de voormalige Siemens-bedrijven in lijn te brengen met de grote Europese dienstenactiviteit die dateert van de overname van ICL in 1990 en van Amdahl en DMR Consulting in 1997. De Benelux is daarin een voorloper.

“Er zijn zeker mogelijkheden voor kruisverkopen en voor het delen van goede werkmethodes”, zegt Olivier Delachapelle, de market development manager voor servers in de Benelux, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. In België groeide de omzet van Fujitsu in servers in het jongste kwartaal volgens Gartner met bijna 13 procent tot een marktaandeel van 15 procent. De andere toppers, behalve Dell, zagen hun omzet dalen. In het boekjaar 2011 (tot 31 maart 2012) steeg de omzet van Fujitsu in België met “8 tot 10 procent” tot ruim 150 miljoen euro, half om half in diensten en producten.

Reus in Japan

Een van de opdrachten van Unterberger is de rest van de wereld te laten zien wat Fujitsu kan. De Japanners zijn na HP, IBM en Dell de vierde producent van servercomputers in de wereld. De 173.000 werknemers brengen 46,4 miljard euro omzet en 444 miljoen euro nettowinst binnen. Het addertje onder Unterbergers gras is dat ruim 66 procent van die omzet en bijna 62 procent van die werknemers in Japan zitten. Yamamoto belooft op middellange termijn het buitenlandse aandeel in de omzet van Fujitsu op te krikken tot 40 procent, tegen nu minder dan 34 procent. Maar de sterke yen ligt dwars.

Japan als thuisbasis is ook geen godsgeschenk. Afgezien van tsunami’s en de kwakkelende conjunctuur, blijft Japan achterop hinken in het gebruik van informatica en telecommunicatie (ICT) in zijn economie. De Networked Readiness Index (NRI) van Insead, die al tien jaar meet in hoeverre economieën ICT gebruiken om hun competitiviteit te vergroten, zet Japan op de achttiende stek, na alle Scandinavische landen, Singapore, de VS, Nederland, Taiwan, Korea, Duitsland en anderen. Macro-economist Martin Schulz, die al twaalf jaar als senior research fellow voor het Fujitsu Research Institute in Tokio werkt, berekende dat de investeringen van Japanse bedrijven in ICT in 2006 maar 4 procent van het bruto binnenlands product bedroegen, tegenover zowat 12 procent in de VS en Groot-Brittannië. Het probleem zijn de twee oudere heren met handschoenen op de internationale luchthaven van Narita, die volstrekt symbolisch de bagage mooi op een lijntje plaatsen op de band. De grote Japanse groepen respecteren nog altijd de garantie op levenslange tewerkstelling, zegt Schulz.

Meer diensten

De uitwegen zijn diensten en export. De diensten in Japan – die traditioneel onproductief zijn en weinig rendabel – hebben een omslag gemaakt, noteert Schulz, onder meer dankzij nieuwe bedrijven als Rakuten in internethandel. Maar er is veel meer mogelijk, vindt hij. “De overheid kan meer kansen scheppen door een hoop markten te dereguleren. Als we veel volk willen trekken voor een studiedag, zetten we healthcare op de affiche. Daar wil iedereen naartoe. Probleem is dat de gezondheidszorg zo sterk is gereguleerd dat dokters en ziekenhuizen niet echt de vrijheid hebben om in nieuwe dingen te investeren.” Opnieuw sneu voor Fujitsu, dat onder meer software voor het elektronische beheer van patiëntendossiers ontwikkelt.

Dat alles plaatst Fujitsu-president Masami Yamamoto onder grote druk. Hij moet de flinterdunne bedrijfswinstmarge van Fujitsu opkrikken naar 5 procent. Vorig jaar was ze 2,4 procent. De speelruimte is nauw. Yamamoto’s hervormingsgezinde voorganger Kuniaki Nozoe moest na vijftien maanden opstappen. Toch volgt Yamamoto dezelfde lijn: afstoten en outsourcen van weinig rendabele activiteiten, vooral in hardwareproductie.

Tablets ook in Europa

Tegelijk blijft hij geloven in een breed productaanbod. Fujitsu produceerde vorig jaar 8 miljoen mobieltjes. Dat verkoopt Apple in 21 dagen. Fujitsu leverde ook 7 miljoen pc’s, vergeleken met een wereldproductie van 353 miljoen. Hoe klein ook, Yamamoto blijft op die twee productlijnen inzetten. “Computing werd lang gebruikt om administratieve processen efficiënter te maken. Nu wordt het een sterker deel van de sociale infrastructuur. Wij moeten hoger schakelen om dit fenomeen te omarmen”, vertelde Yamamoto ons in het Tokio International Forum. In de lijn van zijn inspanningen in supercomputing (zie kader Beste supercomputerbouwer), levert Fujitsu oplossingen voor de analyse van grote hoeveelheden gegevens in zeer korte tijd, onder meer in partnerschap met SAP. “Als je die formule achterwaarts volgt, zie je dat al die data uiteindelijk van de consumenten komen. Daarom moeten we ook verstaan wat er in de consumentenmarkt gebeurt. De interface tussen ons en de consument zal een pc zijn, een mobiel toestel, sensoren. Wij moeten duidelijk dat deel bezitten en zo mensen, producten en de computingwereld in elkaar vlechten en verbinden.”

Fujitsu wil zijn tablets en mobieltjes ook in Europa uitbrengen. Ook cloudcomputing (toepassingen in een datacenter die vanop afstand worden gebruikt) kan een tweede vehikel zijn dat de kaarten anders legt voor de Japanners. “De sterkte van Fujitsu is software op maat, zoals de systemen voor de beurs van Tokio”, zegt Martin Schulz van het Fujitsu Research Institute. “Maar je kan die oplossing niet oppakken en overzee verkopen. Via cloudcomputing proberen wij over die brug heen te springen.”

Ondanks de ambities zit het aandeel in een dalende lijn, met een lage waardering. Fujitsu noteerde vorige week tegen 2,89 keer de cashflow. Zelfs het geteisterde Hewlett-Packard noteerde hoger, tegen 4,91 keer de kasstroom.

BRUNO LEIJNSE IN JAPAN